Zakończyło się przyjmowanie wniosków o pomoc na zalesianie

Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa udziela pomocy na zalesianie w ramach wdrażanych programów unijnych już od 2004 roku. Dzięki takiemu wsparciu, od tego czasu, w naszym kraju przybyło już 55 tysięcy hektarów lasów.

Pomoc z działania "Zalesianie gruntów rolnych i zalesianie gruntów innych niż rolne" skierowana jest do rolników uprawiających ziemię bardzo słabej jakości, która nie gwarantuje uzyskiwanie plonów zapewniających godziwe zyski. Zalesienie takich gruntów jest zatem dla nich szansą na uzyskanie większych dochodów, niż gdyby zdecydowali się prowadzić tam produkcję rolniczą. W tegorocznych zasadach przyznawania pomocy z tego działania, wprowadzonych poprzez nowelizację rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi, zaszły pewne zmiany, które są korzystne dla rolników. Najważniejsza z nich to zwiększenie maksymalnej powierzchni gruntów przeznaczonych do zalesienia. Według nowych przepisów jeden beneficjent w całym okresie realizacji PROW 2007 - 2013 może posadzić las na powierzchni do 100 ha. Dotychczas była możliwość zalesienia maksymalnie 20 ha. Inną istotną zmianą jest możliwość zalesiania gruntu o powierzchni poniżej 0,5 ha, jeśli dany grunt graniczy z lasem, przy czym minimalna powierzchnia gruntu do zalesienia  to 0,1 ha.

Pozostałe zmiany wprowadzone znowelizowanym rozporządzeniem MRiRW określającym zasady przyznawania pomocy z działania "Zalesianie gruntów rolnych i zalesianie gruntów innych niż rolne" dotyczą sposobu pomiarów nachylenia gruntów przeznaczonych do zalesienia, doprecyzowują przepisy związane z ubieganiem się o pomoc w sytuacji następstwa prawnego.

Pomoc finansowa na zalesianie gruntów rolnych udzielana jest w trzech transzach.

Pierwsza z nich to wsparcie na zalesienie, czyli jednorazowy ryczałt za poniesione koszty zalesienia i ewentualnie ogrodzenia uprawy leśnej, wypłacany w pierwszym roku po wykonaniu zalesienia. Kwota pomocy przyznawanej w ramach wsparcia na zalesianie wynosi od 4160 do 6260 zł/ha. Dodatkowo można również uzyskać płatność za wykonanie zaleconego przez nadleśniczego ogrodzenia młodej uprawy leśnej 2-metrową siatką metalową w kwocie 2590 zł/ha lub 6,50 zł za metr bieżący wykonanego ogrodzenia.

Rolnikowi przysługuje również premia pielęgnacyjna, czyli zryczałtowana płatność do hektara zalesionych gruntów. Z tym, że jest ona wypłacana co roku przez 5 lat. Wysokość wypłacanej premii obejmuje koszty prac pielęgnacyjnych określonych w planie zalesienia, w tym przede wszystkim: odchwaszczenie, czyszczenie wczesne oraz ochronę sadzonek przed zwierzyną. Kwota pomocy przyznawanej rocznie w ramach premii pielęgnacyjnej wynosi 970 lub 1360 zł/ha. Dodatkowo można również w ciągu roku uzyskać płatność za zastosowanie zaleconych przez nadleśniczego indywidualnych środków ochrony uprawy leśnej przed zwierzyną w wysokości od 190 do 700 zł/ha.

Równolegle z premią pielęgnacyjną rolnik może otrzymywać premię zalesieniową. Jest to zryczałtowana płatność do hektara zalesionych gruntów, wynikającą z utraconych dochodów z tytułu przekształcenia gruntów rolnych na grunty leśne. Premia zalesieniowa jest wypłacana dłużej niż premia pielęgnacyjna, bo można ją otrzymywać przez 15 lat od założenia uprawy leśnej. Otrzymają ją tylko ci, którzy udokumentowali że co najmniej 25% dochodów czerpią z rolnictwa. Kwota pomocy przyznawanej rocznie w ramach premii zalesieniowej wynosi 1580 zł/ha.

