Zobacz również tu

Poznaj produkty

| Autor: redakcja1

Liczebność ptaków jako wskaźnik kondycji środowiska naturalnego

Spacerując wśród pół i łąk podkrakowskich miejscowości coraz trudniej uzbierać bukiet chabrów czy kąkoli. Ubożeją dziko rosnące zioła. Coraz trudniej znaleźć na miedzach uprawnych pól rumianek, dziurawiec, czy nawet wszędobylski do niedawna krwawnik. Zmiany w jakości i liczebności flory łąkowej pociągają za sobą zmniejszenie populacji owadów i ptaków. Trznadle, skowronki, pliszki czy bociany wydają się być trwale wpisane w rolniczy krajobraz. Istnieją jednak czynniki, jak intensywne rolnictwo czy zmiany klimatyczne, które mogą prowadzić do zmniejszania populacji niektórych gatunków ptaków, a przywrócenie ich stanu wyjściowego może być trudne.

Liczebność ptaków jako wskaźnik kondycji środowiska naturalnego
Podsumowanie
 
Stan liczności wielu gatunków ptaków występujących na terenach rolniczych jest niepokojący. W Europie niektóre gatunki zagrożone są całkowitym wymarciem. W Polsce sytuacja jest nieco lepsza. Szczególne znaczenie dla zachowania odpowiednich warunków dla bytowania ptasich populacji ma odpowiednia eksploatacja terenów rolniczych. W społecznościach lokalnych podejmowane są programy dobrych praktyk rolniczych w ramach wspólnej polityki rolnej (WPR) oraz działania rolnośrodowiskowe jak Natura 2000. Te inicjatywy niosą nadzieję na utrzymanie bioróżnorodności środowiska i na stworzenie warunków dla uratowania wielu ptasich populacji dla wspólnego europejskiego dobra [Ebertowska, 2016].
 
Oszacowano, że największe szkody w środowisku naturalnym powstały przez działalność człowieka w latach 2007–2012 [Ebertowska, 2016], co potwierdzają obserwowane spadki liczebności wielu gatunków ptaków np. mazurka, trznadla, skowronka [Chylarecki, 2018].
 
W ochronie ptasich gatunków konieczne jest zrozumienie, że główną przyczyną zmniejszania się populacji ptaków jest mechanizacja rolnictwa, intensywne pozyskiwanie plonów, ale również zmiana struktury agrarnej związana z zaniechaniem uprawy zbóż na rzecz zwiększenia uprawy kukurydzy czy rzepiku [Ebertowska, 2016; Chylarecki, 2018]. Niebezpieczne dla pogorszenia bioróżnorodności jest również porzucanie gruntów, zarzucanie wypasu bydła, owiec, koni, niekontrolowane rozrastanie się terenów zurbanizowanych [Jaguś, Twardy, 2006; Twardy, Kopacz, 2015].
 
Pewnym nowym rozwiązaniem, dotychczas niepopularnym w Polsce, jest zakładanie kwietnych pasów wśród pól uprawnych. Dowiedziono, że urozmaicona struktura krajobrazu rolniczego jest konieczna dla zapewnienie równowagi między prowadzeniem intensywnej gospodarki rolnej a zachowaniem różnorodności biologicznej. Obecność kwietnych pasów w krajobrazie rolniczym okazuje się korzystana dla w wzrostu populacji owadów i pająków – naturalnych wrogów szkodników upraw, ale również dla ptaków. W Szwajcarii w ramach programu rolno-środowiskowego, prowadzonego w latach 1996–1998 stwierdzono korzystny wpływ obecności kwietnych pasów na reprodukcję skowronka. Również kuropatwy chętnie osiedlały się na terenach, gdzie obecność kwietnych pasów była największa [Kujawa i in., 2018].
 
To czy za kilkanaście lat wsłuchiwanie się w śpiew skowronka, unoszącego się nad uprawnym polem, będzie czymś zwyczajnym, zależy od właściwej zrównoważonej gospodarki rolnej pozwalającej na utrzymanie odpowiedniej bioróżnorodności gatunkowej terenów rolniczych.
 
Bibliografia:
  • Burczyk P., Gamrat R., Gałczyńska M., Saran E., Rola trwałych użytków zielonych w zapewnieniu stanu równowagi ekologicznej środowiska przyrodniczego, Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie, ISSN 1642-8145, (VII–IX), 18/3 (63), 2018, 1–37
  • Bywalec A., Wróbel, a może mazurek? Blisko Przyrody Blog, 2018, https://e-bliskoprzyrody.pl/wrobel-a-moze-mazurek/
  • Chylarecki P., Chodkiewicz T., Neubauer G., Sikora A., Meissner W., Woźniak B., Wylegała P., Ławicki Ł., Marchowski D., Betleja J., Bzoma S., Cenian Z., Górski A., Korniluk M., Moczarska J., Ochocińska D., Rubacha S., Wieloch M., Zielińska M., Zieliński P., Kuczyński L., Trendy liczebności ptaków w Polsce. GIOŚ, Warszawa 2018.
  • Ebertowska B., Krogulec J., Zielińska U, Dola i niedola ptaków krajobrazu rolnego, Ptaki, 1, 2016, 44-46, www.otop.org.pl
  • Goławski A., Dombrowski A. Habitat use of Yellowhammers Emberiza citrinella, Ortolan Buntings E. hortulana, and Corn Buntings Miliaria calandra in farmland of east-central Poland. Ornis Fennica 79, 2002, 1–9.
  • Grygiel B., Jest wiosna, gdzie są wróble? W 30 lat zniknęła 1/3 populacji jednego miasta, Focus, 2018
  • Wyrostkiewicz D., W ciągu 20 lat w Polsce wyginęło około 1,5 mln par wróbli. Zobacz przyczyny, 2019, https://swiatrolnika.info/
  • GUS 2017. Rolnictwo 2017. Główny Urząd Statystyczny, Warszawa. Dostęp: https://stat.gov.pl/obszary-tematyczne/rolnictwo-lesnictwo/rolnictwo/rolnictwo-w-2017-roku,3,14.html
Tagi:
kląskawka + pustułka + gąsiorek + pliszka żółta + makolągwa + cierniówka + turkawka + pokląskwa + szpak + dzierlatka + świergotek łąkowy + dymówka + kulczyk + skowronek + potrzeszcz + wróble + ptaki + dudek + czajka + rycyk + bocian biały + trznadel + ortolan +
Monitoruj tagi
źródło: