Rynek jaj a ptasia grypa
Analizując możliwe konsekwencje wystąpienia ognisk ptasiej grypy w stadach kur niosek lub w obszarach w których występują takie stada, dla rynku jaj przeznaczonych do konsumpcji należy zwrócić uwagę na kilka aspektów.
Mimo, że z Polski eksportuje się około 40% produkcji jaj, to trafiają one głównie na rynek unijny. W pierwszych dziesięciu miesiącach 2016 r. eksport jaj do krajów pozaunijnych stanowił zaledwie 3% całkowitej ich sprzedaży na rynki zagraniczne. Oznacza to, że obostrzenia w handlu z krajami trzecimi będą miały relatywnie małe znaczenie.
W ocenie Pawła Wyrzykowskiego, eksperta rynków rolnych BGŻ BNP Paribas, większe konsekwencję dla rynku i cen jaj przeznaczonych do konsumpcji w Polsce miałoby wystąpienie ognisk ptasiej grypy w dużych stadach kur niosek, szczególnie w regionach koncentracji ich produkcji. Mogłoby to doprowadzić do zmniejszenia ich populacji, a w konsekwencji ograniczenia podaży jaj na rynku co rodziłoby presję w kierunku wzrostu cen.
Oczywiście analizując wpływ występowania ptasiej grypy, na krajowy rynek jaj znaczenie będzie miało to, jak ptasia grypa będzie rozwijać się w stadach kur niosek w Unii Europejskiej. W tym przypadku, podobnie jak w Polsce, wolumen eksportu jaj konsumpcyjnych z całej UE na rynki zewnętrzne stanowi niewielką część (ok 4-6%) wolumenu ich produkcji w UE, więc ewentualne restrykcje w handlunie będą miały aż tak znaczącego wpływu na kształtowanie się ich cen na rynku.
Ważniejsze będzie to, czy ogniska wysoce zjadliwej grypy ptaków wystąpią w stadach kur niosek, jakim zasięgiem objęty byłby ewentualny ubój prewencyjnych i jakie miałoby to konsekwencje dla podaży jaj w UE.
Należy zwrócić uwagę, że wg danych KE, w grudniu 2016 r. we Francji i Rumunii ceny jaj konsumpcyjnych (M i L), w porównaniu z październikiem 2016 r. wzrosły po 26%, w Niemczech o 23%, na Węgrzech o 20% podczas gdy przeciętnie w UE wzrosły w tym okresie o 14%. Zatem odnotowana dynamika wzrostu była znacznie wyższa niż w poprzednich czterech latach kiedy to średnio ceny jaj w okresie między październikiem a grudniem rosły w UE przeciętnie o 3%.
Warte odnotowania są również doświadczenia koreańskie i amerykańskie, gdzie związany z ptasią grypą spadek pogłowia kur niosek przełożył się na znaczące wzrosty cen jaj.
Niemniej jednak należy pamiętać, że oprócz ptasiej grypy, na kształtowanie się cen jaj w Polsce będą miały też inne czynniki takie jak pogłowie kur oraz sezonowe zmiany cen. Warto więc zauważyć, że łącznie wg danych GUS w październiku i grudniu wylęgi kur niosek w Polsce były o ponad 20% większe niż w analogicznym okresie przed rokiem).