Informacja zbiorcza o wynikach kontroli planowej w zakresie jakości handlowej przetworów z mięsa czerwonego

I. CEL KONTROLI

Celem kontroli było sprawdzenie jakości handlowej wędlin z mięsa czerwonego, takich jak: wędzonki, kiełbasy suszone i podsuszane, kiełbasy homogenizowane i drobno rozdrobnione w zakresie zgodności z deklaracjami producentów.

Oprócz w/w asortymentu, kontrolą jakości handlowej objęto wyroby podrobowe, kiełbasy średnio i grubo rozdrobnione oraz konserwy mięsne w zakresie prawidłowości oznakowania.

II. ZAKRES KONTROLI

Kontrolę przeprowadzono w 101 zakładach przetwórstwa mięsnego, co stanowi około 9% zakładów przetwórstwa mięsnego, prowadzących działalność na terenie kraju, znajdujących się w ewidencji WIJHARS.

Kontrolą objęto:

w zakresie oceny organoleptycznej – 408 partii wędlin z mięsa czerwonego o łącznej masie 79,2 t, w tym:

• 150 partii wędzonek o łącznej masie 23,5 t,

•  86 partii kiełbas podsuszanych o łącznej masie 10,8 t,

• 61 partii kiełbas homogenizowanych o łącznej masie 27,5 t,

• 40 partii kiełbas suszonych o łącznej masie 5,5 t,

• 44 partie kiełbas drobno rozdrobnionych o łącznej masie 9,0 t,

• 22 partie kiełbas średnio rozdrobnionych o łącznej masie 2,7 t,

• 5 partii kiełbas grubo rozdrobnionych o łącznej masie 0,2 t.

w zakresie oznaczania parametrów fizykochemicznych – 391 partii wędlin z mięsa czerwonego o łącznej masie 71,1 t, w tym:

• 145 partii wędzonek o łącznej masie 22,1 t,

• 86 partii kiełbas podsuszanych o łącznej masie 10,8 t,

• 59 partii kiełbas homogenizowanych o łącznej masie 21,2 t,

• 43 partie kiełbas drobno rozdrobnionych o łącznej masie 9,0 t,

• 38 partii kiełbas suszonych o łącznej masie 5,4 t,

• 16 partii kiełbas średnio rozdrobnionych o łącznej masie 2,4 t,

• 4 partie kiełbas grubo rozdrobnionych o łącznej masie 0,2 t.

w zakresie znakowania – 435 partii przetworów z mięsa czerwonego o łącznej masie 84,7 t, w tym:

• 162 partie wędzonek o łącznej masie 24,2 t,

• 89 partii kiełbas podsuszanych o łącznej masie 11,3 t,

• 62 partie kiełbas homogenizowanych o łącznej masie 27,5 t,

• 51 partii kiełbas drobno rozdrobnionych o łącznej masie 10,1 t,

• 36 partii kiełbas suszonych o łącznej masie 5,2 t,

• 21 partii kiełbas średnio rozdrobnionych o łącznej masie 3,0 t,

• 7 partii konserw mięsnych o łącznej masie 2,8 t,

• 5 partii kiełbas grubo rozdrobnionych o łącznej masie 0,3 t,

• 2 partie wyrobów podrobowych o łącznej masie 0,3.

III. WYNIKI KONTROLI

ocena organoleptyczna

Nieprawidłowości w zakresie cech organoleptycznych stwierdzono przypadku 12 partii wędlin z mięsa czerwonego (tj. 2,9% skontrolowanych partii). Nieprawidłowości dotyczyły występowania kwaśnego posmaku i obecności ścięgien, cząstek chrzęstnych o wielkości do 0,9 cm oraz licznych otworów powietrznych o wielkości do 1,0 cm.

parametry fizykochemiczne

Nieprawidłowości w zakresie parametrów fizykochemicznych stwierdzono w przypadku  48 partii wędlin z mięsa czerwonego (tj. 12,3% skontrolowanych partii). Nieprawidłowości dotyczyły zawyżonej zawartości wody i zaniżonej zawartości białka, w stosunku do deklaracji producenta oraz obecności niezadeklarowanych surowców drobiowych. Zawyżona zawartość wody oraz stosowanie, innego niż deklarowany, surowca zostały uznane za zafałszowanie.

Wyniki badań pod kątem deklaracji producenta:

• zawyżona zawartość wody w 28 partiach wędlin (zawartość wody była zawyżona do 16,5 p.p.),

• zaniżona zawartość białka w 8 partiach wędlin (zawartość białka była zaniżona do 4,3 p.p.),

• obecność niezadeklarowanych surowców drobiowych, np. MOM-u w 6 partiach wędlin (niedeklarowany surowiec drobiowy stanowił do 31% wyrobu gotowego),

• zawyżona zawartość tłuszczu w 3 partiach wędlin (zawartość tłuszczu była zawyżona do 5,9 p.p.),

• zaniżona zawartość soli w 4 partiach wędlin t (zawartość soli była zaniżona do 1,3 p.p.),

• zawyżona zawartość soli w 1 partii wędlin (zawartość soli była zawyżona o 1,7 p.p.).

Wyniki badań pod kątem grup wędlin:

• 15 partii kiełbas suszonych (tj. ok. 39,5% partii kiełbas suszonych poddanych ocenie) - stwierdzono zawyżoną zawartość wody i zaniżoną zawartość białka;

• 13 partii wędzonek (tj. ok. 8,9% partii wędzonek poddanych ocenie) - stwierdzono zawyżoną zawartość wody, zaniżoną zawartość białka i soli;

• 8 partii kiełbas podsuszanych (tj. 9,3% partii kiełbas podsuszanych poddanych ocenie) - stwierdzono zawyżoną zawartość tłuszczu i wody oraz zaniżoną zawartość soli;

• 6 partii kiełbas homogenizowanych (tj. 10,2% partii kiełbas homogenizowanych poddanych ocenie) - stwierdzono zawyżoną zawartość wody oraz obecność niezadeklarowanych surowców drobiowych;

• 5 partii kiełbas drobno rozdrobnionych (tj. 11,6% partii kiełbas drobno rozdrobnionych poddanych ocenie) - stwierdzono zawyżoną zawartość wody, tłuszczu i soli oraz obecność niezadeklarowanych surowców drobiowych;

• 1 partia kiełbas grubo rozdrobnionych (tj. 25,0% partii kiełbas grubo rozdrobnionych poddanych ocenie) - stwierdzono zaniżoną zawartość białka i soli.

Odnośnie 2 skontrolowanych partii wędlin z mięsa czerwonego stwierdzono jednocześnie odpowiednio zaniżoną zawartość białka i zawyżoną zawartość wody oraz zaniżoną zawartość soli i białka.

znakowanie 

Nieprawidłowe znakowanie stwierdzono w przypadku 143 partii przetworów z mięsa czerwonego (tj. 32,9% skontrolowanych partii).

Stwierdzono m. in. następujące nieprawidłowości:

• nieprawidłowo podany wykaz składników, tj. brak w wykazie składników wszystkich surowców użytych do produkcji, np. alergenów, dozwolonych substancji dodatkowych, wody, aromatów, przypraw – nieprawidłowości te zostały uznane za zafałszowanie,

• stosowanie informacji wprowadzającej konsumenta w błąd co do składu wyrobu, tj. umieszczenie w wykazie składników surowca mięsnego niezgodnie z recepturą, np. cielęciny zamiast wieprzowiny oraz co do trwałości produktu, tj. bezpodstawne wydłużenie terminu przydatności do spożycia – nieprawidłowości te zostały uznane za zafałszowanie.

deklaracje producenta

W trakcie przedmiotowej kontroli inspektorzy JHARS sprawdzili wartości deklarowane parametrów, w oparciu o które prowadzona jest produkcja, określone w normach zakładowych. Punktem odniesienia do tych wartości były wielkości parametrów określone w Polskiej Normie PN-A-82007:1996 Przetwory mięsne. Wędliny.

Wyniki przeprowadzonej kontroli dowodzą, iż rozpiętość deklarowanych parametrów przy produkcji asortymentu oferowanego do sprzedaży, pod tą samą nazwą handlową lub należącego do tej samej grupy wędlin, jest szeroka.

Dla kiełbas suszonych producenci deklarują zawartość wody od 48,0% do 78,0%, podczas gdy Polska Norma dopuszcza zawartość wody na poziomie nie większym niż 59,0% dla kiełbas suszonych grubo rozdrobnionych. Podobnie wysoka rozpiętość poziomu wody dotyczy kiełbas podsuszanych, tj. deklaracje wahają się od 55,0% do 82,0%. Wartość tego parametru w PN dla kiełbas podsuszanych średnio rozdrobnionych wynosi nie więcej niż 63,0%.  

