Powiązanie rynków finansowych z rynkami towarowymi poprzez kontrakty terminowe oraz bardziej wyrafinowane pozagiełdowe instrumenty pochodne było w ostatniej dekadzie jedną z przyczyn nadmiernych wzrostów cen zbóż. KE planuje wprowadzić uregulowania zwiększające przejrzystość i kontrolę nad obrotem derywatami. Wydaje się jednak, że problem spekulacji ma charakter globalny i uregulowania powinny odnosić się do giełd globalnych na czele z amerykańskimi, jak i obrotu derywatami w transakcjach poza giełdowymi (OTC – Over the Counter).
Wydaje się, że problem zmienności cen w rolnictwie będzie jednym z głównych obszarów poruszanych w kolejnej reformie WPR.
- Unia potrzebuje lepszych instrumentów zarządzania ryzykiem zmniejszających negatywne skutki nadmiernej zmienności cen na rynkach rolnych – uważa członkini Parlamentu Europejskiego Angelique Delahaye przedstawiając wstępną wersję raportu odnoszącego się do tej kwestii (Draft report on CAP tools to reduce price volatility in agricultural markets (2016/2034(INI)) Committee on Agriculture and Rural Development). Niewykluczone, że raport zapoczątkuje wypracowanie stanowiska PE dotyczącego sposobów przeciwdziałania niekorzystnym skutkom zmienności cen na unijny sektor rolny.
- Ponieważ rolnicy nie mogą kontrolować czynników mających wpływ na ich obroty i zyski brutto powinni być zachęcani do rozwijania narzędzi pozwalających na lepsze radzenie sobie ze zmiennością cen, a zwłaszcza funduszy wzajemnych, jako że są one lepszymi narzędziami w tym przypadku od płatności bezpośrednich - mówi Delahaye.
Oprócz funduszy wzajemnych rekomendowane jest powołanie „obserwatoriów cen rolnych” w każdym z sektorów, aby zapewnić aktualne analizy rynków rolnych w podziale na poszczególne segmenty rynku i regularnego udostępniania odpowiednich danych i szacunków.
- Powiązanie rynku surowców rolnych (w tym zbóż) z rynkami finansowymi jest obecnie obarczone bardzo dużym ryzykiem wynikającym ze spekulacji. Notowania zbóż w kontraktach terminowych przekładają się na transakcje rzeczywiste, będąc dla uczestników rynku punktem odniesienia. Podstawową rolą kontraktów typu futures czy opcji powinno być zabezpieczanie cen dla rolników czy firm. Tymczasem funkcja ta w ostatniej dekadzie została zaburzona przez kapitał spekulacyjny. W przypadku transakcji terminowych na surowce rolne „drapieżna”, niekontrolowana spekulacja powinna zostać zlikwidowana. W przeciwnym razie zawsze znajdzie się pozbawiony skrupułów bank inwestycyjny czy fundusz hedgingowy, który będzie starał się zarobić na tego typu kontraktach – zauważa Kalicki.
W związku z tym, planowane przez KE działania w postaci uregulowania tego obszaru w samej UE mogą nie dać oczekiwanych wyników, gdyż jest to problem na skalę globalną, a udział w wywołaniu baniek spekulacyjnych na zbożach miały najprawdopodobniej głównie amerykańskie banki inwestycyjne, w tym przede wszystkim wymieniany powszechnie bank Goldman Sachs, a także fundusze inwestycyjne, emerytalne i hedgingowe, dysponujące znacznym kapitałem.