Klimatyczny bilans wodny do zmiany

Wartości Klimatycznego Bilansu Wodnego (KBW) dla poszczególnych gatunków i grup roślin uprawnych oraz gleb są jednakowe dla wszystkich województw, dlatego nie zachodzi potrzeba wyznaczania tych wartości z podziałem na województwa.

O wystąpieniu suszy decyduje cały kompleks warunków meteorologicznych i glebowych. Warunki meteorologiczne powodujące suszę są określane za pomocą KBW, który określa się jako różnicę pomiędzy opadem atmosferycznym mierzonym standardowo na stacjach meteorologicznych a ewapotranspiracją potencjalną.

Opad atmosferyczny jest podstawowym elementem mierzonym na stacjach Instytutu Meteorologii i Gospodarki Wodnej – Państwowego Instytutu Badawczego, Centralnego Ośrodka Badania Odmian Roślin Uprawnychoraz Instytutu Uprawy Nawożenia i Gleboznawstwa – Państwowego Instytutu Badawczego. Obecnie opady atmosferyczne dla całego kraju są wyznaczane za pomocą specjalistycznego programu komputerowego, na podstawie którego dokonuje się interpolacji danych pozyskiwanych z 354 stacji i posterunków meteorologicznych. Natomiast wartość ewapotranspiracji potencjalnej oblicza się wykorzystując wzór Penmana.

W ocenie występowania suszy, oprócz wartości KBW, są brane pod uwagę właściwości retencyjne gleb, ustalone według kategorii agronomicznych, wydzielonych na podstawie map glebowo-rolniczych. Przestrzenne zróżnicowanie zdolności retencyjnych gleb jest, obok KBW, czynnikiem decydującym o spełnieniu kryterium suszy na danym obszarze. W ten sposób uwzględnia się fakt silnego zróżnicowania podatności pokrywy glebowej Polski na skutki niedoboru wody, mierzonego wartościami KBW - gleby lekkie są zdecydowanie mniej odporne na stres wodny od gleb średnich i ciężkich, co znajduje odzwierciedlenie w zróżnicowaniu kryteriów suszy i progów KBW dla poszczególnych kategorii agronomicznych gleb.

Susza rolnicza występuje, gdy obliczone wartości KBW dla gminy są niższe od wartości krytycznych klimatycznego bilansu wodnego przedstawionych w projekcie rozporządzenia. Przekroczenie wartości krytycznych KBW oznacza 20% obniżenie plonów w skali gminy w stosunku do plonów uzyskanych przy średnich wieloletnich warunkach pogodowych. W okresach dla których nie podano wartości krytycznych KBW nie zdarzają się i nie są notowane obniżki plonów o 20% lub większe w skali gminy z powodu suszy, co oznaczono w objaśnieniach pod załącznikiem do projektu rozporządzenia jako brak obniżenia plonów z powodu suszy w analizowanym okresie.

Proponuje się, aby nowe rozporządzenie weszło w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia.