NIK: System szkolnictwa zawodowego nie jest skuteczny. Oferty szkół zawodowych są niedopasowane do potrzeb rynku pracy

Problemem są środki finansowe potrzebne do wprowadzenia zaplanowanych zmian. Przebudowano system kształcenia w szkołach zawodowych i technikach, nie dostosowując do zmian modelu ich finansowania. W ocenie NIK sposób finansowania szkolnictwa zawodowego z budżetu państwa nie uwzględnia faktycznych kosztów kształcenia w poszczególnych zawodach. Bowiem w algorytmie podziału subwencji oświatowej dla organów prowadzących szkoły zawodowe przyjęto jednolitą wagę - niezależną od kierunku kształcenia, jego kosztochłonności oraz wymogów podstawy programowej. Może to utrudniać władzom samorządowym podjęcie decyzji o uruchomieniu nowych lub bardziej kosztownych kierunków, a tym samym niekorzystnie wpływać na dostosowanie szkolnictwa zawodowego do potrzeb rynku pracy. Sytuacja ta utrwala model szkolnictwa zawodowego, w którym o kierunkach kształcenia nie decydują potrzeby uczniów i rynku pracy, a głównie posiadane zasoby infrastrukturalne i kadrowe.
 

W latach 2012-2014 koszty kształcenia zawodowego wynosiły średnio 7,4 mld zł rocznie i niemal w całości (96 proc.) były pokrywane z budżetu państwa. Według szacunków MEN w 2015 r. środki subwencji oświatowej miały pokryć 94 proc. wydatków powiatów na kształcenie zawodowe. Wsparciem dla organów prowadzących kształcenie zawodowe były także środki Europejskiego Funduszu Społecznego, jednak pozwoliły one jedynie na okresowe podniesienie jakości nauczania.
 

Koszty kształcenia ogółem ponoszone we wszystkich typach szkół zawodowych prowadzonych przez samorządy w przeliczeniu na jednego ucznia rocznie wynosiły od 6,4 tys. zł do 7 tys. zł i były znacząco niższe od analogicznych kosztów w szkołach np. leśnych, czy rolniczych, dla których organami prowadzącymi byli ministrowie (od 18,5 tys. do 24,4 tys. zł na jednego ucznia).
 

Wyniki kontroli wskazują, że 40 proc. samorządów powiatowych miało trudności z zapewnieniem odpowiednich warunków i infrastruktury do kształcenia zawodowego. W niemal wszystkich skontrolowanych szkołach (11 z 12 objętych badaniem) stwierdzono nieprawidłowości w organizacji procesu kształcenia, warunków lokalowych i  wyposażenia. Dotyczyło to w szczególności dostosowania bazy technologiczno - dydaktycznej do wymagań nowej podstawy programowej. Ponad jedna trzecia (37 proc.) ankietowanych przez NIK dyrektorów szkół uznała, że wyposażenie bazy dydaktycznej szkoły jest przestarzałe i niewystarczające do realizacji programów nauczania. To znacząco wpływa na jakość kształcenia i szanse absolwentów na rynku pracy.

Czytaj dalej na następnej stronie...