Powszechny Spis Rolny

Powszechny spis rolny obejmie 1,8 mln gospodarstw rolnych, gdzie około 1,7mln z nich ma powierzchnię powyżej 1 ha użytków rolnych. Podczas trwania spisu dodatkowo będą przeprowadzone badania, które mają na celu określenie metod produkcji i podlegać im będzie około 200 tys. gospodarstw rolnych. Według wstępnych obliczeń koszt spisu rolnego wyniesie około 200 mln zł, gdzie 4 mln euro zostanie przekazanych na ten cel ze środków unijnych. Powszechny spis rolny jest pierwszym takim spisem od momentu wstąpienia Polski do Unii Europejskiej. Co więcej, otóż w tym samym terminie oraz zakresie tematycznym będzie przeprowadzany spis także w innych krajach członkowskich.

Zebrane dane podczas spisu, są potrzebne, gdyż:

• Dzięki nim będzie można przeprowadzić analizę zmian polskiego rolnictwa jakie nastąpiły przed i po przystąpieniu do Wspólnoty, a także na porównanie ich z danymi gospodarstw rolnych z pozostałych krajów UE.
• Pozwolą one na wspólne tworzenie oraz wytyczenie jej nowych zasad po 2013 roku przez Komisję Europejską Wspólnej Polityki Rolnej.
• Dzięki nim znane będą informacje o jednostkach, które funkcjonują w rolnictwie, a także o sytuacji demograficzno-spolecznej oraz ekonomicznej i o prowadzonej produkcji rolnej.
• Wraz z zebranymi informacjami podczas badania metod produkcji rolnej oraz uzyskanych z Narodowego Spisu Powszechnego w roku 2011 dowiemy się wielu rzeczy na temat starzenia się ludności wiejskiej, problemów ich następców, zatrudnienia w rolnictwie czy obszarów wiejskich i wpływu rolnictwa na środowisko.
• Będzie bazą informacyjną na temat gospodarstw rolnych oraz związanych z nimi gospodarstwami domowymi, która to jest niezbędna do realizacji polityki rolnej i społecznej na wsi, nie tylko na poziomie lokalnym i regionalnym, ale także na szczeblu krajowym.
• Poprzez zaktualizowanie po spisowego rejestru gospodarstw rolnych i leśnych w celach statystycznych, specjalni operatorzy zostaną przygotowani w następnych latach do badań reprezentacyjnych na różne tematy, które obejmą rolnictwo.
• Zobowiązania Polski wobec potrzeb innych niż EUROSTAT organizacji międzynarodowych, jak FAO, OECD i inne, zostaną wykonane poprzez dostarczenie im należytych informacji.

Zarówno powszechne spisy ludności wiejskiej związane z rolnictwem jak i spisy rolne odbyły się w latach: 1950, 1960, 1970, a ostatni w roku 2002. Z kolei pełne spisy rolne miały miejsce w latach: 1976, 1986 oraz 1996 r. Do tej pory w spisach rolnych dane zbierali rachmistrzowie spisowi. Jednakże od tego roku po raz pierwszy zostaną wykorzystane informacje, które pochodzą ze źródeł poza statystycznych. Między innymi zawarte są dane z rejestrów Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa, KRUS-u, Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji - PESEL, CEPIK. W tegorocznym spisie zostaną użyte formularze elektroniczne.

W związku z tym dane od rolników zostaną zebrane takimi oto metodami:

• spisanie stanu swojego gospodarstwa przez rolnika na stronie internetowej,
• podczas wywiadu telefonicznego przeprowadzonego przez ankietera statystycznego,
• przez bezpośrednią wizytę rachmistrza spisowego z użytkownikiem gospodarstwa rolnego.

W tym roku Spisem Rolnym zostaną objęte gospodarstwa rolne zarówno osoby prawne i fizyczne, jak i jednostki organizacyjne, które nie mają osobowości prawnej. Dlatego też w celu zmniejszenia kosztów spisu a także zmniejszenia liczby badanych gospodarstw rolnych do poziomu, który będzie gwarantował wypełnienie zobowiązań międzynarodowych oraz zaspokajał potrzeby odbiorców krajowych.

