Komunikat IJHARS - jakość tłuszczów do smarowania

I. CEL KONTROLI

 

Celem kontroli było sprawdzenie jakości handlowej tłuszczów do smarowania innych niż  tłuszcze mleczne, w tym: tłuszczów (margaryn, margaryn o zawartości trzech czwartych tłuszczu, margaryn półtłustych, tłuszczów do smarowania X%) oraz tłuszczów złożonych (miksów tłuszczowych, miksów o  zawartości trzech czwartych tłuszczu, miksów tłuszczowych półtłustych, miksów tłuszczowych do smarowania X%), w zakresie zgodności z obowiązującymi przepisami i  deklaracjami producentów oraz prawidłowości oznakowania opakowań.

 

II. ZAKRES KONTROLI

 

Skontrolowano ogółem 18 podmiotów.

 

Kontrolą objęto:

- w zakresie oceny organoleptycznej [1] i parametrów fizykochemicznych [2] – 12  partii tłuszczów do smarowania o łącznej masie 44,1 t,

- w zakresie znakowania – 20 partii tłuszczów do smarowania o łącznej masie 126,2  t.

 

III. WYNIKI KONTROLI

• ocena organoleptyczna

Nie stwierdzono nieprawidłowych cech organoleptycznych kontrolowanych tłuszczów do  smarowania.

• parametry fizykochemiczne

W wyniku kontroli jakości handlowej zakwestionowano parametry fizykochemiczne 3  partii tłuszczów do smarowania (25,0% skontrolowanych partii tłuszczów do  smarowania). 

 

Stwierdzone nieprawidłowości w zakresie parametrów fizykochemicznych to:

-    zaniżona do 0,1 p.p. kwasowość (miks o zawartości trzech czwartych tłuszczu),

-    zaniżona do 0,2 p.p. zawartość tłuszczu (miks o zawartości trzech czwartych tłuszczu),

-   zawyżona do 0,6 p.p. zawartość suchej masy beztłuszczowej (tłuszcz do smarowania X%).

 

Należy zaznaczyć, że niektóre kontrolowane partie tłuszczów do smarowania były kwestionowane ze względu na kilka nieprawidłowości w zakresie parametrów fizykochemicznych.

 

Nieprawidłowości w zakresie parametrów fizykochemicznych w poszczególnych grupach tłuszczów do smarowania:

-   2 partie miksów o zawartości trzech czwartych tłuszczu (tj. 100% skontrolowanych partii miksów o zawartości trzech czwartych tłuszczu) – stwierdzono zaniżoną kwasowość oraz zaniżoną zawartość tłuszczu,

-    1 partia tłuszczu do smarowania X% (tj. 100% skontrolowanych partii tłuszczu do  smarowania X%) – stwierdzono zawyżoną zawartość suchej masy beztłuszczowej.

 

Nie stwierdzono nieprawidłowych cech fizykochemicznych miksów tłuszczowych, miksów tłuszczowych do smarowania X% oraz margaryny o zawartości trzech czwartych tłuszczu.

• znakowanie

Zakwestionowano znakowanie opakowań w przypadku 11 partii tłuszczów do  smarowania (55,0% skontrolowanych partii tłuszczów do smarowania).

 

Stwierdzono m.in. następujące nieprawidłowości w znakowaniu:

- oznakowanie wprowadzające konsumenta w błąd:

§  co do charakterystyki środka spożywczego, w tym:

       * jego składu [m.in. poprzez nie podanie wszystkich składników wykorzystanych do  produkcji środka spożywczego, np. emulgatora E 471, soli lub wyszczególnienie, w wykazie składników, składnika nie zastosowanego podczas produkcji, np. substancji konserwującej E 202, barwnika annato],

         *  jego rodzaju i składu [m.in. poprzez użycie szaty graficznej typowej dla masła, tj.  kolorystyki opakowania, naczynia z lejącą śmietaną oraz dużego napisu „EKSTRA” w czołowej części opakowania, przy równoczesnym podaniu właściwej nazwy rodzajowej i składu produktu drobną czcionką z boku opakowania],

      * jego nazwy [m.in. poprzez zastosowanie nazwy niezgodnej z wymaganiami zawartymi w dodatku do załącznika XV rozporządzenia Rady (WE) nr 1234/2007 z dnia 22 października 2007  roku ustanawiającego wspólną organizację rynków rolnych oraz przepisy szczegółowe dotyczące niektórych produktów rolnych, np.  „tłuszcz do smarowania X%” lub „...masło z olejem” zamiast „miks tłuszczowy”],

