Wyszukaj termin związany z rolnictwem

---

Brzoskwinia

Dodano: 2011-02-15

---

Brzoskwinia zwyczajna (Prunus persica (L.) Batsch) – gatunek drzewa należący do rodziny różowatych. Prawdopodobnie pochodzi z środkowych i północno-wschodnich Chin, obecnie nie rośnie dziko, występuje tylko jako roślina uprawna[2].

Morfologia

Pokrój

Drzewo o wysokości do 6 m, żyjące do 30 lat.

Pień

Kora ciemnobrunatnoszara, nieraz u dołu prawie czarna, podłużnie spękana.

Liście

Lancetowate, faliście ząbkowane, błyszczące.

Kwiaty

Różowe, pięciokrotne, o licznych słupkach i pręcikach, samopłodne. Kwitnie w kwietniu, przed pojawieniem się liści.

Owoce

Pestkowiec o masie 100-200 g, omszonej skórce, żółtej z czerwonym rumieńcem. Dojrzewa w zależności od odmiany od lipca do października[3].

Systematyka i zmienność

• W większości ujęć taksonomicznych brzoskwinia zwyczajna zaliczana jest do rodzaju Prunus i ma nazwę Prunus persica. Natomiast według Krytycznej listy roślin naczyniowych Polski zaliczana jest do odrębnego rodzaju brzoskwinia jako Persica vulgaris[4].

• Odmiany:

• Prunus persica var. nucipersica (Suckow) C. Schneider (syn. P. persica var. nectarina (Aiton) Maxim.) – nektarynka

• Prunus persica var. persica – brzoskwinia zwyczajna

Zastosowanie

• Drzewo owocowe. W Chinach była już uprawiana 4000 lat temu. Do krajów śródziemnomorskich w Europie sprowadzono ją już ponad 1000 lat temu[5]. W Polsce liczniej pojawiła się w VIII wieku, chociaż pestki jej znajdowano w wykopaliskach sprzed naszej ery.

• Roślina lecznicza

  • Surowiec zielarski: owoc.

  • Działanie: polecane w dietach odchudzających. Z uwagi na działanie zasadotwórcze i moczopędne, stosowane przy chorobach reumatycznych i schorzeniach układu moczowego. Działa uspokajająco. Bor podnosi poziom estrogenu, przez co przeciwdziała osteoporozie.

• Sztuka kulinarna: Owoce są bardzo smaczne i zawierają węglowodany, związki magnezu, fosforu i potasu, prowitaminę A, witaminę C i witaminy z grupy B. Najczęściej jada się owoce surowe, można dodać do ciast, przetworzyć na kompot, dżem, ususzyć.

• Z pestek wyrabia się jasnożółty, dosyć rzadki olej, o delikatnym zapachu migdałów. Zawiera ponad 64% kwasu olejowego, 26% kwasu linolowego, 5,5% kwasu palmitynowego, 2,9% kwasu stearynowego. Olej stosuje się jako bazę do masażu.

• Niektóre kultywary są uprawiane jako rośliny ozdobne, np. `Alba Plena` o półpełnych kwiatach, `Klara Meyer` o również półpełnych kwiatach brzoskwiniowego koloru, `Magnifica` o ciemnorózowych i pełnych kwiatach, `Versicolor` o półpełnych białych lub bladoróżowych kwiatach z czerwonymi paskami[5].

Uprawa

Wymaga słonecznych miejsc. Nadaje się do stref 5-10[5]. W Polsce nie jest całkowicie mrozoodporna – w surowe zimy w zimniejszych rejonach kraju może przemarzać, często też przemarzają wiosną pąki kwiatowe. Drzewo należy często przycinać.

Choroby

• Kędzierzawość liści brzoskwini. Najgroźniejsza i do tego bardzo pospolita choroba brzoskwini wywołana przez grzyba. Objawia się zniekształceniem liści – pofałdowaniem zwijaniem się, grubieniem. Zmiany są tak widoczne, że nie sposób ich nie zauważyć. Zaatakowane liście żółkną, a potem czerwienieją, rozwija się na nich białoszary nalot grzybni. Pod koniec czerwca obumierają. Jedynym skutecznym sposobem ochrony jest opryskiwanie drzew środkami grzybobójczymi (np. Miedzianem lub Syllitem). Opryskiwanie musi być bardzo dokładne i przeprowadzone w okresie bezlistnym – jesienią po opadnięciu liści i wiosną przed rozwojem pąków[6].

Ciekawostki

• W Japonii pestkami brzoskwini polerowano drewno.

• Kwiat brzoskwini jest stanowym kwiatem Delaware, stanowym owocem stanu Karolina Południowa. Georgia jest znana pod przydomkiem "Stan brzoskwiniowy".

• W Chinach brzoskwinie otaczano czcią i traktowano jak relikwię. Rysunki tych owoców zdobiły ściany świątyń. Jednak samo drzewo nie cieszyło się dobrą sławą. Uważano je za przeklęte przez bogów. Nikt nie odważył się go ściąć, a spróchniały ze starości pień palono, a popioły wrzucano do morza.

Przypisy

1. ↑ Stevens P.F.: Angiosperm Phylogeny Website (ang.). 2001–. [dostęp 2010-01-23].

2. ↑ Germplasm Resources Information Network (GRIN). [dostęp 2010-03-26].

3. ↑ Zbigniew Podbielkowski: Słownik roślin użytkowych. Warszawa: PWRiL, 1989. ISBN 83-09-00256-4. 

4. ↑ Zbigniew Mirek, Halina Piękoś-Mirkowa, Adam Zając, Maria Zając: Vascular Plants of Poland - A Checklist. Krytyczna lista roślin naczyniowych Polski. Instytut Botaniki PAN im. Władysława Szafera w Krakowie, 1995. ISBN 83-85444-38-6. 

5. ↑ 5,0 5,1 5,2 Geoff Burnie i inni: Botanica. Rośliny ogrodowe. Könemann, 2005. ISBN 3-8331-1916-0. 

6. ↑ Marek Grabowski: Choroby drzew owocowych. Kraków: Wyd. Plantpress, 1999. ISBN 83-85982-28-0. 

Źródło Wikipedia

---

Tagi powiązane z tym hasłem:
encyklopedia rolnicza, brzoskwinia