Rozpatrzenie poselskiego projektu ustawy o zmianie ustawy o izbach rolniczych

• Klim Józef Piotr (PO) - przewodniczący,
• Bogucki Jacek (PiS),
• Dunin Artur (PO),
• Grad Mariusz (PO),
• Jurgiel Krzysztof (PiS),
• Mojzesowicz Wojciech (PJN),
• Stec Stanisław (SLD),
• Walkowski Piotr (PSL).

W posiedzeniu podkomisji wzięli również udział członkowie Zarządu Krajowej Rady Izb Rolniczych oraz Maria Zwolińska, Radca Generalny w MRiRW.

Zebrani na spotkaniu zapoznali się z dwoma dokumentami, przygotowanymi przez Biuro Analiz Sejmowych

• Studium prawno-porównawczym dotyczącym struktury i funkcjonowania izb rolniczych w Polsce, Francji i Niemczech,
• Opinią prawną dotyczącą projektu ustawy o zmianie ustawy o izbach rolniczych.

Studium prawno-porównawcze dotyczące w I części odnosi się do struktury i funkcjonowania izb rolniczych w Polsce. W podsumowaniu dokumentu, znajdujemy stwierdzenie, że polskie izb rolnicze są jednostkami samorządu rolniczego, realizują wiele istotnych zadań dotyczących wspierania rolnictwa, rynków rolnych i rozwoju wsi, nie mogą jednak prowadzić działalności gospodarczej. Przynależność rolników do izb rolniczych jest w praktyce powszechna. Członkami izb są bowiem z mocy prawa podatnicy podatku rolnego lub podatku dochodowego z działów specjalnych produkcji rolnej oraz członkowie rolniczych spółdzielni produkcyjnych, posiadający w tych spółdzielniach wkłady gruntowe. Polskie izb rolnicze są znaczącym partnerem w dialogu pomiędzy władzą a społecznością rolników. Krajową reprezentacją wszystkich izb rolniczych jest Krajowa Rada Izb Rolniczych, w której skład wchodzą przedstawiciele izb wojewódzkich. Krajowa Rada reprezentuje izby przed Sejmem, Senatem i organami administracji rządowej, z wyjątkiem administracji rządowej w województwie.

W części II Studium znajdujemy analizę struktury i funkcjonowania izb rolniczych we Francji i w Niemczech. Francuskie i niemieckie izby rolnicze mają pewne cechy wspólne. Są one organizacjami publiczno-prawnymi o przymusowym charakterze członkostwa, co czyni je formą zdecentralizowanej administracji publicznej. Ponadto skutecznie reprezentują i bronią interesów rolników wobec administracji rządowej, samorządowej i organów Unii Europejskiej. Świadczą także rozmaite usługi na rzecz rolników, tj.: doradztwo, dokształcanie zawodowe, promocja produktów, ochrona środowiska, wydawanie ekspertyz. Izby uczestniczą w procesie rozwoju obszarów wiejskich oraz wdrażania systemów jakości w rolnictwie. Izby francuskie i niemieckie działają przez swoje organy wyłonione w demokratycznych wyborach i posiadają swoją krajową reprezentację. Różnice obu izb wynikają z odmiennej tradycji i doświadczeń oraz innego modelu podziału administracyjnego. W obu krajach izby działają na różnych szczeblach zarządzania, różnią się strukturą organizacyjną i zakresem kompetencji.

Ciekawe tezy wypływają z analizy opinii prawnej dotyczącej samego projektu ustawy o zmianie ustawy o izbach rolniczych. Po pierwsze: przyznanie izbom rolniczym i KRIR możliwości prowadzenia działalności gospodarczej jest dopuszczalne w świetle postanowień Konstytucji RP. Nie należy wykluczać zupełnie przyznania samorządowi rolniczemu możliwości prowadzenia działalności gospodarczej. Konstytucja wskazuje jednymi, że żaden samorząd nie może ograniczać wolności wykonywania zawodu. W świetle tych postanowień dopuszczalne byłoby przypisanie izbom rolniczym i KRIR prowadzenia działalności gospodarczej, przy zastrzeżeniu, że działalność ta:

- miałaby charakter ograniczony i uboczny wobec podstawowych zadań, dla których realizacji samorząd rolniczy jest powołany,

- nie stanowiłaby wprost działalności konkurencyjnej dla działalności członków samorządu rolniczego.

Po drugie: wydłużenie kadencji funkcjonujących obecnie walnych zgromadzeń jest dopuszczalne jedynie pod warunkiem, że za takim rozwiązaniem przemawia ważny interes publiczny. Lepszym rozwiązaniem byłoby zamieszczenie przepisu intertemporalnego stanowiącego, że kadencja obecnie funkcjonujących walnych zgromadzeń trwa 4 lata, a okres 6-letni dotyczyć będzie zgromadzeń wybranych po wejściu w życie ustawy.

Po trzecie: przyznanie izbom rolniczym i KRIR możliwości prowadzenia działalności gospodarczej spowoduje, że będą funkcjonowały na tych samych rynkach i nie można wykluczyć wystąpienia między nimi konfliktu interesów i zjawiska konkurencji. Relacje w tym zakresie podlegać będą przepisom obowiązującym wszystkich uczestników obrotu gospodarczego. Izby i KRIR będą więc traktowane jako odrębne podmioty gospodarcze i znajdą do ich relacji zastosowania ogólne przepisy o ochronie konkurencji i o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji.

Członkowie podkomisji wysłuchali wyjaśnień Marii Zwolińskiej, Radcy Generalnego w MRiRW, która odpowiadała na zadawane pytania. Ponadto podkomisja oczekuje na stanowisko Rady Ministrów o przedmiotowym projekcie, które ma wpłynąć za ok. 2 tygodnie. Istnieje realna szansa, że nowelizacja ustawy o izbach rolniczych zostanie uchwalona jeszcze w tej kadencji Sejmu.