Koniec zobowiązań ONW

Od roku 2004 wszyscy zarejestrowani (posiadający numer identyfikacyjny nadawany przez ARiMR) producenci rolni mają możliwość wnioskowania o dopłaty z tytułu „Wspierania gospodarowania na obszarach górskich i innych obszarach o niekorzystnych warunkach gospodarowania (ONW)”. Działanie to objęte jest Programem Rozwoju Obszarów Wiejskich zarówno w pierwszej edycji na lata 2004-2006 jak i drugiej edycji na lata 2007-2013. Celem działania jest zapewnienie ciągłości rolniczego użytkowania ziemi i tym samym utrzymanie żywotności obszarów wiejskich, zachowanie walorów krajobrazowych tych obszarów oraz utrzymanie zrównoważonego sposobu gospodarowania uwzględniającego aspekty ochrony środowiska.

Rolnicy, którzy w roku 2004 po raz pierwszy złożyli wnioski o dopłaty z tytułu ONW i otrzymali decyzję przyznającą płatność, zobowiązali się do kontynuowania gospodarowania na powierzchni zgłoszonej po raz pierwszy do programu, przez 5 kolejnych lat. Zobowiązanie pięcioletnie z tytułu ONW polega na tym, że rolnik powinien utrzymywać powierzchnie zgłoszoną po raz pierwszy do tej płatności w dobrej kulturze rolnej. Nie oznacza to, że rolnik musi co roku składać wniosek o płatność, ale wtedy może liczyć się z wezwaniem przez ARiMR do wyjaśnienia, dlaczego nie złożył wniosku, gdyż w tym wypadku istnieją przesłanki do tego, że rolnik nie dotrzymał zobowiązania. Jeśli rolnik stwierdzi, że nie chce pieniędzy z tytułu ONW, ale jednocześnie złoży pisemne oświadczenie w biurze powiatowym ARiMR o tym, że grunty objęte zobowiązaniem ONW utrzymane są w dobrej kulturze rolnej – to oznacza to kontynuację zobowiązania.

Co ważne, dokładnie określony jest czas trwania zobowiązań ONW. Nie liczy się go od daty złożenia wniosku, ani nie od daty otrzymania decyzji o przyznaniu płatności z tytułu ONW. Datą początkową jest dzień przelewu środków pieniężnych do ARiMR na konto rolnika. Od daty przelewu, przez pięć lat rolnik zobowiązany jest utrzymywać zgłoszoną po raz pierwszy powierzchnię w dobrej kulturze rolnej. Dlatego też zobowiązanie ONW nazywane jest powierzchniowym, bo dotyczy powierzchni zgłoszonej po raz pierwszy do działania. Rolnicy mogą zwiększać wnioskowaną powierzchnię w ramach swojego gospodarstwa i otrzymają za nią środki pieniężne. W tym przypadku zobowiązanie nie jest powiększane.

Przykładowo, rolnik złożył wniosek w 2004 roku na 5 ha w ONW w strefie górskiej i otrzymał w dniu 20.03.2005 przelew na kwotę 1600 zł. Od dnia 20.03.2005 założone mu zostało zobowiązanie w wysokości 5 ha. Oznacza to, że zobowiązanie zakończy się 20.03.2010 roku. Jeśli rolnik w tym czasie dokupi ziemię – 5 ha, dla której wcześniej nie składano wniosków ONW i dopisze w 2005 roku te 5 ha do wniosku, to mimo iż powierzchnia zgłoszona do płatności ONW wynosić będzie 10 ha, rolnik otrzyma 3200 zł (za 10 ha), ale jego zobowiązanie pozostanie na poziomie 5 ha. Sprawą istotną jest to, że rolnicy posiadający zobowiązanie ONW, którzy złożą wniosek na powierzchnię mniejszą niż powierzchnia objęta zobowiązaniem, będą musieli wyjaśnić ten fakt. Jeśli okaże się, że grunt ten został sprzedany, wydzierżawiony, lub w jakikolwiek inny sposób wyłączony z produkcji w gospodarstwie rolnika, będzie on musiał zwrócić pobrane środki pieniężne. Oczywiście zwrot dotyczyć będzie tylko powierzchni wyłączonej z produkcji.

Rok 2010 jest rokiem, kiedy to po raz pierwszy w Polsce niektórym rolnikom kończy się okres pięcioletniego zobowiązania z tytułu ONW. Wielu rolników zastanawia się, co dalej, skoro zakończyli zobowiązanie to, czy zakładane jest następne na okres 5 lat? Otóż nie. Każdy rolnik, któremu zakończył się okres zobowiązania nie podlega kontroli zobowiązań. Należy pamiętać o tym, że jeśli rolnik złożył wniosek w 2010 roku po dacie upływu zobowiązania to w tej kampanii nie będzie kontrolowany pod kątem dotrzymania zobowiązań i też otrzyma środki pieniężne na powierzchnię którą wnioskował. Przykładowo, jeśli zobowiązanie rolnika minęło dnia 20.03.2010 a rolnik złożył wniosek po tej dacie, ARiMR będzie traktowała go jako wnioskodawcę z zakończonym zobowiązaniem. Inna sytuacja pojawia się, gdy rolnik złożyłby wniosek przed datą 20.03.2010. Wtedy to, jego wniosek podlega kontroli zobowiązań jeszcze w tej kampanii.

Należy pamiętać, że rolnik może posiadać więcej niż jedno zobowiązanie dotyczące ONW. Jeśli zaistniała sytuacja przejęcia zobowiązania od innego producenta, to przejmowane zobowiązanie rozpatrywane jest osobno i nie „dopisuje” się do trwającego już pierwotnego zobowiązania rolnika. Każdorazowo na decyzji o przyznaniu płatności z tytułu ONW wymienione są wszystkie aktywne zobowiązania dla rolnika z datą ich założenia.