Natomiast pomoc na zalesianie gruntów innych niż rolne składa się z 2 transz: wsparcie na zalesienie i premii pielęgnacyjnej.

Nie ma w tym mechanizmie premii zalesieniowej, ponieważ grunt, na którym rolnik posadzi las nie jest gruntem wykorzystywanym do produkcji rolnej, a więc nie trzeba rekompensować strat w dochodzie związanych z zaniechaniem na danym gruncie działalności rolniczej, tak jak to ma miejsce w przypadku zalesianie gruntów rolnych. 

Pierwsza transza to wsparcie na zalesienie, czyli jednorazowy ryczałt za poniesione koszty zalesienia i ewentualnie ogrodzenia uprawy leśnej wypłacany w pierwszym roku po wykonaniu zalesienia. Kwota pomocy przyznawanej w ramach wsparcia na zalesianie wynosi od 1700 (w przypadku zalesienia z wykorzystaniem sukcesji naturalnej) do 6260 zł/ha. Dodatkowo można również uzyskać płatność za wykonanie zaleconego przez nadleśniczego ogrodzenia młodej uprawy leśnej 2-metrową siatką metalową w kwocie 2590 zł/ha lub 6,50 zł za metr bieżący wykonanego ogrodzenia.

Druga transza to premia pielęgnacyjna, czyli zryczałtowana płatność do hektara zalesionych gruntów wypłacana co roku przez 5 lat. Wysokość premii obejmuje koszty prac pielęgnacyjnych określonych w planie zalesienia, w tym przede wszystkim: odchwaszczenie, czyszczenie wczesne oraz ochronę sadzonek przed zwierzyną. Kwota pomocy przyznawanej w ramach premii pielęgnacyjnej wynosi rocznie od 970 do 2050 zł/ha. Dodatkowo można również uzyskać w ciągu roku płatność za zastosowanie zaleconych przez nadleśniczego indywidualnych środków ochrony uprawy leśnej przed zwierzyną w wysokości od 190 do 700 zł/ha.

Starania o pomoc na "Zalesianie gruntów rolnych oraz innych niż rolne" krok po kroku

Rolnicy zainteresowani ubieganiem się o wsparcie finansowe z działania "Zalesianie gruntów rolnych i zalesianie gruntów innych niż rolne",  przed złożeniem wniosku o pomoc, powinni posiadać Plan zalesienia sporządzony przez nadleśniczego. Plan powinien zawierać wytyczne dotyczące założenia i prowadzenia uprawy leśnej.

W celu sporządzenia Planu zalesienia należy zgromadzić następujące dokumenty:

1. wypis i wyrys z miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego dotyczący działek ewidencyjnych, na których są położone grunty przeznaczone do zalesienia, a w przypadku braku tego planu - zaświadczenie potwierdzające, że przeznaczenie gruntów do zalesienia nie jest sprzeczne z ustaleniami studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy;

2. zaświadczenie wydane przez właściwy organ gminy, potwierdzające że grunty przeznaczone do zalesienia są położone na obszarze Natura 2000 lub obszarze znajdującym się na liście, o której mowa w art. 27 ust. 3 pkt. 1 ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody, albo postanowienie o odmowie wydania takiego zaświadczenia;

3. oświadczenie rolnika o powierzchni gruntów przeznaczonych do zalesienia, zawierające numery działek ewidencyjnych, na których są położone te grunty;

4. wypis z ewidencji gruntów i budynków dotyczący działek ewidencyjnych, na których są położone grunty przeznaczone do zalesienia;

5. mapa sporządzona przez osobę posiadającą uprawnienia zawodowe, nadane na podstawie ustawy z dnia 17 maja 1989 r. - Prawo geodezyjne i kartograficzne (Dz. U. z 2010 r. Nr 193, poz. 1287), na podkładzie mapy zasadniczej lub na podkładzie ewidencyjnym, zawierająca wskazanie granic całości gruntów przeznaczonych do zalesienia oraz określenie łącznej powierzchni tych gruntów, a także wskazanie granic gruntów przeznaczonych do zalesienia:

• w poszczególnych klasach gleboznawczych i określenie powierzchni tych gruntów - w przypadku planowanego zalesienia części działki ewidencyjnej lub zalesienia gruntów innych niż rolne,

• o nachyleniu terenu powyżej 12° i określenie powierzchni tych gruntów - w przypadku planowanego zalesienia gruntu o nachyleniu terenu powyżej 12°;

6. kopia części mapy ewidencyjnej gruntów i budynków, która obejmuje grunty przeznaczone do zalesienia, z naniesionymi granicami tych gruntów, albo jej powiększenie - w przypadkach innych niż określone w pkt 5;

7. opinia regionalnego dyrektora ochrony środowiska o braku sprzeczności planowanego zalesienia z:

• celami ochrony danego obszaru - jeżeli grunt przeznaczony do zalesienia jest położony w rezerwacie przyrody lub parku krajobrazowym lub na obszarze ich otulin,

• planami ochrony albo planami zadań ochronnych danego obszaru - jeżeli grunt przeznaczony do zalesienia jest położony na obszarze Natura 2000 lub obszarach znajdujących się na liście, o której mowa w art. 27 ust. 3 pkt 1 ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody;

8. opinia właściwego dyrektora parku narodowego o braku sprzeczności planowanego zalesienia z celami ochrony danego obszaru - jeżeli grunt przeznaczony do zalesienia jest położony w parku narodowym lub na obszarze jego otuliny, również w przypadku gdy ten grunt jest położony w granicach obszaru Natura 2000 lub obszarów znajdujących się na liście, o której mowa w art. 27 ust. 3 pkt 1 ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody (Dz. U. Nr z 2009 r. Nr 151, poz. 1220, Nr 157, poz. 1241 i Nr 215, poz. 1664 oraz z 2010 r. Nr 76, poz. 489).

Złożyć w nadleśnictwie wniosek o sporządzenie planu zalesienia.

Wniosek sporządza się w dwóch egzemplarzach. Jeden pozostaje u rolnika i na nim należy uzyskać potwierdzenie terminu złożenia wniosku o sporządzenie planu zalesienia. Drugi pozostaje w nadleśnictwie.

Wykonanie planu zalesienia jest bezpłatne. Można go sporządzić dla rolnika lub dla grupy rolników. Jeśli wniosek o pomoc na zalesianie składa grupa rolników, sporządza się jeden wspólny plan zalesienia.

Plan zalesienia w przypadku, gdy wniosek składa grupa rolników, sporządza się w co najmniej czterech egzemplarzach (po jednym dla każdego członka grupy i dla nadleśnictwa).

Złożyć wniosek o przyznanie pomocy na zalesianie w Biurze Powiatowym ARiMR, właściwym ze względu na miejsce zamieszkania albo siedzibę wnioskodawcy.

W przypadku obszaru przeznaczonego do zalesienia, dla którego przewidziano zalesienie zarówno w schemacie I - Zalesianie gruntów rolnych oraz w schemacie II - Zalesianie gruntów innych niż rolne, powierzchnia zgłoszona do zalesienia w poszczególnych schematach, powinna zostać zadeklarowana w odrębnych wnioskach. Analogicznie w przypadku, gdy do zalesienia zostało przeznaczonych kilka odrębnych kompleksów, każdy z nich powinien zostać uwzględniony w oddzielnym planie zalesienia i wniosku o przyznanie pomocy na zalesianie.