§ poprzez przypisywanie środkowi spożywczemu działania lub właściwości, których nie posiada [np. użycie sformułowania „zdrowe” w odniesieniu do „tłuszczu do  smarowania X%],

      - nieprawidłowe podanie wykazu składników:

*  nie wyszczególnienie składu składnika złożonego,

* nie wymienienie składników występujących w środku spożywczym w porządku malejącym,

     - umieszczenie informacji o klasie jakości, podczas gdy deklarowany dokument normalizacyjny nie przewiduje podziału na klasy jakości.

 

Należy zaznaczyć, że niektóre kontrolowane partie tłuszczów do smarowania były kwestionowane ze względu na kilka nieprawidłowości w zakresie znakowania.

 

IV. SANKCJE

 

W związku z zaistniałymi nieprawidłowościami, wojewódzkie inspektoraty JHARS zastosowały następujące sankcje:

-        wydały 5 decyzji administracyjnych, tj.:

• 2 decyzje nakładające kary pieniężne na łączną kwotę 14 413 zł, w tym:

* 1 decyzję z tytułu wprowadzania do obrotu artykułów rolno-spożywczych zafałszowanych na  kwotę 9 460 zł,

* 1 decyzję z tytułu wprowadzania do obrotu artykułów rolno-spożywczych nieodpowiadających jakości handlowej na kwotę 4 953 zł,

• 2 decyzje zakazujące wprowadzenia do obrotu artykułu rolno-spożywczego na partie towaru o łącznej masie 1,2 t,
• 1 decyzję nakazującą poddanie zafałszowanego artykułu rolno-spożywczego zabiegom prawidłowego oznakowania i skierowanie do zakładu przetwórstwa spożywczego na partię towaru o masie 0,2 t.

Ponadto wojewódzkie inspektoraty JHARS wydały 6 zaleceń pokontrolnych oraz przekazały 1 informację do innego wojewódzkiego inspektoratu JHARS.

 

V. PODSUMOWANIE I WNIOSKI

 

Wyniki przeprowadzonej kontroli doraźnej wykazały, iż niezgodności w zakresie spełnienia wymagań jakości handlowej tłuszczów do smarowania dotyczą głównie sposobu znakowania oraz parametrów fizykochemicznych. Niezgodnie z wymaganiami obowiązujących przepisów UE i krajowych oznakowano 55,0% kontrolowanych partii, co może świadczyć o  nieznajomości przepisów prawa lub nieprawidłowej ich interpretacji, a także o celowym wprowadzaniu konsumenta w błąd co do tożsamości artykułu, w tym głównie co do składu lub rodzaju (kategorii) tłuszczu do smarowania.

Porównując wyniki kontroli jakości handlowej tłuszczów do smarowania, zawarte w  niniejszej informacji, z wynikami kontroli planowej przeprowadzonej w III kwartale 2006  roku zaobserwowano, iż udział liczby partii produktów nieprawidłowo oznakowanych wzrósł o 37,3 p.p. (z 17,7% w III kwartale 2006 roku do 55,0% w  IV  kwartale 2010 roku).

 

Wykres 1. Udział liczby partii tłuszczów do smarowania o nieprawidłowej jakości handlowej, stwierdzony podczas kontroli przeprowadzonej w IV  kwartale 2010 roku i III kwartale 2006  roku (w %)

 W odniesieniu do III kwartału 2006 roku, w IV kwartale 2010 roku nastąpiło również pogorszenie jakości handlowej tłuszczów do smarowania, innych niż tłuszcze mleczne, w zakresie parametrów fizykochemicznych o 21,0 p.p.

Jednocześnie należy podkreślić, iż podobnie jak w III kwartale 2006 roku, podczas przeprowadzonej kontroli doraźnej nie stwierdzono nieprawidłowych cech organoleptycznych w ocenianej grupie artykułów rolno-spożywczych.

 

Biorąc pod uwagę dynamiczny rozwój sektora tłuszczów do smarowania oraz fakt, iż  inspektorzy JHARS stwierdzili liczne nieprawidłowości w zakresie jakości handlowej ww.  wyrobów, celowym wydaje się prowadzenie dalszych kontroli przedmiotowej grupy artykułów rolno-spożywczych przez Inspekcję JHARS.