System utrzymania i warunki zoohigieniczne
W celu zapewnienia optymalnych warunków do wzrostu i rozwoju cielętom, w strefie klimatu umiarkowanego zaleca się następujące systemy utrzymania:
a) w zimowym utrzymaniu
- bez pomieszczeń inwentarskich - dla stad bydła mięsnego ras pierwotnych, dobrze przystosowanych do regionalnego środowiska, które mają dostęp do dużych obszarów trwałych użytków zielonych, z alternatywą budowy szop lub zadaszeń-głównie dla cieląt, z urodzeń w sezonie zimowym (należy wtedy pamiętać o bardziej obfitym ścieleniu słomą)
- z „lekkimi” pomieszczeniami na głębokiej ściółce, z systemem utrzymania wolnostanowiskowego lub wolnowybiegowego, ze stałym dostępem do obszernych okólników lub do wybiegów. W systemie tym dla krów matek oraz ocieleń w okresie zimowym zaleca się adaptacje starych budynków inwentarskich: szop, wiat lub stodół na obory głębokie, ścielone słomą, otwarte- z nieograniczonym dostępem do okólników. Budynki te w razie potrzeby można dowolnie podzielić przenośnymi przegrodami, na co najmniej 3-4 sektory:
-
dla krów przed ocieleniem,
-
sektor stanowisk porodowych, porodówek (w sezonie ocieleń)- mogą być pojedyncze lub grupowe, ważne jednak jest to aby krowy tam się znajdujące miały cały czas kontakt ze stadem. Na matkę z cielęciem przypada tu 8-9 m2. Należy pamiętać o obfitym ścieleniu słomą, zabezpieczeniu przed przeciągami, oraz swobodnym dostępie do paszy i świeżej wody. Najczęściej zwierzęta spędzają tu ok. 7 dni, ponieważ tyle potrzeba na umocnienie więzi pomiędzy krową, a cielęciem,
-
sektor dla krów z cielętami- w dużych stadach w celu łatwiejszej kontroli zaleca się podzielenie stada na podgrupy po ok. 20 szt. W tej grupie cielęta przebywają aż do odsadzenia, czyli do 7-8 m-ca życia, większość czasu spędzając na pastwisku,
-
sektor dla młodzieży- najlepsze warunki zapewnia grupowe utrzymywanie. Po odsadzeniu zwierzęta są dzielone ze względu na płeć i masę ciała, trafiając do odpowiednich grup. W zależności od wielkości stada, grupy te powinny liczyć od 4 do 20 sztuk,
-
sektor dla buhaja lub buhai- zlokalizowany poza sektorem krów z cielętami. Należy pamiętać o minimalnej powierzchni 10 m2.
b) w letnim utrzymaniu (sezonie pastwiskowym)
W okresie tym nie zaleca się przetrzymywania zwierząt w szopach lub wiatach, tylko na dużych kompleksach pastwisk. Zasadne jest budowanie lekkich wiat lub szop pastwiskowych, przede wszystkim dla cieląt, z możliwością ich dokarmiania, a także dla prowadzenia zabiegów zootechnicznych lub weterynaryjnych, oceny i selekcji zwierząt, ich załadunku i rozładunku na środki transportu.
Czytaj także: Wpływ brakowania cieląt na opłacalność produkcji bydła mięsnego (cz. 1)
Bydło mięsne bardzo dobrze znosi niskie temperatury, lecz trzeba uchronić je przed przeciągami. Nawet cielęta po kilku dniach od ocielenia mogą wraz z matkami przebywać cały czas na zewnątrz. Bydło mięsne ma bardzo silnie rozwinięty instynkt stadny, macierzyński i obronny. Natomiast bardzo źle toleruje pomieszczenia zamknięte, słabo wentylowane i ciemne. Najważniejsze dla tego rodzaju bydła jest to, aby mieć możliwość wolnego i swobodnego poruszania się, jednocześnie mając stały kontakt ze stadem.
Zimą należy pamiętać, aby w miarę możliwości pasza i woda były świeże i nie zamarznięte. W okresie zimy ważne jest również, aby legowiska były suche i ścielone, najlepiej większą ilością słomy, która zapewnia najlepszy komfort zwierzętom.
W pomieszczeniach inwentarskich gdzie utrzymywane są cielęta stężenie dwutlenku węgla nie może przekroczyć 3000 ppm, siarkowodoru 5 ppm, zaś amoniaku 20 ppm.