W niektórych państwach członkowskich wystąpiły opóźnienia w pełnej transpozycji dyrektywy w sprawie zrównoważonego stosowania pestycydów, a zachęty dla rolników do korzystania z alternatywnych metod są niewystarczające. Co więcej, kontrolerzy zwrócili uwagę, że Komisja Europejska nie jest w stanie precyzyjnie monitorować skutków lub zagrożeń, jakie wiążą się ze stosowaniem pestycydów.
Środki ochrony roślin („pestycydy”) są stosowane w celu ochrony upraw przed organizmami szkodliwymi, agrofagami i chorobami. Środki te, do których zalicza się insektycydy, fungicydy i herbicydy, mogą mieć niekorzystny wpływ na środowisko i stanowić zagrożenie dla zdrowia ludzi. Od 1991 r. w UE obowiązują wspólne przepisy dotyczące udzielania zezwoleń na środki ochrony roślin i ich stosowanie, a w 2009 r. przyjęto dyrektywę w sprawie zrównoważonego stosowania pestycydów. Kontrolerzy ocenili, czy działania podjęte przez UE w tym obszarze przyniosły zamierzone efekty.
W niektórych państwach członkowskich wystąpiły opóźnienia w transpozycji dyrektywy do prawa krajowego, a wobec dwóch z nich w 2012 r. wszczęto postępowania w sprawie uchybienia zobowiązaniom państwa członkowskiego. Kontrolerzy ustalili również, że Komisja Europejska nie sprawdziła w odpowiedni sposób, czy transpozycji dyrektywy dokonano w całości i prawidłowo. Przykładowo nie wszystkie państwa członkowskie transponowały do prawa krajowego wymóg stosowania przez rolników integrowanej ochrony roślin. Z ustaleń kontrolerów wynika jednak, że począwszy od 2016 r. Komisja podejmowała szerzej zakrojone działania, by wyegzekwować wdrożenie dyrektywy w sprawie zrównoważonego stosowania pestycydów.
Zgodnie z zapisami dyrektywy na rolników nałożono obowiązek stosowania integrowanej ochrony roślin. Ochrona taka oznacza, że stosowanie pestycydów jest dopuszczalne jedynie w przypadkach, gdy środki zapobiegawcze lub inne metody się nie sprawdziły bądź okazały się nieskuteczne. Nie ustanowiono jednak jasnych kryteriów ani szczegółowych wymogów, które pomogłyby w egzekwowaniu tego obowiązku i ocenie jego przestrzegania. Jednocześnie stworzona została kategoria „środków ochrony roślin niskiego ryzyka”. Jak dotąd do użytku dopuszczono jedynie 16 z łącznej liczby 487 substancji (tj. 3%), co zdaniem kontrolerów jest niewystarczające.
Z ustaleń kontrolerów wynika ponadto, że istnieje niewiele zachęt dla rolników, by ograniczyć korzystanie z pestycydów. W szczególności – jak podkreślono w sprawozdaniu – przestrzeganie zasady integrowanej ochrony roślin nie stanowi warunku uzyskania płatności w ramach WPR.
Czytaj dalej na następnej stronie...