Programy ochronne i kontrola rolniczych źródeł zanieczyszczenia
W trakcie trzeciego cyklu realizacji postanowień dyrektywy azotanowej nie opracowano także specjalnych Programów działań mających na celu ograniczenie odpływu związków azotu pochodzenia rolniczego dla 46 ze wszystkich 95 wyznaczonych obszarów szczególnie narażonych. Z kolei przy opracowywaniu pozostałych 49 programów działań nie uwzględniano wszystkich wymogów określonych w przepisach prawa krajowego i w dyrektywie azotanowej. Jednocześnie dyrektorzy poszczególnych regionalnych zarządów gospodarki wodnej wprowadzili także regulacje, ograniczające w istotny sposób możliwość kontroli, monitorowania oraz dokumentowania wskazanych w Programach środków zaradczych. Ograniczono w ten sposób m.in. liczbę rolników zobowiązanych do opracowania planu nawożenia oraz sporządzania bilansu azotu.
Skontrolowani wojewódzcy inspektorzy ochrony środowiska (WIOŚ) nie zapewnili wystarczającej kontroli rolniczych źródeł zanieczyszczenia na obszarach szczególnie narażonych. Organy te nie przeprowadziły ani jednej kontroli w przypadku niemal 1/3 OSN znajdujących się na terenie ich działania, a na większości pozostałych OSN ich działania były niewystarczające. W latach 2014-2017 pracownicy wszystkich kontrolowanych WIOŚ przeprowadzili na OSN, dla których wprowadzono programy działań w ramach trzeciego cyklu wdrażania dyrektywy azotanowej, łącznie 320 kontroli planowych oraz 134 kontrole pozaplanowe. Liczba skontrolowanych przez WIOŚ podmiotów prowadzących działalność rolniczą na OSN wynosiła od jednego do pięciu - w przypadku dziewięciu OSN oraz od sześciu do 50 - w przypadku 21 OSN. Pięciu z sześciu kontrolowanych wojewódzkich inspektorów ochrony środowiska nie przeprowadziło w okresie objętym kontrolą żadnej kontroli na łącznie 14 OSN. W latach 2014-2016 procentowy stosunek liczby przeprowadzonych przez WIOŚ kontroli w odniesieniu do liczby złożonych przez rolników gospodarujących na OSN wniosków o płatności bezpośrednie wahał się od 0,15 proc. do 0,18 proc.
Prawidłowo natomiast kontrolę wypełniania przez rolników gospodarujących na OSN wymogów wzajemnej zgodności prowadziła Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa. Agencja obejmowała kontrolą administracyjną wszystkie złożone w danym roku wnioski o przyznanie płatności bezpośrednich. W latach 2014-2017 Agencja przeprowadziła ponad dwa tysiące kontroli na miejscu w zakresie wzajemnej zgodności u gospodarujących na OSN. W trakcie tych kontroli stwierdzono ponad 600 naruszeń dotyczących przestrzegania wymagań dyrektywy azotanowej. W latach 2014-2016 łączne kwoty nałożonych kar administracyjnych za nieprzestrzeganie wymogów wzajemnej zgodności, w tym za nieprzestrzeganie wymogów obowiązujących rolników, których gospodarstwo rolne lub jego część jest położona na obszarze OSN, wyniosły blisko milion złotych.
Szkolenia nie tylko dla rolników
W sześciu objętych kontrolą wojewódzkich ośrodkach doradztwa rolniczego zrealizowano łącznie 1 099 szkoleń uwzględniających zagadnienia dotyczące ograniczenia odpływu azotu ze źródeł rolniczych, na których przeszkolono w sumie 19 669 osób, w tym 310 pracowników wojewódzkich ośrodków doradztwa rolniczego.
Czytaj dalej na następnej stronie...