Sosy majonezowe i majonez - informacje o wynikach kontroli

 

W terminie od 9 do 31 sierpnia 2010 roku wojewódzkie inspektoraty JHARS w Białymstoku, Bydgoszczy, Gdańsku, Katowicach, Kielcach, Krakowie, Łodzi, Olsztynie, Poznaniu, Warszawie i we Wrocławiu przeprowadziły kontrolę doraźną w zakresie jakości handlowej majonezów i sosów majonezowych.

 

I. CEL KONTROLI

Celem kontroli było sprawdzenie jakości handlowej majonezów i sosów majonezowych w zakresie zgodności z obowiązującymi przepisami oraz z deklaracją producenta.

II. ZAKRES KONTROLI

Kontrolę przeprowadzono w 21 podmiotach (tj. 67,7 % zarejestrowanych w WIJHARS) prowadzących działalność gospodarczą na terenie 11 województw.

Kontrolą objęto:

w zakresie oceny organoleptycznej[1] i parametrów fizykochemicznych[2] - 50 partii majonezów i sosów majonezowych, o łącznej masie 154,7 t i objętości 99,9 hl,

w zakresie prawidłowości znakowania - 58 partii majonezów i sosów majonezowych, o łącznej masie 158,0 t i objętości 99,9 hl.

III. WYNIKI KONTROLI

ocena organoleptyczna

W toku kontroli nie stwierdzono nieprawidłowości w zakresie cech organoleptycznych majonezów i sosów majonezowych.

parametry fizykochemiczne

Nieprawidłowości w zakresie parametrów fizykochemicznych stwierdzono w przypadku 8 partii majonezów, tj. 23,5 % skontrolowanych partii majonezów (16,0 % wszystkich skontrolowanych partii majonezów i sosów majonezowych), o łącznej masie 9,4 t i objętości 2,3 hl (6,1% skontrolowanej masy i 2,3 % skontrolowanej objętości majonezów i sosów majonezowych).

Nieprawidłowości w odniesieniu do deklaracji producenta:

zaniżona do 4,6 p.p. zawartość żółtka jaja kurzego w 6 partiach majonezów o łącznej masie 8,4 t,

zaniżona o 1,2 p.p. zawartość tłuszczu w 1 partii majonezu o objętości 2,3 hl,

zawyżona o 1 p.p. zawartość tłuszczu w 1 partii majonezu o masie 1 t,

zawyżona o 2,8 p.p. zawartość wody i substancji lotnych w 1 partii majonezu o objętości 2,3 hl.

Nieprawidłowości w poszczególnych rodzajach majonezów:

4 partie majonezów niskotłuszczowych (tj. 50,0 % skontrolowanych partii majonezów niskotłuszczowych) - stwierdzono zaniżoną zawartość żółtka jaja kurzego i zawyżoną zawartość tłuszczu,

3 partie majonezów wysokotłuszczowych (tj. 100,0 % skontrolowanych partii majonezów wysokotłuszczowych) - stwierdzono zaniżoną zawartość żółtka jaja kurzego,

1 partia majonezu stołowego (tj. 33,3 % skontrolowanych partii majonezu stołowego) - stwierdzono zaniżoną zawartość tłuszczu oraz zawyżoną zawartość wody i substancji lotnych.

W przypadku 1 partii majonezu stołowego o objętości 2,3 hl stwierdzono jednocześnie nieprawidłowości dotyczące zawartości wody i substancji lotnych oraz zawartości tłuszczu.

Niezgodności w zakresie parametrów fizykochemicznych dotyczyły wyłącznie majonezów.

Stwierdzone nieprawidłowości, tj. zaniżona zawartość żółtka jaja kurzego oraz zaniżona zawartość tłuszczu, przy jednocześnie zawyżonej zawartość wody i substancji lotnych mają znamię zafałszowań. Wymienione niezgodności mogą wynikać z nie przestrzegania receptur produktu, nieprawidłowego ich opracowania oraz z innych błędów popełnianych przez producenta podczas procesu technologicznego. Jednakże, mogą być również wynikiem świadomego działania producenta, który w celu obniżenia kosztów produkcji, zaniża zawartość droższych surowców, mających duży wpływ na jakość końcową produktu i decydujących o wyborze konsumenta lub dodatkowo stosuje tańsze zamienniki.

znakowanie

Nieprawidłowe znakowanie stwierdzono w przypadku 12 partii majonezów i sosów (20,7 % wszystkich skontrolowanych partii majonezów i sosów majonezowych), o łącznej masie 8,7 t i objętości 11,8 hl (5,5 % skontrolowanej masy i 11,8 % skontrolowanej objętości majonezów i sosów majonezowych).

Najczęściej stwierdzane nieprawidłowości:

umieszczanie na opakowaniu środka spożywczego informacji o posiadanym systemie HACCP, wprowadzających konsumenta w błąd i sugerujących, że inne przedsiębiorstwa nie posiadają systemu HACCP, podczas gdy każdy przedsiębiorca sektora spożywczego, z wyłączeniem produkcji podstawowej, jest zobowiązany do wdrożenia systemu HACCP,

stosowanie niewłaściwej wysokości cyfr i liter do określania ilości nominalnej towaru paczkowanego, tj. 3 mm zamiast 6 mm,

umieszczanie na opakowaniu zdjęć warzyw: pomidorów, ogórków zielonych i sałaty, wprowadzających konsumenta w błąd co do składu środka spożywczego,

brak wyszczególnienia w wykazie składników wszystkich składników składnika złożonego, np. składników musztardy wchodzącej w skład majonezu lub składników majonezu wchodzącego w skład sosu,

brak podania procentowej zawartości składnika podkreślonego na opakowaniu środka spożywczego w formie graficznej, tj. jaja kurzego,

nie umieszczanie w jednym polu widzenia, nazwy środka spożywczego, daty minimalnej trwałości i zawartości netto,

brak podania na opakowaniu informacji o obecności w produkcie składnika alergennego (gorczycy).

