Przejdź do litery
Zobacz aktualności
Zobacz produkty
Wyszukaj termin związany z rolnictwem
Antidotum
Dodano: 2011-02-22
Odtrutka (antidotum) – substancja, która ma zdolność neutralizacji lub zmniejszenia toksyczności trucizny. Jej działanie najczęściej polega na tworzeniu z trucizną niewchłanialnego lub mniej toksycznego związku chemicznego. Wyróżnia się odtrutki swoiste (skierowane przeciw konkretnej truciźnie) i nieswoiste (ogólne, np. mleko czy węgiel aktywny przy zatruciach doustnych).
Klasyfikacja odtrutek
Odtrutki swoiste:
-
Substancje przeprowadzające truciznę w związki nierozpuszczalne lub chelatowe. Wiążą się z trucizną obecną w ustroju dezaktywując ją.
-
przykłady:
-
wersenian dwusodowo-wapniowy – w zatruciach metalami ciężkimi
-
dimerkaprol i penicylamina – w zatruciach niektórymi metalami
-
-
-
Reaktywatory – substancje normalizujące procesy metaboliczne, uwalniają zablokowany enzym samemu wiążąc się z toksyną obecną w ustroju.
-
przykłady:
-
obidoksym – w zatruciach pochodnymi fosfoorganicznymi w celu przywrócenia czynności enzymu acetylocholinesterazy
-
azotyn amylu – w zatruciach cyjankami powodują powstanie methemoglobiny i połączenie się z nią cyjanków, które tym samym oddysocjowują z zablokowanej oksydazy cytochromowej.
-
wersenian dwukobaltowy – w zatruciach cyjanowodorem i cyjankami
-
-
-
odtrutki witaminowe – stosowane w zatruciach substancjami, których działanie jest odwrotne do witamin
-
przykłady:
-
Witamina B6 w zatruciu izoniazydem
-
Witamina K w zatruciu pochodnymi kumaryn
-
-
-
Substancje blokujące przemiany metaboliczne trucizn (stosowane jeśli trujące są metabolity)
-
przykłady:
-
etanol – w zatruciach alkoholem metylowym i glikolem etylenowym uniemożliwia powstanie toksycznych metabolitów (formaldehydu, kwasu mrówkowego, toksycznych pochodnych glikolu)
-
-
-
Substancje przyspieszające i ułatwiające metabolizm toksyn (stosowane jeśli metabolity są nietoksyczne):
-
przykłady
-
N-acetylocysteina – w zatruciu paracetamolem
-
tiosiarczan sodu – w zatruciach cyjankami
-
-
-
Związki redukujące – w zatruciach substancjami methemoglobinotwórczymi. Przykłady:
-
Błękit metylenowy
-
tionina
-
-
Antagoniści działania farmakologicznego trucizn. Działają przez zablokowanie receptorów, z którymi wiąże się trucizna.
-
przykłady:
-
nalokson – w zatruciach opioidami
-
flumazenil – w zatruciach benzodiazepinami
-
atropina w zatruciach związkami fosforoorganicznymi
-
penicylina krystaliczna – w zatruciach muchomorem zielonawym
-
-
-
Odtrutki swoiste oparte na działaniu przeciwciał
-
przykłady
-
przeciwciała przeciwko digoksynie i jadowi żmii
-
surowica
-
-
Odtrutki nieswoiste:
-
tlen – w zatruciach tlenkiem węgla, siarkowodorem
-
węgiel aktywowany adsorbujący toksyny na swojej powierzchni
-
parafina ciekła
Bibliografia
-
Witold Seńczuk red.: Toksykologia. Podręcznik dla studentów, lekarzy i farmaceutów Wydanie IV. Warszawa: Wydawnictwo Lekarskie PZWL, 2002.
Źródło Wikipedia
Tagi powiązane z tym hasłem:
encyklopedia rolnicza, trucizna