Wyszukaj termin związany z rolnictwem

---

Mleczaj rydz

Dodano: 2011-02-10

---

Mleczaj rydz (Lactarius deliciosus (L.) Pers.), rydz sosnowy – gatunek grzybów należący do rodziny gołąbkowatych (Russulaceae).

Charakterystyka

Grzyby z gatunku Lactarius deliciosus tworzą mikoryzę z sosnami (Pinus sp.), rozwijają się w glebie i wytwarzają naziemne owocniki złożone z kapelusza i trzonu, zbudowane z kulistawych komórek, które powodują ich specyficzną kruchość i nieregularny przełam.

Kapelusz

Średnicy 4–12 cm, barwy cielistoczerwonawej lub w różnych odcieniach pomarańczowej, czasami z domieszką zieleni. Powierzchnia koncentrycznie strefowana, czasami jamkowato-plamista. U młodych owocników pokrój kapelusza jest wypukły, dojrzewający wklęsły, z płytkim wgłębieniem na środku, u starych okazów lejkowaty, długo z podwiniętymi brzegami. Pokryty śluzowatą przy dużej wilgotnośći powietrza skórką.

Hymenofor

Blaszkowy, blaszki barwy pomarańczowożóltawej, podobnej jak kapelusza, o różnej długości (mieszane), prosto przyrośnięte lub lekko zbiegające na trzon, cienkie i kruche. Po uszkodzeniu wybarwiają się lekko zielonawo.

Trzon

Długości 3–7 cm i 1–2,5 cm średnicy, barwy kapelusza lub jaśniejszy, z ciemniejszymi jamkowatymi plamkami (poza tym gładki), przesiąknięty mleczkiem. Cylindryczny, początkowo pełny, potem pusty, przy podstawie zwężony.

Miąższ

Barwy bladopomarańczowej, zwarty, u dojrzałych owocników kruchy, przesiąknięty jaskrawopomarańczowym mleczkiem (długo nie zmieniającym barwy, czasem jaśniejącym lub ciemniejącym, a po okresie doby zieleniejącym), o smaku lekko gorzkawym, cierpkim i słodkawej, owocowej woni.

Zarodniki

Niemal kuliste, o wymiarach przeważnie 7,5–9×6–7,5 μm, o powierzchni pokrytej amyloidalną siateczką, tworzoną przez brodawki połączone różnej szerokości listewkami, bez pory rostkowej. Wysyp zarodników kremowy lub jasnoochrowy.

Występowanie

Kraje, w których potwierdzono[3] występowanie mleczaja rydza to: Australia, Austria, Belgia, Czechy, Dania, Finlandia, Francja, Hiszpania, Holandia, Izrael, Japonia, Kanada, Korea Południowa, Korea Północna, Niemcy, Norwegia, Polska, Portugalia, Słowacja, Słowenia, Stany Zjednoczone, Szwajcaria, Szwecja, Turcja, Urugwaj, Wielka Brytania i Włochy. Rozwija się w lasach i młodnikach iglastych, w obecności sosen, na piaszczystych glebach. Owocniki wytwarza (w Europie) przeważnie od sierpnia do października.

Znaczenie

Owocniki Lactarius deliciosus są jadalne, określane jako "wysoko cenione"[4][5] i "wyborne"[6][7]. Jako sposób przyrządzania zaleca się ich panierowanie i smażenie, odradza się natomiast gotowanie. Podczas przyrządzania cierpki posmak owocników znika.

Gatunki podobne

Wśród grzybów o morfologicznie zbliżonych owocnikach wymienia się następujące gatunki:

• mleczaj świerkowy (Lactarius deterrimus), występujący wyłącznie pod świerkami (Picea sp.), o mleczku po ok. 30 min. przebarwiającym się czerwonofioletowo;

• mleczaj późnojesienny (Lactarius salmonicolor), występujący pod jodłami (Abies sp.) i jedlicami (Pseudotsuga sp.);

• mleczaj zmienny (Lactarius semisanguifluus), o bardziej oliwkowozielonym kapeluszu, o mleczku przebarwiającym się winnoczerwono przy wysychaniu;

• mleczaj czerwieniejący (Lactarius sanguifluus), o mleczku winnoczerwonym i podobnie lekko zabarwionymi blaszkami;

• mleczaj modrzewiowy (Lactarius porninsis), występujący wyłącznie pod modrzewiami (Larix sp.), o białym mleczku.

Systematyka

Zgodnie z zasadami nomenklatury botanicznej (dotyczącej także grzybów) przyjęto, że gatunek ten został poprawnie zdiagnozowany taksonomicznie po raz pierwszy przez Karola Linneusza (jako Agaricus deliciosus) w "Species Plantarum" z 1753. Do rodzaju Lactarius został przeniesiony przez Samuela Graya w "A Natural Arrangement of British Plants" z 1821 i zatwierdzony przez Eliasa Friesa. Takson ten był opisywany pod następującymi synonimami:

• Agaricus deliciosus L., Sp. pl. 2: 1172 (1753)[2];

• Galorrheus deliciosus (L.) P. Kumm., Führ. Pilzk.: 126 (Zwickau, 1871)[2];

• Lactifluus deliciosus (L.) Kuntze, Revis. gen. pl. 2: 856 (Lipsk, 1891)[2].

Przypisy

1. ↑ Bisby, Roskov, Orrell, Nicolson, Paglinawan, Bailly, Kirk, Bourgoin, Baillargeon: 2009 Annual Checklist (ang.). W: Species 2000 & ITIS Catalogue of Life [on-line]. [dostęp 25 stycznia 2010].

2. ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 Paul Kirk: CABI Bioscience Databases (ang.). [dostęp 25 stycznia 2010].

3. ↑ GBIF: Lactarius deliciosus - GBIF Portal (ang.). [dostęp 25 stycznia 2010].

4. ↑ Marek Snowarski: Mleczaj rydz - Lactarius deliciosus (pol.). [dostęp 25 stycznia 2010].

5. ↑ Barbara Gumińska, Władysław Wojewoda: Grzyby i ich oznaczanie. Warszawa: 1985, s. 419. ISBN 8309007140. 

6. ↑ Ewald Gerhardt: Przewodnik GRZYBY. Warszawa: 2001, s. 94. ISBN 8370730841. 

7. ↑ Ewald Gerhardt: Grzyby – wielki ilustrowany przewodnik. Warszawa: 2006, s. 410. ISBN 8374045132. 

Bibliografia

1. Ewald Gerhardt: Przewodnik GRZYBY. Warszawa: 2001, s. 94. ISBN 8370730841. 

2. Ewald Gerhardt: Grzyby – wielki ilustrowany przewodnik. Warszawa: 2006, s. 410. ISBN 8374045132. 

3. Marcus Flück: Atlas grzybów - oznaczanie, zbiór, użytkowanie. Warszawa: 1995, s. 197. ISBN 8371753373. 

4. Barbara Gumińska, Władysław Wojewoda: Grzyby i ich oznaczanie. Warszawa: 1985, ss. 418-419. ISBN 8309007140. 

5. Marek Snowarski: Mleczaj rydz - Lactarius deliciosus (pol.). [dostęp 25 stycznia 2010].

Źródło Wikipedia

---

Tagi powiązane z tym hasłem:
grzyby jadalne, grzyby, encyklopedia rolnicza