Komunikat na temat jakości mrożonek

I. CEL KONTROLI

 

Celem kontroli było zbadanie jakości handlowej mrożonek ze szczególnym uwzględnieniem zgodności zawartości poszczególnych składników z deklaracją producenta. Kontrolą objęto przede wszystkim: mrożone zupy warzywne, w tym zupy warzywne z dodatkiem np. grzybów oraz mrożone mieszanki warzywne, mrożone warzywa na patelnię, mrożone drugie dania typu mieszanki warzywne z mięsem lub innymi dodatkami, np. ryżem, makaronem.

 

II. ZAKRES KONTROLI

 

Skontrolowano mrożonki pochodzące z 23 zakładów przetwórczych. Nieprawidłowości ujawniono w 17 podmiotach (tj. 74% ogółu skontrolowanych).

 

Kontrolą objęto:

 

►       w zakresie badań laboratoryjnych^[1] -  85 partii, o łącznej masie ponad 743 t, w tym:

§      34 partie mieszanek warzywnych wieloskładnikowych, o łącznej masie prawie 118 t,

§      21 partii zup warzywnych, o łącznej masie prawie 267 t,

§      15 partii warzyw na patelnię, o łącznej masie ponad 257 t,

§      10 partii warzyw (produkty jednoskładnikowe), o łącznej masie prawie 88 t,

§      2 partie mieszanek warzywnych z mięsem, o łącznej masie ponad 6 t,

§      2 partie gotowych drugich dań (tj. bigos, fasolka po bretońsku), o łącznej masie prawie 1 t,

§      1 partię owoców (produkt jednoskładnikowy), o łącznej masie ponad 6 t.

 

►       w zakresie znakowania - 90 partii, o łącznej masie prawie 734 t, w tym:

§      36 partii mieszanek warzywnych wieloskładnikowych, o łącznej masie prawie 121 t,

§      22 partie zup warzywnych, o łącznej masie ponad 261 t,

§      15 partii warzyw na patelnię, o łącznej masie ponad 258 t,

§      9 partii warzyw (produkty jednoskładnikowe), o łącznej masie prawie 81 t,

§      5 partii gotowych drugich dań (np. bigos, fasolka po bretońsku, łazanki), o łącznej masie ponad 1 t,

§      2 partie mieszanek warzywnych z mięsem, o łącznej masie ponad 6 t,

§      1 partię owoców (produkt jednoskładnikowy), o łącznej masie ponad 6 t.

 

III. WYNIKI KONTROLI

 

►       Nieprawidłowości w zakresie badań laboratoryjnych stwierdzono w przypadku 23 partii (co stanowiło 27% partii), w tym:

§      6 partii mieszanek warzywnych wieloskładnikowych,

§      6 partii zup warzywnych,

§      8 partii warzyw na patelnię,

§      2 partii mieszanek warzywnych z mięsem,

§      1 partii gotowego drugiego dania.

 

Do najczęściej kwestionowanych nieprawidłowości w zakresie spełniania wymagań określonych w deklaracjach jakościowych, które ujawniono na podstawie badań laboratoryjnych można zaliczyć niezgodną z dokumentacją zawartość poszczególnych składników (tj. zawyżoną lub zaniżoną do 20 punktów procentowych) oraz aktywność enzymatyczną.

 

Niezgodna z deklaracją zawartość warzyw stanowiących składnik środka spożywczego może wynikać z nieprzestrzegania receptur zakładowych, stosowania tych składników w ilościach innych niż określono w dokumentach lub chęci zafałszowania produktu. Zafałszowanie stwierdzono w przypadku mieszanki warzyw zawierającej marchew, kalafior i brokuły, ze względu na bardzo zróżnicowaną zawartość poszczególnych gatunków w danym opakowaniu (tj. zawyżoną lub zaniżoną o około 20 punktów procentowych),  w stosunku do deklaracji.

Aktywność enzymatyczna jest wynikiem nieprawidłowego procesu blanszowania. Blanszowanie polega na szybkim ogrzaniu żywności do ustalonej temperatury, utrzymaniu tej temperatury przez określony czas, a następnie szybkim oziębieniu albo niezwłocznym poddaniu dalszemu przerobowi. Proces ten ma na celu inaktywację enzymów , które mogą spowodować niekorzystne zmiany barwy, zapachu i smaku podczas przerobu i przechowywania produktów.

 

►       Nieprawidłowości w zakresie znakowania ujawniono w przypadku 29 partii  (co stanowiło 32% partii), w tym:

§      12 partii mieszanek warzywnych wieloskładnikowych,

§      8 partii zup warzywnych,

§      6 partii warzyw na patelnię,

§      2 partii mieszanek warzywnych z mięsem,

§      1 partii gotowego drugiego dania.

 

Najczęściej stwierdzane nieprawidłowości, które w znaczący sposób mogły wprowadzić konsumenta w błąd:

 

§     sugerowanie, że środek spożywczy posiada szczególne właściwości, jeżeli wszystkie podobne środki spożywcze posiadają takie właściwości (np. użycie sformułowania „…wyłącznie z naturalnych składników”),

§     brak ilościowej zawartości składników (podanej w procentach), podkreślonych w oznakowaniu środka spożywczego w formie pisemnej, przy użyciu obrazków i grafiki,

§     brak wskazania gatunku zwierzęcia, z którego pochodzi mięso, stanowiące składnik środka spożywczego lub użycie nieprawidłowego określenia dla tego składnika (np. „kurczak” zamiast „mięso z kurczaka”),

§     brak określenia „w różnych proporcjach” w przypadku mieszanek, w których żaden ze składników nie występuje w ilości dominującej, a ich proporcje ulegają zmianie,

§     brak określenia „produkt głęboko mrożony” w przypadku środków spożywczych głęboko mrożonych przeznaczonych bezpośrednio dla konsumenta,

§     wprowadzenie konsumenta w błąd co do charakterystyki środka spożywczego, poprzez przywołanie w oznakowaniu niewłaściwych bądź nieaktualnych dokumentów, zgodnie z którymi produkt został wytworzony (np. przywołanie Polskiej Normy w przypadku wyrobu produkowanego na zgodność ze specyfikacją),

§     wprowadzenie konsumenta w błąd co do składu środka spożywczego (np. brak wody w składzie surowcowym lub podanie w oznakowaniu składnika, który nie został uwzględniony w recepturze produktu),

§     brak informacji dotyczących okresu przechowywania wraz z temperaturą przechowywania, które należy podać w przypadku produktów głęboko mrożonych przeznaczonych bezpośrednio dla konsumenta.

 

IV. SANKCJE

W związku z zaistniałymi nieprawidłowościami w zakresie jakości handlowej mrożonek, wojewódzkie inspektoraty JHARS wydały 9 decyzji administracyjnych (w tym 1 decyzję w sprawie wymierzenia kary pieniężnej na łączną kwotę 1 319, 1 zł).

 

Ponadto wszczęto 11 postępowań mających na celu wydanie decyzji administracyjnych oraz przekazano zalecenia pokontrolne do podmiotów, w przypadku których stwierdzono nieprawidłowości.

 

V. PODSUMOWANIE I WNIOSKI    

 

Przedmiotowa kontrola pozwoliła na sprawdzenie rynku mrożonek w zakresie spełniania przepisów dotyczących jakości handlowej.

 

Kontrola wykazała znaczącą liczbę nieprawidłowości. Deklaracji jakościowych w zakresie parametrów fizykochemicznych nie spełniało 27% partii. Nieprawidłowe oznakowanie stwierdzono w przypadku 32% partii.

 

Brak zgodności jakości produktu finalnego z deklaracją producenta najczęściej wynikał z użycia innej niż określono w dokumentach ilości poszczególnych składników w produkcie gotowym. W takim przypadku, konsument otrzymuje produkt o składzie różnym od deklarowanego.

 

Wyniki kontroli w zakresie znakowania mrożonek świadczą również o zaniedbaniach w zakresie zawartości poszczególnych składników. Podawanie składników wykorzystanych do produkcji środka spożywczego w nieprawidłowej kolejności (tzn. nie w porządku malejącym według ich masy ustalonej w chwili użycia), brak określenia „w różnych proporcjach” w przypadku mieszanek, w których żaden ze składników nie występuje w ilości dominującej, brak ilościowej zawartości składnika lub składników podkreślonych w oznakowaniu oraz szereg innych nieprawidłowości mogą w znaczący sposób wprowadzić konsumenta w błąd.

 

Porównując wyniki przedmiotowej kontroli z poprzednią kontrolą tego asortymentu, przeprowadzoną przez Inspekcję JHARS w 2009 roku, można zauważyć wzrost nieprawidłowości w zakresie spełniania wymagań określonych w deklaracji o 13 punktów procentowych, a w zakresie znakowania o 14 punktów procentowych (Wykres 1).

 

Wykres 1. Wyniki kontroli przetworów owocowych i warzywnych przeprowadzonych w latach 2009 - 2010

* kontrolą objęto mrożone warzywa i ich mieszanki, mrożone zupy, mrożone owoce i ich mieszanki, mrożone grzyby

Źródło: http://www.ijhar-s.gov.pl/