We wniosku trzeba wpisać dane uzyskane z ewidencji gruntów i budynków i zgodne z planem zalesienia oraz dołączyć następujące dokumenty:

1. kopię planu zalesienia z załącznikami, potwierdzoną za zgodność z oryginałem przez nadleśniczego;

2. wydane przez naczelnika urzędu skarbowego zaświadczenie o dochodach z tytułu prowadzenia działów specjalnych produkcji rolnej, w przypadku gdy rolnik uzyskał takie dochody i ubiega się o pomoc na zalesianie gruntów rolnych w zakresie premii zalesieniowej;

3. wydane przez właściwy organ gminy zaświadczenie o:

• wysokości dochodu z pracy w gospodarstwie rolnym 

albo

• liczbie hektarów przeliczeniowych, stanowiącej podstawę opodatkowania podatkiem rolnym, ustalonej na podstawie przepisów ustawy z dnia 15 listopada 1984 r. o podatku rolnym - jeżeli rolnik ubiega się o pomoc na zalesianie gruntów rolnych w zakresie premii zalesieniowej;

4. dokument potwierdzający wysokość dochodów innych niż z rolnictwa, uzyskanych w roku poprzedzającym rok, w którym został złożony wniosek o pomoc, albo zaświadczenie naczelnika urzędu skarbowego o braku tych dochodów - jeżeli rolnik ubiega się o pomoc na zalesianie gruntów rolnych w zakresie premii zalesieniowej;

5. pisemną zgodę:

• pozostałych współwłaścicieli na zalesienie gruntów rolnych lub gruntów innych niż rolne, jeżeli grunty te stanowią przedmiot współwłasności,

• małżonka rolnika na zalesienie gruntów, jeżeli grunty te stanowią własność tego małżonka;

6. dokumenty potwierdzające własność lub współwłasność gruntów przeznaczonych do zalesienia;

7. oświadczenia zawierające wykaz działek ewidencyjnych, na których:

• jest prowadzona uprawa pszenicy, żyta, jęczmienia i owsa,

• w obrębie działki znajdują się: drzewa będące pomnikami przyrody, rowy, których szerokość nie przekracza 2 m, oczka wodne o łącznej powierzchni mniejszej niż 100 m ², chyba że rolnik w danym roku kalendarzowym ubiega się o przyznanie jednolitej płatności obszarowej, o której mowa w przepisach o płatnościach w ramach systemów wsparcia bezpośredniego, a do wniosku o przyznanie tej płatności dołączył wymagany tymi przepisami materiał graficzny (materiał geograficzny);
  

8. decyzję o środowiskowych uwarunkowaniach - jeżeli uzyskanie takiej decyzji dla planowanego zalesienia jest wymagane przepisami ustawy z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko (Dz. U. Nr 199, poz. 1227, z późn. zm.).

Po weryfikacji wniosku, kierownik biura powiatowego ARiMR wydaje postanowienie o spełnieniu niezbędnych warunków we wniosku o przyznanie pomocy na zalesianie lub decyzję o odmowie przyznania pomocy. Otrzymanie przez rolnika postanowienia, umożliwia rozpoczęcie przez niego prac zalesieniowych. Sposób oraz termin wykonania zalesienia, jest opisany w sporządzonym przez Nadleśniczego planie zalesienia. Zalesienie należy wykonać w terminie określonym w planie zalesienia, jednakże nie później niż w okresie sadzenia przypadającym na wiosnę roku następującego po tym, w którym został złożony wniosek o przyznanie pomocy na zalesianie.

W ciągu 7 dni od zakończenia zalesienia, rolnik powinien pisemnie powiadomić nadleśniczego o wykonaniu zalesienia.

Wówczas nadleśniczy wyda zaświadczenie o zgodności zalesienia z planem zalesienia. Oświadczenie o wykonaniu zalesienia zgodnie z planem zalesienia, do którego obowiązkowo dołączone jest zaświadczenie nadleśniczego, powinno zostać złożone do biura powiatowego ARiMR w terminie do 20 maja roku, w którym zalesienie wykonano wiosną albo roku następującego po roku, w którym zalesienie wykonano jesienią.

Po otrzymaniu tych dokumentów kierownik biura powiatowego ARiMR wydaje decyzję o przyznaniu pomocy na zalesianie. W terminie 30 dni od dnia, w którym decyzja ta stanie się ostateczna, ARiMR wypłaci: wsparcie na zalesienie, premię pielęgnacyjną i premię zalesieniową. Należność zostanie przekazana na rachunek bankowy wnioskodawcy.

Departament Komunikacji Społecznej