Najwięcej nieprawidłowości w zakresie znakowania stwierdzono w przypadku majonezów (26,3 % skontrolowanych partii majonezów), przy czym w tej grupie produktów najczęściej kwestionowano znakowanie majonezów niskotłuszczowych.

Mniejszy procent nieprawidłowości w znakowaniu stwierdzono w przypadku sosów majonezowych - 10,0 % skontrolowanych w tym zakresie partii sosów majonezowych, przy czym nieprawidłowości te dotyczyły tylko grupy sosów majonezowych bez dodatków.

IV. SANKCJE

W związku ze stwierdzonymi w trakcie kontroli nieprawidłowościami w zakresie jakości handlowej majonezów i sosów majonezowych, wojewódzcy inspektorzy JHARS:

wydali 8 decyzji administracyjnych, tj.:

3 decyzje nakładające kary pieniężne na łączną kwotę 2 200 zł, w tym:

2 decyzje z tytułu wprowadzenia do obrotu artykułów o nieodpowiedniej jakości handlowej na łączną kwotę 1 200 zł;

1 decyzję z tytułu wprowadzenia do obrotu artykułów zafałszowanych na kwotę 2 000 zł;

3 decyzje nakazujące poddanie zabiegom prawidłowego znakowania;

2 decyzje zakazujące wprowadzenia do obrotu artykułów niespełniających wymagań jakości handlowej;

nałożyli 1 mandat karny, na kwotę 400 zł, za nieprawidłowy stan sanitarny zakładu;

wydali 8 zaleceń pokontrolnych.

V. PODSUMOWANIE I WNIOSKI

Kontrola doraźna jakości handlowej majonezów i sosów majonezowych wykazała najwięcej nieprawidłowości w zakresie sposobu znakowania opakowań. Stwierdzono, że niezgodnie z wymaganiami obowiązujących przepisów oznakowanych było 20,7 % skontrolowanych partii majonezów i sosów (co stanowiło 26,3 %10,0 % skontrolowanych partii sosów majonezowych). 

Mniejszy udział nieprawidłowości stwierdzono w zakresie parametrów fizykochemicznych, które dotyczyły 16,0 % wszystkich skontrolowanych partii majonezów i sosów majonezowych (w tym 23,5 % skontrolowanych partii majonezów).

Wystąpienie powyższych nieprawidłowości może świadczyć o nieznajomości przepisów prawnych dotyczących znakowania, nieprawidłowej ich interpretacji lub celowym wprowadzaniu konsumenta w błąd. Ponadto mogą wynikać z popełnianych podczas procesu technologicznego błędów mających wpływ na jakość produktu gotowego, ale także, mogą być wynikiem świadomego działania producenta, który w celu obniżenia kosztów produkcji, zaniża zawartość drogich surowców lub dodatkowo stosuje tańsze zamienniki.

Wykres 1. Porównanie wyników kontroli jakości handlowej majonezów i sosów majonezowych,  przeprowadzonych
w latach 2005 - 2010 (% partii z nieprawidłowościami)

Kontrole jakości handlowej majonezów i sosów majonezowych są regularnie przeprowadzane od 2005 roku. Parametry fizykochemiczne tych wyrobów były sprawdzane przez Inspekcję JHARS dwa razy, w 2005 roku oraz podczas ostatniej kontroli w 2010 roku. Pierwsza kontrola wykazała niewielki poziom nieprawidłowości w tym zakresie, dlatego też podczas kolejnych kontroli skupiono się głównie na prawidłowości znakowania opakowań. Jednakże, wyniki bieżącej kontroli, przeprowadzonej w trybie doraźnym, wykazały, iż jakość handlowa majonezów w zakresie parametrów fizykochemicznych uległa pogorszeniu. Poziom nieprawidłowości w zakresie znakowania opakowań majonezów i sosów majonezowych w roku 2010 zmniejszył się w stosunku do wyników kontroli z lat poprzednich, natomiast nadal utrzymuje się na wysoki poziomie. W związku z powyższym uzasadnione jest przeprowadzanie dalszych kontroli jakości handlowej tego asortymentu produktów, obejmujących zarówno cechy organoleptyczne i parametry fizykochemiczne, jak również prawidłowość znakowania.

---

[1] Ocena organoleptyczna obejmowała:

w przypadku majonezów: barwę, konsystencję, zapach, smak;

w przypadku sosów majonezowych: wygląd, konsystencję, strukturę, barwę, smak, zapach;

[2] Kontrola w zakresie parametrów fizykochemicznych obejmowała oznaczenie:

w przypadku majonezów: zawartości wody i substancji lotnych, zawartości tłuszczu, zawartości żółtka jaja kurzego, liczby kwasowej wyekstrahowanego tłuszczu, kwasowości ogólnej, zawartości soli;

w przypadku sosów majonezowych: zawartości chlorku sodu (soli).

Źródło:http://www.ijhar-s.gov.pl