Wyszukaj termin związany z rolnictwem

---

Papryka roczna

Dodano: 2011-02-09

---

Papryka roczna (Capsicum annuum L.) – gatunek rośliny z rodziny psiankowatych. Posiada wiele nazw zwyczajowych: pieprzowiec roczny, pieprzowiec ostry, pieprz chilijski, pieprz turecki, pieprz hiszpański. Pochodzi z tropikalnych obszarów Ameryki. Jest rośliną uprawną. W Polsce jest uprawiana jako roślina jednoroczna, ale w krajach tropikalnych jest byliną.

Morfologia

Owoc

Pokrój

Osiąga wysokość 20-50 cm.

Liście

O kształcie od lancetowatego do jajowatego, ostro zakończone.

Kwiaty

Wyrastają pojedynczo, lub po 2-3 z kątów liści. Mają dzwonkowaty kielich z 5-7 krótkimi ząbkami, kolistą koronę o krótkiej rurce i kolorze białym lub żółtawym, czasami purpurowo lub fioletowo nabiegłą. Wewnątrz korony 1 słupek, 5 pręcików z fioletowymi pylnikami i 5 prątniczków.

Owoc

Mało soczysta jagoda o długości 5-12 (15) cm, mająca grubą, skórzastą okrywę. W stanie dojrzałym jest u typowego gatunku czerwona.

Zmienność

Podział na odmiany:

• Capsicum annuum var. annuum;

• Capsicum annuum var. glabriusculum (Dunal) Heiser & Pickersgill.

W uprawie znajduje się wiele kultywarów. Wśród odmian ozdobnych najczęściej uprawia się jednoroczne:

• 'Christmas Greeting' – ma owoce zielone, żółte, czerwone lub fioletowe;

• 'Fiesta' – ma spiczaste owoce, które podczas dojrzewania stopniowo zmieniają kolor od żółtego do czerwonego;

• 'Rising Sun' – ma owoce czerwone, jak pomidor.

Zastosowanie

Papryka roczna w wielu rejonach świata jest pospolicie uprawiana jako warzywo w licznych odmianach uprawnych (kultywarach). Znajduje się w rejestrze roślin rolniczych Unii Europejskiej. Owoce odmian słodkich są używane jako warzywo, owoce odmian o ostrym smaku jako przyprawa kuchenna. Zawierają cukry, witaminę A i C, a także alkaloid kapsaicynę, który nadaje im ostry smak. Jego zawartość jest różna u różnych odmian. Pod względem zawartości witaminy C owoce papryki, zwłaszcza niedojrzałe, zajmują pierwsze miejsce wśród warzyw stołowych. W kuchni wykorzystuje się zarówno świeże, jak i suszone owoce papryki łagodnej i ostrej. Są używane do sałatek i surówek oraz przyrządzania wielu potraw; sosów, gulaszu, paprykarzy. Zmielone owoce ostrej papryki są używane jako samodzielna przyprawa – tzw. pieprz cayenne, tabasco, chili i inne, wchodzą także w skład wielu złożonych przypraw, jak np. curry czy pieprz ziołowy.

• Roślina ozdobna

Niektóre odmiany o drobnych i barwnych owocach są uprawiane jako ozdobne rośliny doniczkowe. Wyhodowane przez lato, zimą przez długi czas zdobią swoimi barwnymi owocami.

• Roślina lecznicza

Nieduże dawki ostrych odmian papryki pobudzają wydzielanie soków trawiennych ułatwiając trawienie (trzeba jednak pamiętać, że nadmiar może uszkodzić nerki oraz drogi moczowe). W lecznictwie papryka znalazła jednak zastosowanie wyłącznie w postaci wyciągów do użytku zewnętrznego. Jest stosowana w plastrach i maściach rozgrzewających używanych przy nerwobólach, zapaleniu korzonków nerwowych i bólach reumatycznych.

Uprawa

• Historia uprawy: Indianie w Meksyku uprawiali ten gatunek już 5200 lat p.n.e. Natrafiono na nią także w bardzo starych grobowcach w Ancon i Huaca Prieta na terenie obecnej Brazylii[6]. W Polsce jako roślina ciepłolubna, tropikalnego pochodzenia, uprawiana jest głównie pod osłonami; w szklarniach, inspektach i tunelach folowych.

• Rozmnażanie: Z nasion, które w drugiej połowie marca wysiewa się do skrzynek w ciepłych inspektach lub ogrzewanych szklarniach.

• Pielęgnacja: Przez cały czas kiełkowania i rozwoju siewek należy utrzymywać temperaturę 18-25 °C. Po wykiełkowaniu siewki pikuje się, a w drugiej połowie maja wysadza do gruntu w rozstawie 40 × 50 cm. Przed wysadzeniem należy rośliny hartować przez częste wietrzenie. Do osiągnięcia dojrzałości potrzebuje 150-200 dni, wymaga też częstego podlewania. Musi rosnąć w pełnym słońcu, na żyznej, próchnicznej glebie. Najlepiej udaje się po kapustnych, nie należy jej natomiast uprawiać po pomidorach.

Ciekawostki

• To właśnie z owoców papryki rocznej węgierskiemu biochemikowi A. Szent-Györgyi udało się po raz pierwszy wyizolować witaminę C i ustalić jej wzór chemiczny.

• Odmiany o bardzo ostrym smaku, np. chili, są symbolem kuchni meksykańskiej. Używane są tam niemalże do wszystkich potraw. W Europie papryka najbardziej popularna jest w kuchni węgierskiej.

Przypisy

1. ↑ Stevens P.F.: Angiosperm Phylogeny Website (ang.). 2001–. [dostęp 2010-07-21].

2. ↑ 2,0 2,1 Zbigniew Podbielkowski: Słownik roślin użytkowych. Warszawa: PWRiL, 1989. ISBN 83-09-00256-4.  (cała sekcja Charakterystyka)

3. ↑ Germplasm Resources Information Network (GRIN)

4. ↑ Dawid Longman: Pielęgnowanie roślin pokojowych. Warszawa: PWR i L, 1997. ISBN 83-09-01559-3. 

5. ↑ 5,0 5,1 Encyklopedia ogrodnictwa. Warszawa: 1995. ISBN 83-85152-39-3. 

6. ↑ 6,0 6,1 6,2 Rośliny lecznicze w exlibrisie (XXI). [dostęp 6 stycznia 2008].

Źródło Wikipedia

---

Tagi powiązane z tym hasłem:
warzywa, warzywa psiankowate