Komisja proponuje strategię na rzecz zrównoważonej biogospodarki w Europie

Celem dokumentu jest stworzenie bardziej innowacyjnej i niskoemisyjnej gospodarki, w której można pogodzić ze sobą zrównoważone rolnictwo i rybołówstwo, bezpieczeństwo żywnościowe i zrównoważone wykorzystywanie zasobów odnawialnych dla celów przemysłowych, przy jednoczesnej ochronie różnorodności biologicznej i środowiska. W planie uwzględniono zatem trzy zasadnicze kwestie: opracowanie nowych technologii i procesów dla biogospodarki; rozwój rynków i konkurencyjności w sektorach biogospodarczych; skłonienie decydentów i zainteresowanych stron do ściślejszej współpracy.

 

„Europa musi przejść na gospodarkę niezależną od ropy naftowej. Większe wykorzystywanie zasobów odnawialnych nie jest już tylko jedną z możliwości, ale stanowi konieczność. Trzeba dążyć do tego, aby nasze społeczeństwo, które polega przede wszystkim na paliwach kopalnych, przekształcić w społeczeństwo korzystające głównie z zasobów biologicznych. Siłą napędową tej przemiany powinny być badania naukowe i innowacje. Takie rozwiązanie jest korzystne dla środowiska, żywności i bezpieczeństwa energetycznego, a także dla konkurencyjności Europy w przyszłości” – powiedziała komisarz ds. badań, innowacji i nauki Geoghegan-Quinn.

Pojęcie „biogospodarka” oznacza gospodarkę, w której lądowe i morskie zasoby biologiczne, a także odpady, wykorzystuje się jako wkład w produkcję żywności i paszy oraz produkcję przemysłową i wytwarzanie energii. Ponadto obejmuje ono stosowanie bioprocesów w celu zrównoważenia działalności przemysłowej. Jako przykład można podać tu znaczący potencjał bioodpadów, stanowiących alternatywę dla nawozów chemicznych lub materiał, który można przetworzyć na bioenergię odpowiadającą 2 proc. docelowej ilości energii odnawialnej w UE.

Obroty unijnej biogospodarki wynoszą już prawie 2 bln euro i zatrudnionych w niej jest ponad 22 mln osób, co stanowi 9 proc. łącznego zatrudnienia w UE. Biogospodarka obejmuje rolnictwo, leśnictwo, rybołówstwo, produkcję żywności oraz papieru i pulpy, jak również niektóre sektory przemysłu chemicznego, biotechnologicznego i energetycznego. Szacuje się, że do 2025 r. każde euro zainwestowane w biogospodarcze badania naukowe i innowacje finansowane przez UE przyniesie w sektorach biogospodarczych wartość dodaną w wysokości 10 euro.

Strategia obejmuje trzy główne cele:

1. Inwestycje w badania, innowacje i umiejętności związane z biogospodarką. Ma to obejmować finansowanie unijne i krajowe oraz inwestycje prywatne, jak również zwiększanie synergii z innymi inicjatywami.

2. Rozwój rynków i konkurencyjności w sektorach biogospodarczych dzięki zrównoważonemu wzrostowi produkcji podstawowej oraz przekształcaniu strumieni odpadów w produkty o wartości dodanej, a także mechanizmom wzajemnego uczenia się w celu udoskonalenia produkcji i poprawy zasobooszczędności. Na przykład: utylizacja odpadów żywnościowych kosztuje europejskiego podatnika 55-90 euro za tonę, a do tego emitują one 170 mln ton dwutlenku węgla. Odpady te można by przekształcać w bioenergię lub inne bioprodukty, tworząc miejsca pracy i zapewniając wzrost gospodarczy.

3. Lepsza koordynacja polityczna i większy udział zainteresowanych stron dzięki ustanowieniu panelu biogospodarczego i obserwatorium biogospodarki oraz organizowaniu regularnych konferencji zainteresowanych stron.

Strategia ma przyczynić się do osiągnięcia efektu synergii i współzależności z innymi obszarami polityki, instrumentami i źródłami finansowania, którym przyświecają te same cele, czyli funduszami spójności, wspólną polityką rolną i wspólną polityką rybołówstwa (WPR i WPRyb), zintegrowaną polityką morską (IMP) oraz polityką dotyczącą środowiska, przemysłu, zatrudnienia, energii i zdrowia. Opracowywaniu strategii przewodziła komisarz Geoghegan-Quinn przy wsparciu czterech innych komisarzy: wiceprzewodniczącego Tajaniego oraz komisarzy Cioloşa, Damanaki i Potočnika. Strategia – której najważniejszy element wiąże się z badaniami naukowymi i innowacjami – zostanie po raz pierwszy przestawiona państwom członkowskim UE na posiedzeniu Rady ds. Konkurencyjności dnia 21 lutego 2012 r.

Niektóre państwa członkowskie UE, w tym Dania, Finlandia, Holandia i Niemcy, wprowadziły już krajowe strategie dotyczące biogospodarki. Na arenie międzynarodowej ambitne strategie w tej dziedzinie posiadają lub opracowują Chiny, Kanada, RPA i USA.

Wniosek Komisji stanowi jeden z wniosków operacyjnych w ramach dwóch z inicjatyw przewodnich strategii „Europa 2020”: Unia innowacji oraz Europa efektywnie korzystająca z zasobów. W przyszłym programie badań naukowych Komisji „Horyzont 2020” uwzględniono konieczność zwiększenia finansowania publicznego na badania nad biogospodarką i innowacje: na działania w ramach wyzwania „Bezpieczeństwo żywnościowe, zrównoważone rolnictwo, badania morskie oraz biogospodarka” przeznaczono 4,7 mld EUR, a w innych dziedzinach programu „Horyzont 2020” przewidziano finansowanie uzupełniające.