Szparagi należą do bylin rozdzielnopłciowych z rodziny szparagowatych. Spośród ok. 300 gatunków szparagów, najbardziej znanym, a jednocześnie jedynym jadalnym gatunkiem jest Szparag lekarski (Asparagus officinalis).
Pozostałe gatunki to w większości rośliny ozdobne. W naturalnych warunkach występuje w obszarze śródziemnomorskim. W Polsce dziko rośnie na południu kraju. Warunki siedliskowe szparagów można określić jako suche zbocza, przydroża i świetliste zarośla z murawami kserotermicznymi. Jednym przystosowań do suchych siedlisk jest głęboki system korzeniowy (nawet do 3 m), a także przekształcone w łuski liście, osadzone na grubych pędach. Funkcję asymilacyjną pełnią gałęziaki – spłaszczone łodygi. Pęd nadziemny jest nagi, prosty i obły. W górnej części rośliny rozgałęzia się wiechowato. W dolnej części nie jest rozgałęziony, ale okryty łuskami (liśćmi). Kłącze jest krótkie i rozgałęzione, drewniejące okryte liśćmi w postaci łusek. Kwiaty osadzone są na długich, cienkich szypułkach. Kwiaty są zwisające, drobne, dzwonkowate w kolorze żółtym lub zielonkawym. Owoc stanowi kulista jagoda. Nasiona są prawie kuliste, czarne, o matowej powierzchni.
Wyróżnić można dwa podgatunki szparagu lekarskiego:
- Asparagus officinalis L subsp. officinalis – typowy - jego zasięg pokrywa się z zasięgiem gatunku.
- Asparagus officinalis L. subsp. prostratus (Dumort.) - który posiada rozesłaną łodygę i bardzo krótkie międzywęźla, występując licznie w obszarze zbiorowisk traw na obszarze wybrzeż północno-zachodniej Europy. Wyjątkowo często można go spotkać na wybrzeżu Kornwalii, gdzie nawet jedna z wysp została nazwana wyspą Szparagową.
Warto pamiętać, że odmiany hodowlane Asparagus officinalis L subsp. officinalis różnią się plennością, jakością wypustek i odpornością na choroby. Ponadto, odmiany męskie tego podgatunku cechują się lepszymi pędami, nie zachwaszczając plantacji siewkami, z kolei odmiany dwupienne mają mniejsze wymagania glebowe. W Polsce często spotkanymi odmianami są Huchel's Leistungsauslese oraz Schwetzinger Meisterschuss, które pomimo mniejszej plenności pozwalają otrzymać wypustki dobrej jakości przy niewielkich wymaganiach. Należy podkreślić, iż wprowadzanie następnych odmian szparagów w niewielkim stopniu wpływa na współczesne kultywary. Wiele z nich stanowi jedynie wariacje uprawianej od XIX wieku odmiany 'Connover's Colossal.
Podział szparagów ze względu na ich kolor nie jest wynikiem zmienności taksonomicznej lecz różnic w sposobie uprawy. Uprawiane szparagi występują w trzech kolorach – białym, zielonym i filetowym, w zależności od ich nasłonecznienia podczas wzrastania.
Najbardziej popularne są szparagi białe, które uprawiane w specjalnych kopcach nabierają białej barwy. Szparagi zielone natomiast swój kolor zawdzięczają dużemu nasłonecznieniu. Szparagi fioletowe są formą pośrednią i ze względu na dość trudną uprawę – rzadko spotykaną.
Czytaj dalej na następnej stronie...