Rolnictwo regeneracyjne – szansa dla planety, korzyści dla rolników

Jak wynika z badania „Postrzeganie rolnictwa regeneracyjnego w Polsce”, które na zlecenie Banku BNP Paribas przeprowadziła firma badawcza Martin & Jacob, dziś kredyty węglowe to zagadnienie właściwie zupełnie nieznane polskim producentom rolnym. Aż 57% z nich, nigdy nie zetknęło się z tym pojęciem, a jedynie 8% deklaruje, że wie, co ono oznacza. W tej ostatniej grupie tylko 1/3 badanych podała właściwą definicję wskazując, że jest to prawo do sprzedaży 1 tony pochłoniętego przez glebę CO₂. Badanie pokazuje dysproporcję pomiędzy dużymi i małymi producentami rolnymi. Samo pojęcie rolnictwa regeneracyjnego jest najlepiej znane właścicielom największych gospodarstw (powyżej 100 ha) – tylko 9% z nich przyznaje, że nie wie, co ono oznacza. W przypadku pozostałych badanych grup, brak znajomości tego pojęcia deklaruje od 28% do 40% rolników.

Nieznane, ale stosowane

Jednocześnie badanie pokazało, że choć polscy producenci nie mają pogłębionej wiedzy na temat rolnictwa regeneracyjnego, to zgodne z nim sposoby uprawy są im dobrze znane. Jak się okazuje, aż 7 z 14 wymienianych przez Komisję Europejską praktyk regeneracyjnych jest stosowanych przez więcej niż 1/3 z nich. Najczęściej spotykany jest płodozmian, który stosuje aż 64% respondentów. Inne częste praktyki to: wapnowanie gleby, zagospodarowanie resztek pożniwnych, utrzymanie stałych użytków zielonych, racjonalna gospodarka nawozami, szybkie przyorywanie nawozów naturalnych oraz utrzymanie pokrywy roślinnej i międzyplonu.

Próby glebowe – pierwszy krok, zbadać możliwości

Aby producenci rolni w Polsce mogli czerpać większe korzyści z rolnictwa regeneracyjnego, najpierw muszą na większą skalę zacząć badać zawartość materii organicznej w swojej glebie i poznać jej zdolność do wiązania CO₂. Tymczasem jak wynika z badania, aż 39% producentów rolnych w ogóle nie realizuje żadnych prób glebowych – mimo że jest to podstawowy sposób, aby ograniczać wydatki na nawozy i środki ochrony roślin. Analizę zawartości materii organicznej zleca jedynie 28% producentów rolnych.

– Dziś są już dostępne rozwiązania, które ułatwiają prowadzenie prób glebowych, np. na bieżąco analizując tzw. masę zieloną w roślinach i glebie na podstawie zdjęć satelitarnych i inteligentnie wyznaczając miejsca, gdzie przeprowadzenie próby glebowej wydaje się konieczne – wskazuje Michał Siwek.

Rozwiązaniem tego typu dostępnym w Polsce jest np. SatAgro – satelitarny monitoring pól, z którego producenci rolni będący Klientami Banku BNP Paribas mogą korzystać na platformie Agronomist.pl bez opłat. SatAgro pobiera też wyniki prób glebowych do systemu, który automatycznie dopasowuje właściwą ilość nawozów i środków ochrony roślin dla danego miejsca na polu i na tej podstawie przygotowuje instrukcje dla maszyn rolnictwa precyzyjnego. 

Opłacalna inwestycja

Eksperci Banku BNP Paribas zwracają uwagę, że rolnictwo regeneracyjne warto postrzegać jako inwestycję – ono po prostu się opłaca. Koszty, które trzeba ponieść na początku w związku z wdrożeniem praktyk regeneracyjnych, mogą być różne dla różnych gospodarstw. Średnio zwracają się jednak po ok. 2 latach – tak wynika z analiz Fundacji Terra Nostra, wspierającej rolników w przechodzeniu na bardziej przyjazne dla planety praktyki rolnicze.

Obecnie szansę na wyższe dochody widzi w rolnictwie regeneracyjnym tylko 3% rolników i producentów rolnych, podczas gdy 19% wiąże ten system uprawy z wyższymi kosztami. Jest to skojarzenie częściowo uzasadnione, ponieważ wyższa efektywność w przyszłości wymaga nakładów na początku, np. zakupu odpowiedniego agregatu uprawowo-siewnego.

Główne korzyści w średnim terminie to większe i lepszej jakości plony oraz oszczędności na nawozach i środkach ochrony roślin. – W sytuacji, gdy rynek nawozów z powodu wojny jest bardzo niestabilny, możliwość ograniczenia kosztów i ryzyka zmienności cen będą sprzyjały wdrażaniu praktyk rolnictwa regeneracyjnego – mówi Michał Siwek. Dziś możliwość zmniejszenia wydatków na nawozy i środki ochrony roślin wiąże z rolnictwem regeneracyjnym 18% właścicieli upraw.

Warto podkreślić, że rolnictwo regeneracyjne pozwala dostarczać na rynek surowce zdrowe i przyjazne środowisku – a właśnie takich coraz częściej poszukują przetwórcy, którzy chcą odpowiadać na potrzeby wrażliwych na środowisko naturalne konsumentów. Dodatkowo cała Unia Europejska ma przed sobą wyzwania i cele Europejskiego Zielonego Ładu, w ramach którego ma pojawić się wsparcie finansowe dla producentów, którzy chcą produkować z poszanowaniem planety.

Dodatkowa korzyść – certyfikaty i kredyty węglowe

Jeśli producent rolny potwierdzi odpowiednim certyfikatem, że ziemia, którą uprawia, ma zdolność wiązania CO₂, każdą tonę wychwyconego z atmosfery dwutlenku węgla będzie mógł sprzedać w postaci papieru wartościowego nazwanego kredytem węglowym. Nabywcami będą podmioty szukające sposobu na obniżenie generowanego przez siebie śladu węglowego.

Dziś w Polsce dostępny jest jeden system certyfikacji ujemnych emisji powstających w glebach, administrowany przez Fundację Terra Nostra. Z kolei Bank BNP Paribas przygotowuje już producentów do szacowania potencjału gleby do wiązania CO₂ udostępniając na platformie Agronomist.pl narzędzie RegAgri Explorer.