W Powszechnym Spisie Rolnym (PSR) w 2010 roku zostanie objęte badaniem:

• Pełnym – w którym to prawie 1,7 mln gospodarstw rolnych o powierzchni użytków rolnych powyżej 1 ha. Poza tym są to osoby, które prowadzą działalność rolniczą, a także około 10 tysięcy gospodarstw rolnych, których powierzchnia użytkowa wynosi poniżej 1 ha, a na której prowadzą uprawę roślin albo też chów zwierząt gospodarskich powyżej określonych minimalnych standardów, które są określone przez Eurostat.
• Reprezentacyjnym – około 50 tysięcy pozostałych gospodarstw. To osoby posiadające gospodarstwa rolne, a także prowadzące działalność rolniczą o powierzchni maksymalnie 1 ha użytków oraz te gospodarstwa rolne, które nie prowadzą działalności rolniczej.

Łącznie wszystkich podmiotów objętych badaniem będzie prawie 1,8 mln, gdzie w latach 1996 oraz 2002 objętych spisem zostało około 3 mln gospodarstw rolnych. Ponadto w ramach spisu zostanie także przeprowadzone badanie metod produkcji rolnej w 200 tysiącach wylosowanych gospodarstw rolnych, gdzie osoby fizyczne poddane zostaną badaniu metodą reprezentacyjną, a osoby prawne i jednostki organizacyjne, które nie mają osobowości prawnej - metodą pełną.

W związku z tym spisem zostanie objęte:

• Ogólna charakterystyka gospodarstwa rolnego, która będzie uwzględniała cechy adresowe siedziby użytkownika oraz gospodarstwa rolnego, jak choćby informacje o użytkowniku gospodarstwa, zdefiniowanie struktury własnościowej użytków rolnych, a także działalności rolniczej oraz poza rolniczej prowadzonej w gospodarstwie rolnym.
• Powierzchnia zasiewów oraz użytkowanie gruntów, czyli informacje o ogólnej powierzchni gruntów gospodarstwa, które są podzielone na kategorie użytkowania, al także powierzchni zasiewów poszczególnych upraw rolnych.
• Stan liczebności oraz struktura pogłowia zwierząt gospodarskich u poszczególnych gatunków.
• Dane na temat liczby ciągników własnych oraz wspólnych, które zostaną podzielone na klasy mocy silnika a także ze względu na ilość wybranych maszyn i urządzeń rolniczych.
• Informacje o zużyciu nawozów w czystym składniku, gdzie ważna jest ilość stosowanego nawożenia wapniowego, mineralnego czy organicznego pochodzenia zwierzęcego.
• Osoby, które pracują w gospodarstwie rolnym w ciągu 12 miesięcy poprzedzających badanie. Zebrane od nich dane będą dotyczyły wielkości i struktury zasobów pracy w rolnictwie.
• Struktura dochodów gospodarstwa rolnego z użytkownikiem tegoż gospodarstwa, a także korzystanie z programów wsparcia dla rolnictwa jak chociażby płatności do gruntów ornych i programów wsparcia rozwoju obszarów wiejskich. W związku z tym należy uwzględnić dochody z tytułu prowadzenia działalności gospodarczej rolniczej, pozarolniczej oraz pracy najemnej. Poza tym niezbędne są także informacje o dochodach uzyskanych z rent i emerytur oraz innych źródeł niezarobkowych.
• Wpływ rolnictwa na środowisko, a w zasadzie metody produkcji rolnej, gdzie będzie się rozchodzić o sposoby uprawy gleby, zabezpieczenie gleby przed wypłukiwaniem składników pokarmowych, zabiegi przeciwerozyjne, systemy utrzymania zwierząt gospodarskich.

Głównymi podstawami prawnymi dotyczącymi powszechnego spisu rolnego są:

• Ustawa z dnia 17 lipca 2009 r. o powszechnym spisie rolnym w 2010 roku (Dz. U. 2009 Nr 126, poz. 1040),
• Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 9 listopada 2009 r. w sprawie szczegółowego wykazu danych przewidzianych do aktualizacji i uzupełnienia przez urzędy gmin w wykazie gospodarstw rolnych (Dz. U. 2009 Nr 195, poz. 1506),
• Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 24 listopada 2009 r. w sprawie wynagrodzenia za wykonywanie prac związanych z powszechnym spisem rolnym w 2010 r. (Dz. U. 2009 Nr 205, poz. 1582),
• Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 6 kwietnia 2010 r. w sprawie szczegółowych warunków i sposobu rozpowszechniania audycji propagujących idee powszechnego spisu rolnego w 2010 r. (Dz. U. 2010 Nr 68, poz. 437),
• Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) Nr 1166/2008 z dnia 19 listopada 2008 r. w sprawie badań struktury gospodarstw rolnych i badania metod produkcji rolnej oraz uchylające rozporządzenie Rady (EWG) nr 571/88.

Źródło: http://www.cbr.edu.pl/rme/dane/5_1.html