Partner serwisu Produkcja roślinna

Zobacz również tu

Poznaj produkty

| Autor: redakcja1

Rola trwałych użytków zielonych (TUZ) w gospodarowaniu na terenach górskich i podgórskich

Współczesne gospodarstwa w terenach górskich, ze względu na małą rentowność produkcji rolniczej, utrzymują się głównie z turystyki oraz innych pozarolniczych aktywności zawodowych. Niska dochodowość działalności rolniczej wynika między innymi z dużego rozdrobnienia gospodarstw, ale również ze zmian społeczno-ekonomicznych. W klatach 90. ubiegłego wieku nastąpiło znaczące zmniejszenie hodowli zwierząt gospodarskich. Przede wszystkim zmniejszyła się opłacalność hodowli owiec. Ograniczenie dotacji i mniejszy popyt na owczą wełnę czy skóry, a także wprowadzenie obszarów chronionych, niepozwalających na wypas owiec, to niektóre czynniki, które przyczyniły się do zmiany struktury agrarnej i krajobrazu górskich hal.

Rola trwałych użytków zielonych (TUZ) w gospodarowaniu na terenach górskich i podgórskich
W województwie małopolskim istnieje bardzo duży i nieracjonalnie wykorzystywany potencjał paszowy adekwatny dla zwierząt trawożernych. Główna powierzchnia paszowa przypadająca na 1 DJP wynosi 1,38 ha (średnio w województwie) i jest o ok. 85% wyższa aniżeli to wynika z norm technologicznych dla ekstensywnej i średnio ekstensywnej produkcji inwentarza trawożernego. W predestynowanym w szczególny sposób do produkcji zwierzęcej region górski, główna powierzchnia paszowa wynosi aż 1,85 ha/DJP i jest wyższa od norm (i potrzeb) ok. 150%. Uwzględnienie rezerwowej powierzchni paszowej znacząco powiększa obszar przypadający na zwierzęta [Musiał i inni 2013].
 
Utrzymanie odpowiedniej obsady zwierząt sprzyja potrzebą siedliskowym, gospodarczym i rolnośrodowiskowym. Odpowiednia ilość zwierząt zapewnia możliwość opłacalnych zysków dla organizatorów wypasu.
 
Podsumowanie
 
Odpowiednio prowadzone pasterstwo owiec czy bydła w terenach górskich ma ogromne znaczenie wyraźnie dla zapewnienia ekologicznego bezpieczeństwa obszarów chronionych. Wypas zwierząt wpływa na kształtowanie i ochronę krajobrazu poprzez podtrzymanie różnorodności biologicznej. Wypracowane przez pokolenia tradycje gospodarskie, hodowlane czy produkcyjne wpływają na zachowanie tożsamości i odrębności kulturowej, na podtrzymanie tradycji i kultury ludowej, na stymulację rozwoju lokalnej przedsiębiorczości oraz poprawia atrakcyjność turystyczną regionu [Sobala 2014].
 
Kulturowy wypas owiec pozwala na zachowanie półnaturalnych ekosystemów łąkowych i cennych gatunków roślin i zwierząt, ale także zachowanie tradycyjnych zwyczajów i technologii pasterskich. Pasterstwo ma duże odzwierciedlenie w muzyce, zwyczajach, stroju, kuchni, architekturze czy krajobrazie kulturowym.
 
Zestawienie rzeczywistej liczby zwierząt (owiec i bydła) z potencjałem paszowym wskazuje na znaczne niedobory inwentarza trawożernego w terenie górskim [Musiał i inni 2013]. Dlatego wskazuje się na duże potencjalne możliwości rozwoju produkcji owczarskiej. Istnieje dość znaczna grupa producentów zainteresowanych hodowla owiec i produkcją tradycyjnych wyrobów. Z badań rynku wynika, że istnieje też duże zainteresowanie takimi wyrobami. W celu stworzenia odpowiedni warunków dla rozwoju tych trendów konieczne jest wykorzystanie świadomości ekologicznej i żywieniowej społeczeństwa.
 
