Wystąpienie egzotycznych serotypów pryszczycy na Bliskim Wchodzie i zachodniej Eurazji

Natomiast koszty zwalczania i kontroli z ograniczeniami zarówno w handlu lokalnym, jak i międzynarodowym są wysokie, co wpływa na bezpieczeństwo żywnościowe.

Od grudnia 2022 r. w Iraku wykryto nieoczekiwany wzrost liczby ognisk pryszczycy. Próbki przesłano do Instytutu FMD (SAP) w Turcji, a 3 lutego 2023 roku poinformowano, że wirus powodujący zakażenia należy do serotypu SAT2 i jest najbliżej spokrewniony ze szczepami SAT2 z Etiopii.

Droga wniknięcia tego wirusa do Iraku pozostaje przedmiotem badań. Na dzień 3 lutego zgłoszono dziewięć ognisk choroby u bydła, bawołów i owiec.

Jordania zwalcza ogniska pryszczycy wywołane serotypem O od grudnia 2021 r., a falę ognisk obserwowaną w grudniu 2022 r. początkowo przypisywano temu serotypowi. W dniu 5 lutego 2023 r. media poinformowały, że w Jordanii wykryto serotyp SAT2. Serotyp SAT2 zwykle krąży w Afryce. Był w dużej mierze ograniczony na południe od Sahary do 2012 roku, kiedy to w Egipcie i Libii wybuchła duża epidemia. Poprzednie epidemie związane z transmisją serotypu SAT2: Bliski Wschód w 1990 (Jemen), 2000 (Arabia Saudyjska) i 2012 (Bahrajn i Strefa Gazy), zostały powstrzymane i wyeliminowane, prawdopodobnie dzięki szybkiej reakcji.

Zarówno Irak jak i Jordania znajdują się w obszarze 3 dla wirusów pryszczycy, w której zwykle krążą serotypy O, A i Asia 1. W Iraku, Jordanii i krajach sąsiednich żyje ponad 170 milionów podatnych zwierząt, które nigdy nie były szczepione przeciwko SAT2. FMD w tej populacji może rozprzestrzeniać się niezwykle szybko. Pilnie potrzebne są zwiększona bioasekuracji i szczepienia. Rozpoczęto analizę mającą na celu identyfikację dostępnych szczepionek dopasowanych do szczepu epidemii.

W tym obszarze okresowo występują niszczycielskie epidemie, a pryszczyca szybko rozprzestrzenia się ponad granicami krajowymi i regionalnymi. Analiza historycznych sekwencji wirusów sugeruje, że zwykle pryszczyca rozprzestrzenia się z Azji Południowo-Środkowej na zachód wzdłuż tak zwanej „Ulicy Przeżuwaczy”, dlatego istnieje poważna obawa, że SAT2 szybko rozprzestrzeni się na inne kraje. W regionie występuje duże zagęszczenie zwierząt gospodarskich, zwłaszcza małych przeżuwaczy. Pryszczyca rozprzestrzenia się na tym obszarze poprzez różne mechanizmy, w tym formalny i nieformalny handel zwierzętami i produktami pochodzenia zwierzęcego, szlaki migracji zwierząt gospodarskich (wypas), wspólne wypasanie oraz poprzez źródła, takie jak odzież, obuwie i pojazdy. Wirus przeżywa szczególnie dobrze podczas chłodniejszej pogody, czego można się spodziewać w ciągu najbliższych kilku miesięcy.

Najważniejsze bezpośrednie zagrożenia rozprzestrzeniania się wirusa SAT2 są związane z przemieszczaniem się zwierząt:

ZALECENIA FAO

Poprzez swój Dział Produkcji i Zdrowia Zwierząt oraz operacje współpracy technicznej z partnerami instytucjonalnymi, FAO pozostaje w pełni zaangażowana we wspieranie Państw Członkowskich w celu zwiększenia ich gotowości i zdolności zarządzania kryzysowego.

Kluczowe fakty:

1. Pryszczyca (FMD) jest wysoce zaraźliwą chorobą wirusową atakującą bydło, owce, kozy, świnie i inne zwierzęta parzystokopytne. Chociaż pryszczyca nie stanowi zagrożenia dla zdrowia ludzkiego, poważnie wpływa na bezpieczeństwo żywnościowe, źródła utrzymania oraz rynki krajowe i międzynarodowe.

2. Istnieje siedem serotypów wirusa pryszczycy (A, O, C, SAT1, SAT2, SAT3 i Asia1). Odporność uzyskana poinfekcyjnie lub poszczepiennie jest specyficzna dla serotypu i nie zapewnia ochrony przed innymi serotypami.

3. Objawy kliniczne: U zarażonych zwierząt pojawia się gorączka i pęcherze/owrzodzenia na dystalnych częściach kończyn (w szparze międzyracicowej i na koronkach racic), w jamie ustnej,
nosie, pysku i sutkach. Obserwuje się depresję, utratę apetytu, utratę masy ciała, kulawiznę i spadek laktacji. Niektóre zwierzęta mogą być zakażone subklinicznie, zwłaszcza małe przeżuwacze. U młodszych zwierząt obserwuje się zwiększoną śmiertelność z powodu nagłej niewydolności serca.

4. Transmisja odbywa się drogą oddechową lub pokarmową. Zarażone zwierzęta wydalają wirusa we wszystkich wydzielinach i wydalinach (ślinie, mleku, moczu, kale). FMD zwykle rozprzestrzenia się poprzez przemieszczanie się zwierząt, ale może być również przenoszona przez zanieczyszczoną odzież, obuwie, sprzęt, pojazdy. Wirus może przetrwać w środowisku i produktach pochodzenia zwierzęcego.

5. Diagnoza: badania laboratoryjne. Diagnostyka laboratoryjna jest również wymagana do określenia serotypu, który wywołał zakażenie. Odpowiednie do oceny laboratoryjnej próbki obejmują: płyn pęcherzykowy lub nabłonek, krew lub surowicę.

6. Zapobieganie: Istotne jest, aby szczepionki były specyficzne dla krążących szczepów. Ponieważ pryszczyca jest wysoce zaraźliwa, potrzebne są dodatkowe środki, w tym ścisły nadzór, kontrola przemieszczania się i bioasekuracja.