Do gazów cieplarnianych zalicza się m.in.: dwutlenek węgla (CO2), metan (CH4), podtlenek azotu (N2O) oraz wytwarzane przez człowieka gazy przemysłowe: fluorowęglowodory (HFCs), perfluorowęglowodory (PFCs), sześciofluorek siarki (SF6) oraz trójfluorek azotu (NF3).
Wiele gazów cieplarnianych występuje naturalnie w atmosferze, jednak działalność człowieka przyczynia się do ich akumulacji, co powoduje wzmocnienie efektu cieplarnianego w atmosferze i zmienia klimat naszej planety, przyczyniając się do globalnego ocieplenia klimatu. Wynikiem są np. zmiany w rozkładzie opadów śniegu i deszczu, wzrost średnich temperatur i bardziej ekstremalne zjawiska klimatyczne, takie jak fale upałów, susze i powodzie.
Według Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) ślad węglowy jest jednym z kluczowych wskaźników zmian klimatu.
Pojęcie śladu węglowego (ang. carbon footprint) to określenie ilości gazów cieplarnianych emitowanych przez człowieka lub organizację w trakcie prowadzenia działalności, w całym cyklu życia produktu lub usługi, w tym: wydobycie surowców, produkcja, transport, użytkowanie i utylizacja.
Największym składnikiem śladu węglowego jest dwutlenek węgla (CO2), ale do jego powstania przyczyniają się również inne gazy, takie jak metan (CH4) czy tlenek azotu (N2O).
Gazy cieplarniane mają różny potencjał tworzenia efektu cieplarnianego. Ich wpływ jest przeliczany na ekwiwalent dwutlenku węgla (ekw. CO2), aby porównania były miarodajne.
Przez ekwiwalent rozumie się jeden megagram (1 Mg), tj. 1 tonę dwutlenku węgla lub ilość innego gazu cieplarnianego stanowiącą odpowiednik 1 Mg dwutlenku węgla, obliczoną z wykorzystaniem odpowiedniego współczynnika ocieplenia.
Współczynnik ocieplenia globalnego wynosi dla:
• dwutlenku węgla – 1,
• metanu – 28,
• podtlenku azotu – 265.