Producenci deklarowali również mniejszą zawartość białka, np. dla wędzonek nie mniej niż 10,0% (wg PN dla tego asortymentu nie mniej niż 12,0%) czy dla kiełbas suszonych nie mniej niż 13,0% (wg PN dla tego asortymentu nie mniej niż 17,0%), Należy zwrócić jednocześnie uwagę na wysoki poziom skrobi deklarowany przez producentów, tj. dla wędzonek i kiełbas homogenizowanych nie więcej niż 10,0%, a dla kiełbas drobno rozdrobnionych nie więcej niż 8,0%. Polska Norma dopuszcza dodatek skrobi do wędlin na poziomie do 4,0% (oprócz wyrobów suszonych i surowych, dla których nie określono dopuszczalnego poziomu).

IV. SANKCJE

W związku z zaistniałymi nieprawidłowościami w zakresie jakości handlowej przetworów     z mięsa czerwonego, wojewódzkie inspektoraty JHARS zastosowały następujące sankcje:

60 decyzji administracyjnych, w tym:

33 decyzje nakładające kary pieniężne na łączną kwotę 52 521 złotych, tj.:

• 16 decyzji nakładających kary pieniężne z tytułu wprowadzenia do obrotu zafałszowanego artykułu rolno-spożywczego na łączną kwotę 39 390 złotych,

• 17 decyzji nakładających karę pieniężną z tytułu wprowadzenia do obrotu artykułu rolno-spożywczego nieodpowiadającego jakości handlowej na łączną kwotę 13 131 złotych,

• 8 decyzji nakazujących poddanie zabiegowi prawidłowego oznakowania partii towaru o wartości 11 172 złotych,

• 17 decyzji w sprawie określenia rodzaju i stopnia wad towaru o wartości 30 174 złotych,

• 2 decyzje zakazujące wprowadzania do obrotu partii towaru o wartości 1 072 złotych,

65 zaleceń pokontrolnych zobowiązujących producentów do usunięcia nieprawidłowości,

8 grzywien w drodze mandatów karnych, na łączną kwotę 1 500 złotych,

przekazały 10 spraw do innych instytucji, w tym do Urzędu Skarbowego w celu ustalenia kwoty nienależnej i dodatkowej oraz Inspekcji Weterynaryjnej w związku ze stwierdzonymi nieprawidłowościami dotyczącymi alergenów i dozwolonych substancji  dodatkowych.

V. PODSUMOWANIE I WNIOSKI

Podsumowując wyniki przeprowadzonej kontroli należy zwrócić uwagę, że najwięcej nieprawidłowości w zakresie jakości handlowej wędlin dotyczyło oznakowania wyrobów gotowych, tj. 32,9% skontrolowanych partii przetworów z mięsa czerwonego w opakowaniach jednostkowych było nieprawidłowo oznakowanych.

Kwestionowano nieprawidłowo podany wykaz składników, tj. brak w wykazie składników wszystkich surowców użytych do produkcji, np. alergenów, dozwolonych substancji dodatkowych, wody, aromatów czy przypraw oraz  stosowanie informacji wprowadzającej konsumenta w błąd co do składu wyrobu, tj. umieszczenie w wykazie składników surowca mięsnego niezgodnie z recepturą, np. cielęciny zamiast wieprzowiny, co do trwałości produktu, tj. bezpodstawne wydłużenie terminu przydatności do spożycia.

W zakresie analiz fizykochemicznych niezgodność z deklarowanymi normami stwierdzono    w przypadku 12,3% partii wędlin. Nieprawidłowości dotyczyły głównie zawyżonej zawartości wody. Najwięcej nieprawidłowości stwierdzono odnośnie parametrów fizykochemicznych kiełbas suszonych, tj. 39,5% spośród wszystkich wędlin tego rodzaju. 

W zakresie cech organoleptycznych zakwestionowano 2,9% partii wędlin poddanych kontroli, z uwagi na obecność licznych otworów powietrznych oraz cząstek chrzęstnych.

Porównując wyniki kontroli, obejmujących podobny asortyment, tj. wędzonki, kiełbasy suszone i podsuszane, przeprowadzonych w IV kwartale 2010 r. oraz IV kwartale 2009 r. (produktami priorytetowymi były kiełbasy suszone i podsuszane) można zaobserwować mniejszy udział partii wędlin nieprawidłowo oznakowanych o ok. 4,5 p.p. w stosunku do 2009 r.

Wyniki analiz laboratoryjnych pokazały, że pod koniec 2010 r., w porównaniu do IV kwartału 2009 r., udział liczby partii z nieprawidłowościami w zakresie parametrów fizykochemicznych był mniejszy o ok. 1,2 p.p.