Zmiany w obszarach ONW od 2018 r.

Pod koniec listopada br. w Ministerstwie Rolnictwa i Rozwoju Wsi odbyło się spotkanie robocze na temat niezbędnych zmian w ustalaniu obszarów ONW (używane jest pojęcie „delimitacja”).  Prace nad zmianami obszarów ONW spowodowane zostały zmianą podejścia Komisji Europejskiej. Wzięło w nich udział Ministerstwo oraz dwa instytuty: IUNG PIB i IERGŻ PIB. W spotkaniu pod przewodnictwem Podsekretarza Stanu w MRiRW p. Ryszarda Zarudzkiego i Dyrektora Departamentu SAR p. Waldemara Guby wzięli udział dyrektorzy prof. dr hab.  Oleszek  z IUNG PIB, prof. dr hab. Andrzej Kowalski z IERGŻ oraz pracownicy obydwu Instytutów, Prezes Wiktor Szmulewicz z KRIR, pracownicy ARiMR, Dyrektor CDR w Brwinowie Jacek Węsierski i pracownicy CDR O Radom.

Dotychczas o tym, czy dane obszary mogły być zakwalifikowane do ONW - co wiązało się z odpowiednia płatnością - decydowały trzy kryteria:

1. Wskaźnik Waloryzacji Rolniczej Przestrzeni Produkcyjnej (WWRPP). Wskaźnik ten został wyznaczony w zależności od wysokości plonów , rzeźby terenu, agroklimatu i warunków wodnych gleby. Najważniejszym czynnikiem jest jakość gleby (od 15 do 100 punktów), następnie  agroklimat (od 1 do 15 pkt), warunki wodne i rzeźba terenu (do 5 pkt za każdy wskaźnik).  Średnia wskaźnika dla Polski wynosi  66,6 punktu.
2. Gęstość zaludnienia na kilometr kwadratowy - dotyczyło gmin o zaludnieniu poniżej 75 osób na kilometr kwadratowy.
3. Odsetek ludności w gospodarstwach rolnych.

Przy pomocy tych wskaźników wyznaczono całe gminy i zaliczono do dwóch grup o zróżnicowanej płatności. Ponieważ poza wyznaczonymi gminami występowało wiele wsi (obrębów geodezyjnych) o słabych glebach, zaliczono je także do ONW, ale tylko na podstawie kryterium jakościowego WWRP.

Po kontroli Europejskiego Trybunału Rozrachunkowego we wszystkich krajach UE i dyskusji w Parlamencie Europejskim (w latach 2003-2005) uznano, że obecny system ma wiele wad. Wśród zarzutów znalazły się te o zbyt dużej liczbie stosowanych kryteriów (ponad 140), przez co brak jest transparentności i porównywalności między państwami. Okazało się także, że tylko połowa wyznaczonej powierzchni ONW otrzymuje pomoc.

Najwięcej uwag dotyczyło kryteriów społeczno-ekonomicznych - zaludnienie i odsetek ludności rolniczej - uznano, że są niezgodne z obecną logiką interwencji. W ramach WPR i innych polityk europejskich dostępne są działania zapobiegające wyludnianiu się obszarów wiejskich i rozwiązujące problemy społeczne wsi.

Odejście od kryteriów demograficznych i ujednolicenie kryteriów biofizycznych

Do końca 2018 roku w kraje członkowskie Unii Europejskiej zostały zobowiązane do wyznaczenia nowych obszarów ONW. Nowe wydzielania obszarów w nowej perspektywie mogą być wyznaczone w oparciu o bardzo ścisłe kryteria, zaproponowane przez Komisje Europejską.

Czytaj dalej na następnej stronie...