Zdaniem Głównego Lekarza Weterynarii, pierwsze wyniki przeprowadzonych na próbkach badań wskazują, że dopuszczalna zawartość rtęci i ołowiu w soli wypadowej zastosowanej do produkcji żywności została przekroczona. Jednakże konsumpcja pożywienia zawierającego ową sól w małych ilościach nie jest szkodliwa dla zdrowia i życia ludzkiego.
Natomiast Główny Inspektorat Sanitarny przedstawił opinię Pana Piotra Burdy, Krajowego Konsultanta w dziedzinie toksykologii klinicznej.
Konsultant Krajowy w dziedzinie Toksykologii Klinicznej
Dr n. med. Piotr Burda Biuro Informacji Toksykologicznej; Ośrodek Toksykologii Klinicznej
Szpital Praski; AL Solidarności 67; 03-401 Warszawa Tei/fax: 226187710 ; e-mail: bit.praski@praski.waw.pl
Warszawa, dn. 01. marca 2012 r.
KK-GIS/ -03/2012
Pan
Przemysław Biliński
Główny Inspektor Sanitarny
Warszawa
Szanowny Panie Ministrze,
W odpowiedzi na pismo z dnia 0103.2012 r. (znak: GIS-BI-076-20/ŁJ/12) przekazuję opinię odnoszącą się do toksyczności soli wypadowej i jej oddziaływania na zdrowie człowieka.
Do opinii wykorzystano informacje o składnikach zawarte w kartach charakterystyki produktu „Sól wypadowa", dostępnych na stronach internetowych producentów.
W składzie soli wypadowej, zależnie od producenta, znajdują się: chlorek sodu (NaCI), siarczan sodowy (Na2SO4) oraz żelazocyjanek potasu (jako antyzbrylacz).
Opisane w kartach charakterystyk objawy narażenia na sól wypadową dotyczą kontaktu z produktem in substantia.
Podstawowym składnikiem soli wypadowej jest chlorek sodu [NaCI] (w ilości 96 - 98%), którego dawka toksyczna określona została na 0,5 g - 1,0 g na kilogram masy ciała. Toksyczność ostra chlorku sodu po jednorazowym przyjęciu doustnym wynika z gromadzenia się nadmiaru jonów sodu w organizmie i powstania hipernatremii, która jest przyczyną zaburzeń wodno-elektrolitowych i wtórnych do tego zjawiska zaburzeń w obrębie układu mięśniowego, układu krążenia i centralnego układu nerwowego.
Wskutek nadmiaru jonów sodu może dojść do zwiększonej pobudliwości nerwowej, zwiększonego napięcia mięśniowego, zaburzeń ciepłoty ciała, zaburzeń orientacji, a przy jednoczesnej utracie płynów - spadku ciśnienia tętniczego. W ciężkich przypadkach hipernatremii może dojść do obrzęku mózgu, zaburzeń świadomości.
Zawartość „siarczanów" (siarczan sodu) w soli wypadowej określona jest na 1,5 - do 4% (zależnie od producenta), czyli 1,5 do 4 gramów na 100g soli wypadowej in substantia. Siarczan sodu jest substancją mało toksyczną, stosowaną także w lecznictwie jako środek przeczyszczający (sól glauberska).
Według Farmakopei Polskiej Wyd. V, Wydawnictwo Polskiego Towarzystwa Farmaceutycznego, Warszawa, 1993 (tom II, str. 412-413) jednorazowa dawka dla osoby dorosłej do zastosowania doustnego wynosi od 5,0 g do 20,0 gramów.
Jest to więc dawka przekraczająca (do 4-5 razy) ilość siarczanu sodu zawartego w 100 gramach soli wypadowej.
Ilość żelazocyjanku potasu, wg kart charakterystyk, określona jest na 0,7 mg do 2,0-3,0 miligramów w 100 g soli wypadowej. Pod względem toksykologicznym ilość ta nie stwarza zagrożenia zdrowotnego, także w przypadku spożycia soli wypadowej in substantia.
Reasumując - sól wypadowa stwarza zagrożenie dla zdrowia i życia jedynie w przypadku spożycia in substantia większych jej ilości (dawka toksyczna dla soli kuchennej NaCI określona na 0,5 -1,0 g/kg m.c.) i wynika z działania zawartego w ilościach 96-98% chlorku sodu. Siarczan sodu oraz żelazocyjanek potasu w ilościach znajdujących się w 100 g produktu „sól wypadowa" nie stwarza bezpośredniego zagrożenia zdrowotnego.
Ilości chlorku sodu, siarczanu sodu i ewentualnie żelazocyjanku potasu pochodzących z soli wypadowej, zawartych w określonej masie produktu żywnościowego, nie stwarza bezpośredniego zagrożenia życia i zdrowia.
Jednoznaczną opinię można przedstawić w przypadku wykonania badań na zawartość tych związków w określonej masie produktu żywnościowego.
Niemniej, na podstawie danych o toksyczności składników soli wypadowej, z bardzo dużym prawdopodobieństwem można stwierdzić, że ilości tych związków zawarte w 100 g produktu żywnościowego nie stwarzają zagrożenia zdrowotnego.
Z poważaniem
/-/ dr n. med. Piotr Burda