Wyszukaj termin związany z rolnictwem

---

Karczoch zwyczajny

Dodano: 2011-02-09

---

Karczoch zwyczajny (Cynara scolymus) – gatunek wieloletniej rośliny zielnej należący do rodziny astrowatych. Pochodzi z rejonu Morza Śródziemnego, obecnie uprawiany w całej Europie i Ameryce Północnej. Według niektórych ujęć taksonomicznych jest to synonim karczocha hiszpańskiego (Cynara cardunculus).

Morfologia

Łodyga

Dorasta do około 2 m.

Liście

Głęboko wcinane.

Kwiaty

Zebrane w kuliste kwiatostany, złożone z fioletowych kwiatów otoczonych łuskowatymi liśćmi o mięsistych nasadach.

Zastosowanie

• Roślina uprawna, znana już w starożytnym Rzymie i Grecji. Jej uprawa upowszechniła się w basenie Morza Sródziemnego przed XII wiekiem. Obecnie uprawiana w krajach o ciepłym klimacie. Znajduje się w Rejestrze roślin uprawnych Unii Europejskiej. W Polsce uprawiana sporadycznie, amatorsko. Wysiewa się nasiona w rozsadnikach cieplarnianych, wysadza do gruntu po ustąpieniu przymrozków. Zbiór od sierpnia do przymrozków. Nie zimuje.

• Kulinaria: Karczoch zwyczajny jest warzywem. Częścią jadalną są części główki kwiatostanów po usunięciu zewnętrznych stwardniałych łusek okrywy, pozostałe mięsiste końce łuskowatych okryw kwiatostanu, kwiatostan, jego dno oraz krótki koniec łodygi. U starszych pąków jadalne jest tylko dno kwiatowe. Spożywana po uprzednim ugotowaniu, usmażeniu lub pieczeniu. We Włoszech młode główki kwiatowe po ugotowaniu zalewa się oliwą i przechowuje. Karczochy również można konserwować w puszkach. Czasami jako dodatki do surówek oraz jako ozdoba używane są bielone liście.

• Wartość odżywcza: Karczochy zawierają około 3% cukrów, 3% białka, tłuszcz i witaminę C. Wartość odżywacza karczochów nie jest zbyt duża, ale są cenione ze względu na zawartość cukru – inuliny – może być spożywany przez chorych na cukrzycę. Jest także polecany dla chorych ze schorzeniami wątroby. Z karczochów produkuje się lek – Cynarex (w postaci tabletek) oraz Cynacholin (w postaci wyciągu alkoholowego). Oba preparaty znajdują szczególne zastosowanie w leczeniu i długotrwałej profilaktyce przy podwyższonym poziomie cholesterolu i trójglicerydów we krwi.

• Zastosowanie w medycynie: karczoch jest również źródłem flawonoidów (luteolin, apigenin). Ekstrakt z liści karczocha ma właściwości hepatoprotekcyjne, przeciwdrobnoustrojowe oraz redukujace poziom cholesterolu. Wykazano również silne działanie przeciwutleniające ekstraktu z karczocha[3].

• Zastosowanie w kosmetyce: karczoch jest uważany za cenny dodatek do płynów oczyszczających skórę, toników, lotionów, kremów i maseczek kosmetycznych[4].

Przypisy

1. ↑ Stevens P.F.: Angiosperm Phylogeny Website (ang.). 2001–. [dostęp 2010-04-15].

2. ↑ Germplasm Resources Information Network (GRIN). [dostęp 2010-05-05].

3. ↑ G Mehmetçik. Effect of pretreatment with artichoke extract on carbon tetrachloride-induced liver injury and oxidative stress. „Experimental and Toxicologic Pathology”. 60, ss. 475–480, 2008. doi:10.1016/j.etp.2008.04.014. 

4. ↑ Bohumír. Hlava: Rośliny kosmetyczne. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Rolnicze i Leśne, 1984, s. 96. ISBN 83-09-00765-5.

Źródło Wikipedia

---

Tagi powiązane z tym hasłem:
warzywa, encyklopedia rolnicza