W ramach prowadzenia doradztwa rolniczego, udzielono blisko 13 tysięcy porad związanych z realizacją dyrektywy azotanowej (ze względu na brak możliwości wydzielenia w rejestrze porad dotyczących dyrektywy azotanowej/gospodarowania na OSN w zestawieniu nie uwzględniono porad udzielonych przez Łódzki Ośrodek Doradztwa Rolniczego w latach 2014-2016, NIK szacuje liczbę takich porad na ok. 2400), odbyło się blisko 1700 spotkań informacyjnych, przeprowadzono 381 przeglądów gospodarstw, opracowano 48 planów nawożenia/bilansu azotu.
Brak dostępu do istniejących ewidencji gospodarstw rolnych sprawił, że większość skontrolowanych ośrodków doradztwa nie posiadała danych o odsetku przeszkolonych rolników, gospodarujących na obszarach szczególnie narażonych, w odniesieniu do wszystkich gospodarujących na OSN.
Wnioski i uwagi NIK
NIK negatywnie ocenia sprawowanie przez Prezesa Krajowego Zarządu Gospodarki Wodnej nadzoru nad realizacją przez dyrektorów rzgw postanowień dyrektywy azotanowej. Również negatywnie NIK ocenia sprawowanie przez Ministra Środowiska nadzoru nad zapewnieniem realizacji przez Prezesa KZGW postanowień dyrektywy azotanowej, a także brak sprawowania zwierzchniego nadzoru nad wykonywaniem przez wojewódzkich inspektorów ochrony środowiska zadań kontrolnych na OSN.
Niezależnie od negatywnej oceny sformułowanej powyżej, NIK ocenia pozytywnie:
-
realizację przez dyrektorów rzgw postanowień dyrektywy azotanowej w czwartym cyklu jej wdrażania;
-
przygotowanie przez Prezesa KZGW, przekazanego Komisji Europejskiej w 2016 r., raportu ze stanu oraz efektów wdrożenia dyrektywy azotanowej w Polsce pod względem terminowości i zgodności z przepisami prawa;
-
działania Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi oraz Prezesa Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa podejmowane w celu wsparcia finansowego gospodarstw rolnych w ich dostosowaniu do wymogów dyrektywy azotanowej. Działania te polegające m.in. na ustaleniu warunków przyznawania pomocy, przyznawaniu dofinansowania oraz ustaleniu barier w wykorzystaniu dostępnych środków, pomimo iż nie były w pełni skuteczne, pozwoliły na realizację zadań inwestycyjnych w ww. zakresie przez zainteresowanych rolników gospodarujących na OSN;
-
realizację przez ARiMR kontroli wypełniania przez rolników gospodarujących na OSN wymogów wzajemnej zgodności;
-
realizację przez jednostki doradztwa rolniczego edukacji dla prowadzących działalność rolniczą na OSN w zakresie upowszechniania dobrej praktyki rolniczej oraz prowadzenia dla nich specjalistycznego doradztwa;
-
sprawowanie nadzoru przez Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi nad realizacją zadań ARiMR i jednostek doradztwa rolniczego w zakresie wdrażania przez nie, w ramach posiadanych kompetencji, działań mających na celu ograniczenie zanieczyszczenia wód związkami azotu pochodzenia rolniczego.