Literatura
  • Barszczewski J., 2015. Stan trwałych użytków zielonych i ich wykorzystanie w kraju. W: Racjonalne wykorzystanie potencjału produkcyjnego trwałych użytków zielonych w Polsce w różnych warunkach glebowych i systemach gospodarowania. Wydawnictwo ITP, Falenty, Rozprawy naukowe i monografie, 40, s.15–35.
  • Drożdż A., Twardy S., 2004: Gospodarcze i ekologiczne uwarunkowania wypasu dużych stad owiec w Karpatach Polskich. Wyd. Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie, t. 4, z. 2a (11) s. 265 - 276. ISSN 1642-8145
  • Głębocki b., 2006: Zasoby trwałych użytków zielonych a natężenie chowu bydła owiec na obszarach górskich Polski w latach 1988 – 2002. Probl. Zag. Ziem Górskich, PAN KZZG z.53, s.91 -108. PL ISSN 0137-5423.
  • Jaguś A., Twardy S., 2006. Wpływ zróżnicowanego użytkowania łąki górskiej na plonowanie runi i cechy jakościowe odpływających wód. Wyd. IMUZ Falenty-Kraków, ss. 88. ISBN 83-88763-56-3.
  • Kostuch R., Twardy S., 2004. Badania produkcyjności użytków zielonych w Karpatach Polskich. Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie, t. 4 z. 1 (10), s. 247-258. ISSN 1642-8145.
  • Mikołajczyk J., Sroka W., Musiał W., 2014. Dochodowość produkcji owczarskiej na obszarach górskich – analiza modelowa. Zagadnienia Doradztwa Rolniczego. Centrum Doradztwa Rolniczego w Brwinowie Oddział w Poznaniu. Kwartalnik 1’14(74). s.52-65. ISSN 1232-3578.
  • Musiał W., Mikołajczyk J., Sroka W. 2013. Stan i bariery produkcji owczarskiej w Regionie Małopolski – wybrane aspekty. Maszynopis, Raport wykonany w ramach Działalności Statutowej IES.
  • Musiał W., Sroka W., Mikołajczyk J. 2013.Problemy dysparytetu pogłowia owiec w województwie małopolskim. Zagadnienia Doradztwa Rolniczego. Centrum Doradztwa Rolniczego w Brwinowie Oddział w Poznaniu. Kwartalnik 4’13(74). s.37-53 ISSN 1232-3578
  • Skiba S., 1995: Pokrywa glebowa. [w:] Karpaty Polskie – Przyroda, Człowiek i jego działalność. Red. J. Warszyńska, Wyd. UJ, Kraków, s. 69 – 76, ISBN 83-233-0852-7.
  • Sobala M. 2014. Krajobrazy pasterskie w Polsce i Europie –wybrane typy, przykłady i formy ich ochrony. Prace Komisji Krajobrazu Kulturowego. NR 25/2014. s.81-98
  • Twardy S., Kopacz K., 2015. Funkcje trwałych użytków zielonych w obszarach górskich (Studium nad rolno-środowiskowym znaczeniem TUZ – na podstawie badań prowadzonych w zlewni górnego Dunajca oraz potoku Grajcarek). Wydawnictwo ITP. Ss.151.
  • Twardy S., Kopacz K., Matoga W. 2015. Zmienność produkcji biomasy na górskich użytkach zielonych w zależności od położenia n.p.m. oraz ekspozycji stoków. Łąkarstwo w Polsce (Grassland Science in Poland), 18, s.213-227. ISBN 978-83-89250-29-2
  • Twardy S., Kowalczyk A. 2015. Funkcje trwałych użytków zielonych w obszarach górskich (Studium nad rolno-środowiskowym znaczeniem TUZ – na podstawie badań prowadzonych w zlewni górnego Dunajca oraz potoku Grajcarek). opracowanie monograficzne. Wydawnictwo ITP Falenty
  • Twardy S., Kowalczyk A. 2018. Produkcyjne i ekologiczne aspekty gospodarki pasterskiej w Karpatach Polskich na przykładzie województwa małopolskiego. Łąkarstwo w Polsce (Grassland Science in Poland), 21, s.139-152, Poznań, 2018. PL ISSN 1506-5162.
Tagi:
trwałe użytki zielone + tereny podgórskie + TUZ +
Monitoruj tagi
źródło: