Wyszukaj termin związany z rolnictwem

---

Oliwka europejska

Dodano: 2011-02-09

---

Oliwka europejska (syn. oliwnik europejski, oliwka uprawna, drzewo oliwne) Olea europaea L. – gatunek drzewa należący do rodziny oliwkowatych. Jest nieznany ze stanu naturalnego. Uprawiany jest w rejonie Morza Śródziemnego i wielu innych obszarach o ciepłym klimacie: Wyspy Kanaryjskie, Krym, Kaukaz, południowo-zachodnia Afryka, Indie, Japonia, Kalifornia, Bermudy, Jamajka, Ameryka Południowa.

Morfologia i biologia

Pokrój

Wiecznie zielone, niezbyt wysokie drzewo lub duży krzew osiągające od 4 do 12 m wysokości. Zarówno drzewo jak i krzew wytwarza liczne odrosty korzeniowe. Młode gałązki pokryte są łuskowatymi włoskami. Jest rośliną bardzo długowieczną, może żyć nawet do 1000 lat.

Pień

Zazwyczaj krzywy i sękowaty, szczególnie u starszych egzemplarzy, obfitujący w liczne narośla.

Drewno

Trwałe, używane w stolarstwie i snycerstwie.

Liście

Małe, całobrzegie, naprzeciwległe, szerokolancetowate do podłużnie owalnych. Z wierzchu ciemnozielone, spodem srebrzysto-popielate, pokryte podobnie jak gałązki włoskami. Na roślinie utrzymują się od 2 do 3 lat.

Kwiaty

Zebrane w 10 do 40 kwiatowe wiechy. Kwiaty pachnące, małe, o czteroząbkowym kielichu, korona krótkorurkowa, biaława o czterech łatkach. Słupek jeden, pręciki dwa.

Owoce

Przed dojrzeniem ma barwę szarozieloną, po dojrzeniu – zielonkawy, fioletowoczarny do czarnego. Zarówno mezokarp, jak i pestka, zawiera od 25 do 60% tłuszczu. Owoce oliwek są jadalne, bardzo często się je stosuje do przygotowania różnych potraw.

Siedlisko

Roślina niewymagająca, uprawiana na glebach wapiennych, kamienistych, o małym nawilgoceniu, ale wymaga stanowisk dobrze nasłonecznionych.

Zmienność

Wyróżnia się następujące podgatunki:

• Olea europaea L. subsp. cerasiformis G. Kunkel & Sunding

• Olea europaea L. subsp. cuspidata (Wall. ex G. Don) Cif.

• Olea europaea L. subsp. europaea

• Olea europaea L. subsp. guanchica P. Vargas et al.

• Olea europaea L. subsp. laperrinei (Batt. & Trab.) Cif.

• Olea europaea L. subsp. maroccana (Greuter & Burdet) P. Vargas et al.

Zastosowanie

• Roślina uprawna uprawiana co najmniej od 5500 lat w Egipcie, rozpowszechniona w basenie Morza Śródziemnego przez Fenicjan.

• Roślina lecznicza. Surowiec zielarski: liść oliwki – Oleae folium

• Roślina kosmetyczna. Oliwa z oliwek stosowana jest do mycia wrażliwej cery i ochrony suchej i wiotczejącej, zarówno w stanie nieprzetworzonym jak i w maseczkach, kremach i innych kosmetykach[4].

• Sztuka kulinarna: świeże owoce spożywa się na surowo, są one jednak nietrwałe, dlatego konserwuje się je solą, solanką albo marynuje w occie lub kwasie mlekowym. Przed konserwacją często są drylowane, a w miejsce pestki nadziewane kaparami, papryką lub anchois. Najważniejszym zastosowaniem oliwek jest otrzymywanie oleju zwanego oliwą. Uzyskuje się go z całkowicie dojrzałych owoców przez tzw. "tłoczenie na zimno" (w temp. pokojowej i umiarkowanym ciśnieniu). W wyniku takiego procesu otrzymuje się najlepszą oliwę, tzw. dziewiczą (łac. Oleum virgineum, wł. „Olio extra vergine di oliva”). Poprzez wirowanie uwalnia się ją z zanieczyszczeń i rafinuje. Jest ona całkowicie czysta i prawie bezbarwna. Przez dalsze tłoczenie (przy zwiększonym ciśnieniu) otrzymuje się jasnożółtą oliwę prowansalską (Oleum optimum), również odznaczającą się wysoką jakością. Wreszcie, stosując podwyższoną temp. i wysokie ciśnienie otrzymuje się żółtą, opalizującą oliwę techniczną (Oleum commune).

• Oliwki zielone i czarne pochodzą z tych samych roślin. O kolorze decyduje etap dojrzewania owoców, na którym zostają zerwane (zielone zbierane są wcześniej).

Przypisy

1. ↑ Stevens P.F.: Angiosperm Phylogeny Website (ang.). 2001–. [dostęp 2010-03-24].

2. ↑ Zbigniew Podbielkowski: Słownik roślin użytkowych. Warszawa: PWRiL, 1989. ISBN 83-09-00256-4. 

3. ↑ Germplasm Resources Information Network (GRIN). [dostęp 2011-01-17].

4. ↑ Bohumír. Hlava: Rośliny kosmetyczne. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Rolnicze i Leśne, 1984, s. 156. ISBN 83-09-00765-5. 

Źródło Wikipedia

---

Tagi powiązane z tym hasłem:
warzywa, encyklopedia rolnicza