Jak zwiększyć konkurencyjność produkcji ziemniaka?

Barabola, pyra, kompera, bulba, swapka, kartofel, batat, grula, perka, bulwa – jednym słowem ziemniak (łac. solanum tuberosum), który jest niemal narodową potrawą Polaków, do Polski został przywieziony przez Jana III Sobieskiego, powracającego z bitwy pod Wiedniem. W tym przypadku ziemniaki były rośliną ozdobną, a pierwsze potrawy z nich przyrządzane nie miały wielu zwolenników. Dopiero za czasów Augusta II zdobyły one przychylność konsumentów i rolników.

W XIX i pierwszej połowie XX wieku ziemniaki odegrały kluczową rolę w zaspokajaniu potrzeb żywnościowych ludności, gdyż warzywa te nie są zbyt wymagające w kwestii gleby. Dlatego też, jak tylko ludzie nauczyli się je przyrządzać, to jeszcze bardziej zyskały na popularności, co zachęcało do poszerzania ich uprawy. W ten sposób zaczęły wypierać z menu kluski i kasze, a także konkurować z chlebem.

Obecnie gospodarstwa rolne to prawdziwe przedsiębiorstwa biorące udział w procesie rynkowym, w którym finalnym odbiorcą jest konsument. Odbiorca ma określone oczekiwania wobec produktu, jego wyglądu i jakości, czy opakowania. Profesjonalne przygotowanie ziemniaków do sprzedaży, zgodne z oczekiwaniami konsumentów, to podstawa aby nasz produkt znalazł nabywcę. Powinniśmy zatem zastosować współczesne techniki konfekcjonowania bulw, sami pakując nasz surowiec lub współpracując z doświadczoną firmą pakującą, jak Agrosad. Ważne są tutaj informacje o sprzedawanym produkcie. Na opakowaniach umieszcza się zatem: kraj pochodzenia, nazwę odmiany ziemniaka, typ kulinarny, pełne dane firmy pakującej oraz kody, dzięki którym możliwa jest identyfikacja "od pola do stołu". Z uwagi na codzienny pęd życia wielu konsumentów poszukuje produktów, których przyrządzenie nie zajmuje zbyt wiele czasu. Dobrym rozwiązaniem w tej sytuacji są zatem ziemniaki umieszczone w odpowiednich opakowaniach, które od razu wstawiamy do mikrofalówki, piekarnika czy na grilla. W ten sposób pakuje się specjalną odmianę mini ziemniaków, które wraz z kartonikiem umieszcza się w mikrofalówce na krótki czas i danie w zasadzie mamy już gotowe. Innym rozwiązaniem są duże ziemniaki na grilla umieszczone na metalowych tackach, gotowe od razu do położenia na ruszcie, do których można dodatkowo dołączyć zestaw odpowiednich przypraw.  

Ważnymi elementami usprawniającymi produkcję ziemniaków i zyskowność handlu ziemniakami są przede wszystkim partnerskie organizacyjne metody współpracy producentów ziemniaka z firmami handlowymi i przetwórczymi w zakresie organizacji optymalnego zaplecza surowcowego, stosowanych cen i marż handlowych za ziemniaki jadalne, organizacji i urządzania stoisk handlowych, kontrola jakości, reklamacje. 

Stosowanie skutecznych, innowacyjnych rozwiązań w metodach i technologiach przechowalnictwa zbiorów ziemniaka w celu utrzymania właściwej kondycji bulw, a także przeciwdziałanie uszkodzeniom bulw, redukcji strat przechowalniczych, w tym powodowanych kiełkowaniem oraz rozwojem chorób oraz utrzymanie turgoru bulw, wydaje się być jednym z kluczowych zadań w procesie produkcji. 

Poprzez zwiększanie skali produkcji ziemniaka stajemy się bardziej poszukiwanym partnerem rynkowym, a jednocześnie obniżamy koszty jednostkowe działalności. Uzyskanie nadawanego przez PIORIN, statusu gospodarstwa rolnego wolnego od organizmów kwarantannowych, w tym szczególnie od bakteriozy pierścieniowej ziemniaka oraz śluzaka, również podnosi naszą wiarygodność i atrakcyjność wśród producentów. Dostawcy ziemniaka wytwarzający wolny od chorób kwarantannowych surowiec przyczynią się do zniesienia barier w realizacji handlu międzynarodowego polskimi ziemniakami do Unii Europejskiej i krajów trzecich.

Pomocne jest również korzystanie z osiągnięć postępu biologicznego, które pozwala uzyskać najwyższej jakości handlowej plony ziemniaka. Można zastosować dobór odmian do konkretnych warunków środowiskowych, organizacyjnych i rynkowych. Niezwykle istotne jest stosowanie kwalifikowanego materiału sadzeniakowego wysokiej jakości. 

W cyklu “od producenta do konsumenta” istotna rolę odgrywa również sam przepływ wiedzy dotyczącej produktu, który działa na rzecz podniesienia świadomości, szczególnie młodszego pokolenia o walorach odżywczych ziemniaka, jako cennego warzywa oraz wiedzy o odmianach i ich walorach technologiczno-użytkowych.

Uprawia się wiele odmian ziemniaków które posiadają różne kolory miąższu, co w niezwykle istotny sposób wpływa na ich wartości odżywcze. Żółty miąższ oznacza dużą zawartość karotenoidów, a czerwony, niebieski oraz fioletowy – antocyjanów. Ponadto, w zależności od koloru warzywa, taką zawartość witamin jak: witamina C, B1 (tiamina), B2 (ryboflawina), B6 (pirydoksyna), PP (niacyna), E (tokoferol) oraz K (filochinon) i minerałów jak: potas, fosfor, wapń, magnez, sód, żelazo czy kwas foliowy jest zróżnicowana.

Co ciekawe, ziemniaki posiadają niską zawartość tłuszczu, ale są za to bogatym źródłem białka. Po ugotowaniu mają go więcej niż kukurydza i niemal dwukrotnie więcej wapnia, a średnia porcja ziemniaków pokrywa 10% zalecanej dziennej konsumpcji błonnika.

Natomiast kaloryczność ziemniaków po ugotowaniu waha się w szerokim przedziale 50-90 kcal w 100-gramowej porcji, przy czym im większa zawartość skrobi w bulwach tym kaloryczność jest większa, chociaż rzadko przekracza 80 kcal. Najczęściej określa się ją na 61 kcal.

Ziemniaki na zdrowie?

Jak najbardziej. W szczególności polecane są osobom wracającym do zdrowia lub cierpiącym na choroby układu pokarmowego, a nawet niemowlętom, które zostały odstawione od piersi. Warzywa te sprzyjają procesom trawienia, pomagają na biegunki, zaparcia oraz ułatwiają usuwanie cholesterolu z organizmu. Z kolei naturalnym sposobem leczenia nadciśnienia  wrzodów żołądka i artretyzmu jest systematyczne picie soku uzyskanego z surowych ziemniaków. Natomiast wywar z ziemniaków gotowanych lub z obierek rozpuszcza kamienie nerkowe i żółciowe.