GMO - obalamy mity

1. Jakie jest stanowisko polskiego rządu ws. GMO?
 

Polska ma być krajem wolnym od GMO. Już w 2008 r. zostało to zapisane w ramowym stanowisku rządu RP w sprawie GMO.
 

2. Co dokładnie zmienia w kwestii GMO ustawa o nasiennictwie przegłosowana przez Sejm 9 listopada 2012 r.?
 

Kluczowe jest to , że na podstawie tej ustawy zostaną wydane dwa rozporządzenia Rady Ministrów, wprowadzające zakaz stosowania materiału siewnego odmian modyfikowanej genetycznie kukurydzy i ziemniaków. Ustawa umożliwi też kontrolowanie upraw, na których mógłby być zastosowany genetycznie zmodyfikowany materiał siewny, co w konsekwencji pozwoli na stosowanie kar łącznie z nakazem zniszczenia takich upraw.
 

3. Jakie odmiany zostaną zakazane w rozporządzeniu Rady Ministrów? Czy zostaną zakazane wszystkie uprawy GMO w Polsce?
 

Rozporządzenia będą dotyczyć zakazu stosowania materiału siewnego odmian kukurydzy MON810 i ziemniaka Amflora. Zakazy dotyczą wyłącznie odmian kukurydzy MON810 i ziemniaka Amflora, gdyż tylko one dopuszczone są do uprawy w UE.
 

4. Czy w Polsce w przyszłości będzie można uprawiać GMO?
 

Nie. Ustawa o nasiennictwie stworzy właśnie możliwość, aby zakazać stosowania materiału siewnego odmian GMO w Polsce. Zakaz taki będzie w praktyce oznaczać zakaz wysiewu odmian kukurydzy MON810 i ziemniaka Amflora, co w praktyce przełoży się na zakaz uprawy.
 

5. A dlaczego ustawa nie mogła od razu i wprost zakazać obrotu nasionami genetycznie modyfikowanych roślin i ich uprawy tylko potrzebne są odrębne rozporządzenia?
 

Ponieważ byłoby to niezgodne z prawem unijnym. Zgodnie z wyrokiem Trybunału Sprawiedliwości UE nie można wprowadzać generalnego zakazu obrotu materiałem siewnym, gdyż narusza to zasadę swobodnego obrotu towarów na obszarze UE. Możliwe jest jednak wprowadzenie zakazu stosowania materiału siewnego konkretnej rośliny GM lub poszczególnych jej odmian.
 

6. Czy są w Europie kraje, które całkowicie zakazały upraw GMO?
 

Są w Europie kraje, które zakazały w różnych formach stosowania niektórych odmian roślin GMO. Rozwiązaniem, o które zabiega m.in. Polska jest przyznanie państwom członkowskim prawa do ograniczania lub zakazywania upraw GMO na ich terytoriach.

Polska w czasie prezydencji podjęła inicjatywę przełamania impasu w unijnych rozmowach na temat GMO – jednak podziały w stanowiskach krajów członkowskich są nadal bardzo mocne i trudno przewidzieć kiedy i w jaki sposób może się zakończyć unijna debata na ten temat.

Zgodnie z przepisami UE (Dyrektywa 2002/53/WE z dnia 13 czerwca 2002 r. w sprawie wspólnego katalogu odmian gatunków roślin rolniczych) w żadnym kraju członkowskim nie można wprowadzić takiego generalnego zakazu. Kraje mogą jednak stosować wyłączenia dla określonych odmian ze względu na ich nieprzydatność do uprawy w danym państwie lub gdy stanowią one zagrożenie dla zdrowia ludzi, zwierząt, roślin oraz dla środowiska. Dlatego chcemy jak najszybciej wprowadzić dwa rozporządzenia dotyczące kukurydzy MON810 i ziemniaka Amflora. Podobnie zrobiły już wcześniej takie kraje jak np. Francja, Austria, Węgry, Niemcy. (Należy jednak pamiętać, że te kraje wprowadziły zakazy w oparciu o inną podstawę prawną, a mianowicie o art. 23 Dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2001/18/WE z dnia 12 marca 2001 r. w sprawie zamierzonego uwalniania do środowiska organizmów zmodyfikowanych genetycznie. Dla wprowadzenia w Polsce zakazów w oparciu o art. 23 Dyrektywy konieczna byłaby jednak zmiana ustawy o organizmach genetycznie zmodyfikowanych).
 

7. Czy w innych krajach zakazy dotyczą konkretnych gatunków roślin?
 

W wielu państwach obowiązują takie zasady, jakie my właśnie wprowadzamy, tzn. zakaz obejmuje konkretne odmiany roślin. Wszystkie zakazy dotyczą wyłącznie odmian kukurydzy MON810 i ziemniaka Amflora, gdyż tylko te produkty są dopuszczone do uprawy w UE.
 

8. Czy rząd przygotowuje prawo, które będzie nakazywało specjalne znakowanie produktów GMO?
 

W UE istnieje obowiązek znakowania produktów GMO. Przepisy te precyzuje rozporządzenie UE, które dotyczy identyfikacji i oznakowania organizmów genetycznie zmodyfikowanych. W Polsce obowiązuje ponadto ustawa o GMO, która zawiera przepis odnoszący się do znakowania produktu GMO. Kontrolę żywności pod kątem zawartości GMO prowadzi Państwowa Inspekcja Sanitarna. Dokonuje ona tzw. monitoringu żywności. Także Inspekcja Handlowa może sprawdzać etykiety umieszczane na produktach żywnościowych pod kątem zawartości na nich informacji dotyczących GMO.
 

9. Czy GMO zagraża zdrowiu człowieka?
 

Jest to stosunkowo nowa dziedzina, powinniśmy więc zachować przezorność, jeśli chodzi o zapewnienie bezpieczeństwa ludzi, zwierząt i środowiska.