MRiT o planowaniu przestrzennym na obszarach wiejskich

Poprzez gminne akty planowania przestrzennego należy rozumieć plan ogólny gminy, miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego oraz uchwałę ustalającą zasady i warunki sytuowania obiektów małej architektury, tablic reklamowych i urządzeń reklamowych oraz ogrodzeń, ich gabaryty, standardy jakościowe oraz rodzaje materiałów budowlanych, z jakich mogą być wykonane. Należy podkreślić, że żaden organ centralny nie ma prawa ingerować we władztwo planistyczne gminy.

Pragnę poinformować, że Ministerstwu Rozwoju i Technologii znane są przedstawione w piśmie problemy dotyczące funkcjonowania zabudowy zagrodowej obok zabudowy mieszkaniowej. W celu wyeliminowania dalszego pogłębiania się opisanych problemów podjęto działania z zakresu planowania przestrzennego ograniczające negatywne wzajemne oddziaływania powyższych przeznaczeń. Ustawa z dnia 7 lipca 2023 r. o zmianie ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2023 r. poz. 1688) wprowadziła do systemu planowania nowy akt planowania przestrzennego, jakim jest plan ogólny gminy. Gmina poprzez władztwo planistyczne ustala strefy planistyczne w planie ogólnym gminy oraz ustala przeznaczenia terenu w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego. Aktami wykonawczymi do upzp w zakresie powyższych dokumentów jest rozporządzenie Ministra Rozwoju i Technologii z dnia 8 grudnia 2023 r. w sprawie projektu planu ogólnego gminy, dokumentowania prac planistycznych w zakresie tego planu oraz wydawania z niego wypisów i wyrysów (Dz. U. poz. 2758), rozporządzenie Ministra Rozwoju i Technologii z dnia 22 listopada 2024 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie projektu planu ogólnego gminy, dokumentowania prac planistycznych w zakresie tego planu oraz wydawania z niego wypisów i wyrysów (Dz. U. poz. 1775) – dalej rozp. PO oraz rozporządzenie Ministra Rozwoju i Technologii z dnia 17 grudnia 2021 r. w sprawie wymaganego zakresu projektu miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego (Dz. U. poz. 2404) – dalej rozp. MPZP.

Pragnę podkreślić, że powyższe rozporządzenia w zakresie wyznaczenia stref planistycznych i określania przeznaczeń są ze sobą powiązane. Załącznik nr 1 do rozp. PO zawiera charakterystykę stref planistycznych, która obejmuje symbol, nazwę strefy planistycznej, profil funkcjonalny strefy planistycznej oraz minimalny udział powierzchni biologicznie czynnej. W każdej strefie planistycznej profil funkcjonalny obejmuje tereny określone w ramach profilu funkcjonalnego podstawowego (profil podstawowy określa zamknięty, jednolity dla całego kraju katalog terenów dla danej strefy) oraz może obejmować tereny określone w ramach profilu funkcjonalnego dodatkowego (tereny wymienione w profilu dodatkowym dla danej strefy w planie ogólnym wybiera się w zależności od potrzeb). Profil podstawowy i dodatkowy obejmuje tereny wskazane w tabeli oraz odpowiadające im tereny klas niższego poziomu, określone w załączniku nr 1 do rozp. MPZP.W celu zobrazowania funkcjonujących zależności pomiędzy rozporządzeniami
przedstawiam poniższe przykłady:

Pragnę podkreślić, że plan ogólny gminy będzie nie tylko wiązał ustalenia planu miejscowego, ale jego ustalenia będą warunkowały również wydawanie decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu. Wspomniane decyzje będą wydawane w zgodności z ustaleniami planu ogólnego gminy wyłącznie na obszarach uzupełnienia zabudowy, jeżeli gmina taki obszar ustali (obszar uzupełnienia zabudowy jest elementem fakultatywnym planu ogólnego gminy). Sposób wyznaczania obszaru uzupełniania zabudowy zapewnia ochronę gruntów przed nadmierną i rozproszoną zabudową, w tym przeciwdziała rozlewaniu się miejscowości.

W związku z powyższym gmina poprzez władztwo planistyczne ma możliwość ustalenia w planie ogólnym gminy w jakim kierunku dany obszar ma się rozwijać i poprzez określenie stref planistycznych ograniczyć negatywne oddziaływanie poszczególnych przeznaczeń. Sporządzenie planu ogólnego gminy jest procesem trudnym jeśli chodzi o rozdzielenie obszarów o funkcji rolniczej od obszarów mieszkaniowych z uwagi na rozwój zabudowy mieszkaniowej na terenach wiejskich lub licznych przekształceniach zabudowy zagrodowej w zabudowę mieszkaniową z uwagi na przebranżowienie mieszkańców oraz zmniejszenie liczby osób prowadzących działalność rolniczą przy zwiększaniu areału gospodarstw. Chciałbym poinformować, że w celu rozdzielenia omawianych funkcji gmina może wykorzystać etap badania uwarunkowań, w tym weryfikację liczby prowadzonych gospodarstw rolnych na terenie gminy oraz etap związany z partycypacją społeczeństwa w sporządzaniu dokumentu (wnioski, konsultacje, uwagi), podczas którego społeczność ma możliwość określenia swoich zamierzeń związanych z określonym obszarem.

Odnosząc się do prośby uwzględnienia izb rolniczych jako organów uzgadniających akty planowania przestrzennego pragnę poinformować, że Ministerstwo Rozwoju i Technologii nie planuje zmian legislacyjnych w zakresie rozszerzenia katalogu organów uzgadniających akty we wspomnianym zakresie. Należy podkreślić, że przy sporządzaniu planów ogólnych gmin oraz miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego uwzględnia się uwarunkowania rozwoju przestrzennego gminy, w szczególności znajdujące się na obszarze gminy grunty rolne stanowiące użytki rolne klas I-III. Pragnę podkreślić, że w ramach procedury organem opiniującym plan ogólny gminy jest minister właściwy do spraw rozwoju wsi w zakresie kształtowania rolniczej przestrzeni produkcyjnej i rozwoju produkcji rolniczej, a w ramach sporządzania miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego występuje się o zgodę na zmianę przeznaczenia gruntów rolnych i leśnych na cele nierolnicze i nieleśne, jeżeli wymagają tego przepisy. Chciałbym dodać, że w ramach procedury organy takie jak Izby Rolnicze mają możliwość składania wniosków i uwag do projektów planów ogólnych gmin oraz miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego, co może wspomóc gminy przy podejmowaniu decyzji w zakresie planowania przestrzennego w gminach.