Wyszukaj termin związany z rolnictwem

---

Ryby

Dodano: 2011-02-15

---

Ryby, ryby właściwe (Pisces) – tradycyjna nazwa zmiennocieplnych kręgowców wodnych oddychających skrzelami, posiadających szczęki i poruszających się za pomocą płetw. Niezwykle zróżnicowane pod względem budowy zewnętrznej i wewnętrznej, ubarwienia oraz przystosowania do warunków środowiska.

Stanowią najliczniejszą grupę współcześnie żyjących kręgowców (ponad połowę). Ponad 31 tysięcy współcześnie żyjących gatunków opisano naukowo, a co roku naukowcy opisują 100–150 nowych gatunków morskich i nieco więcej słodkowodnych[1]. W Polsce występuje około 120 gatunków. Szacuje się, że nie odkryto jeszcze co najmniej 5000 gatunków, głównie ryb głębinowych ze strefy klimatu tropikalnego[1].

Ryby są najstarszymi kręgowcami świata, pojawiły się około 480 mln lat temu.

Dział zoologii zajmujący się rybami to ichtiologia.

Występowanie

Wszystkie typy zbiorników wodnych na Ziemi z wyjątkiem zbiorników o skrajnie trudnych warunkach.

Cechy charakterystyczne

• ciało opływowe, kształtu zwykle wrzecionowatego, przystosowane do pokonywania oporu wody

• głowa łączy się z tułowiem nieruchomo, nie występuje odcinek szyjny

• szkielet chrzęstny, częściowo skostniały lub kostny

• otwór gębowy zaopatrzony w ruchome szczęki

• kończyny przednie przekształcone w płetwy piersiowe, tylne – w płetwy brzuszne

• skóra u większości gatunków pokryta łuskami, u niektórych naga (bez łusek), gruba, z licznymi gruczołami śluzowymi

• wiele gatunków posiada pęcherz pławny

• oddychają skrzelami, niektóre gatunki mogą oddychać powietrzem atmosferycznym dzięki uchyłkom jelita

• większość posiada charakterystyczny dla ryb narząd – linię boczną

• zmiennocieplne

• zamknięty układ krążenia

• rozdzielnopłciowe

• w większości jajorodne

Znaczenie gospodarcze

Ryby przetwarzają bezużyteczne – z punktu widzenia człowieka – rośliny i zwierzęta wodne na wartościowe dla niego mięso. Są wykorzystywane na całym świecie w celach konsumpcyjnych, przemysłowych oraz rekreacyjno-poznawczych:

• Konsumpcja (pożywienie) – od najdawniejszych czasów ryby są jednym z podstawowych składników pożywienia człowieka. Rybie mięso jest łatwo przyswajalne i wartościowe pod względem odżywczym. Zawiera wysokiej jakości białko, jod, fosfor, potas, wapń oraz witaminy A i D.

• Przemysł – dostarczają surowca dla przemysłu rybnego, farmaceutycznego, do produkcji nawozów, klejów, karmy dla zwierząt i innych (np. z łusek uklei produkowano sztuczne perły i inne tanie imitacje klejnotów).

• Akwarystyka – stanowią obiekt badań naukowców (laboratoria, ośrodki naukowe), są prezentowane w akwariach publicznych, hodowane w akwariach prywatnych. Istnieje wiele firm wyspecjalizowanych w poławianiu, hodowli i dystrybucji ryb akwariowych.

• Wędkarstwo – popularny na całym świecie rodzaj hobby i sportu polegający na łowieniu ryb przy pomocy wędki.

• Są bioindykatorami czystości wód (np. pstrąg potokowy i sieja).

Zagrożenia

Odmienne środowiska w jakich żyją ludzie i ryby nie zmniejszają faktu, że wzajemnie mogą być dla siebie zagrożeniem.

Zagrożenia dla człowieka:

• niebezpieczeństwo pogryzienia – wiele gatunków dużych, drapieżnych ryb (rekiny, barrakudy) jest zdolnych do zaatakowania człowieka, który z ich punktu widzenia naruszył ich terytorium (np. podczas kąpieli),

• niebezpieczeństwo zatrucia – mięso ryb jest uważane za smaczne i zdrowe, jednak istnieją gatunki, a nawet całe rodziny ryb, których mięso jest dla człowieka śmiertelnie trujące (takifugu, rozdymkokształtne). Inne natomiast są wyposażone w kolce połączone z gruczołem jadowym (skorpenokształtne).

Zagrożenia dla ryb:

• przełowienie – nadmierna, niekontrolowana eksploatacja łowisk,

• zatrucie środowiska – ograniczanie obszaru występowania gatunków poprzez pogarszanie parametrów wody.

Systematyka

Ryby stanowią takson parafiletyczny, ponieważ każdy klad obejmujący ryby obejmuje również czworonogie (Tetrapoda), które nie są rybami. Z tego powodu tradycyjnie rozumiane ryby (Pisces) nie są już traktowane jako jednostka taksonomiczna.

Obecnie zwierzęta zaliczane do ryb dzielone są na gromady[2]:

• śluzice (Myxini)

• cefalaspidokształtne (Cephalaspidomorphi) - czyli minogokształtne

• ryby pancerne (†Placodermi)

• ryby chrzęstnoszkieletowe (Chondrichthyes)

• fałdopłetwe (†Acanthodii)

• promieniopłetwe (Actinopterygii)

• mięśniopłetwe (Sarcopterygii)

Dwie ostatnie gromady łączone są w nadgromadę Osteichthyes – ryby kostnoszkieletowe.

Przypisy

1. ↑ 1,0 1,1 Eschmeyer et al. Marine fish diversity: history of knowledge and discovery (Pisces) (pdf). „Zootaxa”. 2525, ss. 19–50, 2010 (ang.). 

2. ↑ Joseph S. Nelson: Fishes of the World. John Wiley & Sons, 2006. ISBN 0-471-25031-7. 

Bibliografia

1. Mały słownik zoologiczny: ryby. Warszawa: Wiedza Powszechna, 1976. 

2. Ryby : encyklopedia zwierząt. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN : Dorota Szatańska, 2007. ISBN 978-83-01-15140-9 (seria). 

3. Joseph S. Nelson: Fishes of the World. John Wiley & Sons, 2006. ISBN 0-471-25031-7. 

4. Włodzimierz Załachowski: Ryby. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1997. ISBN 83-01-12286-2. 

Źródło Wikipedia

---

Tagi powiązane z tym hasłem:
encyklopedia rolnicza, rybołówstwo, ryby