Resort rolnictwa odpowiada w sprawie tzw. „aplikacji suszowej”

1. System Monitoringu Suszy Rolniczej (SMSR) prowadzony od 2007 r. przez Instytut Uprawy Nawożenia i Gleboznawstwa – PIB w Puławach ma za zadanie wskazać obszary, na których wystąpiły straty spowodowane suszą w uprawach rolnych wskazanych w ustawie z dnia 7 lipca 2005 r. o ubezpieczeniach upraw rolnych i zwierząt gospodarskich (Dz. U. z 2019 r. poz. 477). SMSR podlega ciągłej rozbudowie i doskonaleniu. W latach poprzednich IUNG-PIB rozwinął sieć własnych stacji meteorologicznych i pomiarów wilgotności gleby oraz włączył w tę sieć regionalne stacje meteorologiczne (m.in.: stacje Instytutu Meteorologii i Gospodarki Wodnej.

– PIB, Wojewódzkich Ośrodków Doradztwa Rolniczego, Centralnego Ośrodka Badania Odmian Roślin Uprawnych, jednostek samorządowych, uczelni). Od 2020 r. wdrożono do systemu teledetekcję radarową sieci POLRAD (naziemne urządzenia teledetekcyjne), z której dane wykorzystywane są w konstrukcji map klimatycznego bilansu wodnego. Jest to bardzo ważne z uwagi na istotny element jaki stanowi opad atmosferyczny w klimatycznym bilansie wodnym, który w bardzo dużym stopniu decyduje o wielkości suszy rolniczej. Pozwala to na znaczne uszczegółowienie pola opadów dla całego kraju (precyzyjne modelowanie map opadów z rozdzielczością 1x1 km).

Zwiększenie dokładności określenia wielkości opadu na terenie kraju spowodowało, że nastąpiła zdecydowana poprawa wyznaczenia granic obszarów objętych suszą rolniczą. Tym samym naziemne stacje meteorologiczne obecnie stanowią uzupełnienie SMSR, a nie jak to miało miejsce w latach poprzednich podstawę do szacowania wielkości opadów. W roku bieżącym wzrosła liczba zaplanowanych zadań składających się na SMSR. Nowe zadania dotyczą znaczącego rozszerzenia prac z zakresu wdrażania teledetekcji satelitarnej w prowadzonym systemie. Już w roku 2020 rozpoczęto prace mające na celu wykonanie analizy porównawczej badań in situ z obrazami sensorów SENTINEL-1, SENTINEL-2 i LANDSAT-8. Prace te miały na celu uszczegółowienie budowanego w IUNGPIB ogólnego modelu teledetekcji upraw i systematyczne wdrażanie ich wyników w SMSR. Rozbudowa i udoskonalenie systemu ma na celu jak najlepsze odzwierciedlenie stanu faktycznego na polach. Wdrożenie metod teledetekcji satelitarnej pozwala udoskonalić system szacowania skutków suszy rolniczej, dlatego też ten kierunek będzie rozwijany w przyszłości i rekomendowany do wykorzystania.

Należy także mieć na uwadze, że niezmiernie istotne dla wielkości plonu jest dostosowanie rodzaju uprawy do odpowiedniej kategorii glebowej, a także odpowiednio przeprowadzone zabiegi agrotechniczne, takie jak m.in: termin, gęstość i głębokość siewu, dawka i termin nawożenia, skład chemiczny nawozów, regulacja zachwaszczenia, płodozmian, uprawa roli, zbiór plonu przeprowadzony właściwie i w odpowiednim terminie. SMSR uwzględnia tylko czynnik niedoboru wody i jego wpływ na jakość plonu. Wszystkie pozostałe ww. czynniki plonotwórcze w określeniu strat plonu wynikających z suszy w SMSR są pomijane, chociaż w rzeczywistości mają znaczący wpływ na jego wielkość. Rozgraniczenie wpływu poszczególnych czynników plonotwórczych w warunkach polowych jest bardzo trudne, natomiast na podstawie wieloletnich danych o plonach uzyskanych w różnych warunkach klimatycznych, glebowych, danych pozyskanych z różnych źródeł można za pomocą wykorzystywanych metod statystyczno-empirycznych określić wpływ tylko deficytu wody na plon roślin uprawnych.

2. Proces składania wniosku o oszacowanie szkód spowodowanych wystąpieniem suszy jest zakończony otrzymaniem przez producenta rolnego w aplikacji protokołu lub kalkulacji.

W przypadku uruchomienia programu pomocy:

- protokół będzie niezbędny do dołączenia go jako załącznik do wniosku o pomoc realizowaną w ramach programu pomocy wyłączeniowej, tj. udzielanej zgodnie z przepisami rozporządzenia Komisji (UE) nr 702/2014 z dnia 25 czerwca 2014 r. uznającego niektóre kategorie pomocy w sektorach rolnym i leśnym oraz na obszarach wiejskich za zgodne z rynkiem wewnętrznym w zastosowaniu art.107 i 108 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej (Dz.Urz. UE L 193, z późn.zm.);

- kalkulacja będzie niezbędna do dołączenia jej jako załącznik do wniosku o pomoc realizowaną w ramach programu pomocy de minimis w rolnictwie, tj. udzielanej zgodnie z przepisami rozporządzenia Komisji (UE) nr 1408/2013 z dnia 18 grudnia 2013 r. w sprawie stosowania art.107 i 108 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej do pomocy de mini mis w sektorze rolnym (Dz.Urz. UE L 352, z późn.zm.). W przypadku uruchomienia programu pomocy będzie prowadzony nabór wniosków o pomoc w miejscach i terminach wynikających w odrębnych przepisów.

3. Wprowadzony w aplikacji mechanizm wyodrębniania upraw rolnych na obszarach działek zaimportowanych z eWnioskuPlus, na których są zadeklarowane różne uprawy ma za zadanie zobowiązanie producenta rolnego do samodzielnego oszacowania strat w poszczególnych uprawach na każdej działce rolnej. Ta sama zasada obowiązywała przy szacowaniu szkód dokonywanych przez powołane przez wojewodów komisje do szacowania szkód przed wprowadzeniem aplikacji.

4. Wprowadzona w aplikacji konieczność wyodrębnienia upraw rolnych na 100% powierzchni działki zadeklarowanej w eWnioskuPlus do dopłat bezpośrednich umożliwia dokonanie przez producenta rolnego przeglądu stanu wszystkich upraw i określenia stopnia zniszczenia przez suszę od 0 (przy braku suszy) do 100 % (przy całkowitych stratach).

5. Termin naboru wniosków o pomoc oraz termin wypłaty pomocy jest określany w przepisach przyjmowanych przez Radę Ministrów.

6. Wykorzystanie profilu zaufanego do logowania się do aplikacji „Zgłoś szkodę rolniczą” zabezpiecza w maksymalnym stopniu wprowadzane do tej aplikacji dane osobowe i biznesowe.

7. Producenci rolni wprowadzający dane do aplikacji mają możliwość korekty wyrażonej zgody na pobranie danych z portalu IRZplus. Dokonanie korekty wymusza komunikat o braku uprawnień do portalu IRZplus w przypadku producenta rolnego nie posiadającego zwierząt zarejestrowanych w IRZ.

8. Uruchomienie publicznej aplikacji przyjmowania wniosków o oszacowanie szkód spowodowanych wystąpieniem suszy uniemożliwia powrót do szacowania szkód spowodowanych przez suszę przez powołane do tego celu przez wojewodę komisje. Wyjątkiem jest szacowanie szkód w środkach trwałych (drzew w sadach) oraz stawach rybnych, lecz wyłącznie na wniosek złożony w aplikacji „Zgłoś szkodę rolniczą”.

9. Kontrola 5% protokołów dotyczy województwa.

10. Szczelność systemu zabezpiecza wykorzystanie do loginu w aplikacji profilu zaufanego. Odrębną sprawą jest przekazywanie przez producentów rolnych swoich loginów i haseł dostępu osobom trzecim, które jest niedopuszczalne. O niebezpieczeństwie wynikającym z przekazania przez producentów rolnych loginów i haseł do aplikacji i kont bankowych osobom trzecim izby rolnicze powinny informować swoich członków przy każdej okazji spotkań.