Pierwszy etap budowy mostu energetycznego Polska-Litwa zakończył się w przewidzianym terminie i w ramach zakładanych kosztów. Osiągnięto zaplanowane cele: możliwość przesyłu energii elektrycznej o mocy 500 MW i zwiększenie bezpieczeństwa energetycznego kraju. Także wybór wykonawców i dostawców oraz nadzór nad inwestycją były prowadzone prawidłowo.
Inspektorzy stwierdzili także nieprzestrzeganie prawa przez organy gminy Bakałarzewo, które nie dostosowały gminnych dokumentów planistycznych do Planu Zagospodarowania Przestrzennego Województwa Podlaskiego i nie zamieściły w nich przebiegu linii przesyłowej, stanowiącej część mostu energetycznego Polska-Litwa. Program zrealizowano terminowo tylko dzięki temu, że przebieg linii ujęto w gminnych dokumentach planistycznych na podstawie zarządzenia zastępczego Wojewody Podlaskiego.
Przepisy i prawa społeczności lokalnych nie zostały naruszone w procesie planowania inwestycji. PSE SA spełniła wymagania formalne wynikające z obowiązujących przepisów. W trakcie planowania inwestycji zasięgano opinii zarządów województw oraz uzyskiwano opinie i uzgodnienia stosownych organów odnośnie przebiegu linii. W fazie realizacyjnej konsultowano szczegółowy przebieg linii na szczeblu gminnym, a wykonawcy starali się uwzględniać postulaty lokalnych społeczności i w niektórych przypadkach korygowali przebieg linii. Odszkodowania i wynagrodzenia dla właścicieli/użytkowników nieruchomości były ustalane w negocjacjach na podstawie sporządzanych każdorazowo operatów szacunkowych. W przypadku braku porozumienia z właścicielami nieruchomości stosowano przepisy art. 124 ustawy o gospodarce nieruchomościami.
W ocenie NIK celowym było podjęcie przez PSE SA inwestycji przewidywanych do wykonania w drugim etapie projektu (tj. rozbudowy linii przesyłowych), chociaż nie jest ostatecznie przesądzone, że zostanie on przeprowadzony w zakładany początkowo sposób, tj. z wbudowaniem drugiej wstawki stałoprądowej i powiększeniem przepustowości połączenia Polska-Litwa do 1000 MW. Zasadność ewentualnej budowy drugiego połączenia systemów elektroenergetycznych Polski i Litwy, które pozwoliłoby na ich synchronizację, była w trakcie analizowania.
Uwagi i wnioski
-
Ocena skutków realizacji drugiego etapu połączenia jest utrudniona ze względu na brak opracowania aktualnej Polityki energetycznej Polski, o której mowa w Rozdziale 3 prawa energetycznego. Polityka energetyczna do 2030 r., przyjęta przez Radę Ministrów 10 listopada 2009 r., zgodnie z art. 15 ust. 2 prawa energetycznego powinna zostać zastąpiona nowym dokumentem po czterech latach, czyli termin opracowania nowej polityki energetycznej upłynął w listopadzie 2013 r., co było sygnalizowane przez NIK już w 2015 r.;
-
Po zakończeniu kontroli NIK została opracowana ostateczna wersja analizy rynkowej skutków dokonania połączenia elektroenergetycznego Polski i Litwy. Z podsumowania badań przeprowadzonych przez konsultantów wybranych przez PSE SA i LitGrid AB wynika, że korzyści ze zwiększenia przepustowości połączenia transgranicznego byłyby relatywnie większe dla Polski niż dla Litwy;
-
Dotychczas brak ostatecznych uzgodnień co do realizacji drugiego etapu połączenia międzysystemowego. Minister Energii, Pełnomocnik Rządu do spraw Strategicznej Infrastruktury Energetycznej oraz PSE SA powinni zintensyfikować prace nad oceną zasadności dalszego zwiększenia zdolności wymiany transgranicznej z Litwą. Należy przy tym mieć na uwadze zapewnienie bezpieczeństwa energetycznego i gospodarczego kraju, a także interes końcowego odbiorcy energii elektrycznej. Rozbudowa połączeń międzysystemowych zwiększa bezpieczeństwo dostaw energii, a możliwość importu tańszej energii może pozytywnie wpływać na cenę płaconą przez końcowego odbiorcę. Stąd też, przy podejmowaniu dalszych decyzji odnośnie realizacji drugiego etapu analizowanego projektu, Minister Energii powinien rozważyć możliwie szeroki zakres okoliczności, uwzględniający pogodzenie racji wszystkich zainteresowanych stron.
źródło: Gospodarz.pl/ NIK foto:
pixabay.com