Większość, bo ok. 1,6 mln ha
jest w dzierżawie, głównie na terenie działania czterech oddziałów
terenowych: w Szczecinie, Wrocławiu, Poznaniu i Olsztynie, łącznie 44%
całej dzierżawionej powierzchni.
Mając na uwadze, iż 3/4 powierzchni gruntów pozostających w Zasobie
obejmuje dzierżawa, nietrudno zauważyć, że sprzedaż musi i opierać się
będzie na gruntach pochodzących z dzierżaw. Będą to nieruchomości
zbywane na rzecz dotychczasowych dzierżawców w ramach pierwszeństwa
nabycia, w trybie przetargowym, w tym na przetargach ograniczonych dla
rolników indywidualnych powiększających gospodarstwa rodzinne (dotyczy
to gruntów wyłączanych z większych obszarowo umów dzierżawy lub
pochodzących z umów wygasłych bądź rozwiązywanych) oraz w trybie
pierwszeństwa w nabyciu przysługującym byłym właścicielom i ich
spadkobiercom.
Według stanu na koniec 2010 r. liczba umów
dzierżawy wynosi prawie 91 tys. i w ciągu roku spadła o ponad 10 tys.
Jest to zgodne z polityka rolną państwa.
Najwięcej umów
dzierżawy dotyczy nieruchomości do 10 ha - ok. 74,6 tys. i w miarę
przechodzenia do coraz wyższych grup obszarowych liczba trwających umów
zmniejsza się. I tak dla nieruchomości od 10 do 100 ha mamy zawartych
13,4 tys. umów, od 100 do 300 ha – 1533, od 300 do 500 ha – 690 umów,
od 500 do 1000 ha już tylko 336 umów dzierżawy, a powyżej 1000 ha
jedynie 144 umowy.
Rozkład dzierżawionych powierzchni w grupach
obszarowych jest odwrotnie proporcjonalny do rozkładu liczby umów w tych
grupach. Na koniec 2010 r. umowy na dzierżawy do 10 ha obejmowały 142
tys. ha; umowy na dzierżawy od 10 do 100 ha – obejmowały ok. 390 tys.
ha; od 100 do 300 ha – ok. 272 tys. ha; od 300 do 500 ha – ok. 270 tys.
ha; od 500 do 1000 ha – ok. 235 tys. ha; powyżej 1000 ha – ok. 277 tys.
ha. Duże umowy dzierżawy (powyżej 300 ha) obejmują powierzchnię ponad
780 tys. ha (połowę całej powierzchni dzierżawionej) i w większości
zajmują pas północno-zachodniej i północno wschodniej Polski, czyli
regionów, gdzie głównie znajdowały się pegeery.
W większości umów
dzierżawy czynsz wyrażony jest w decytonach (dt) pszenicy za hektar. W
2010 r. średni czynsz dzierżawny wyniósł 7,7 dt pszenicy za 1 ha dla
nowo zawieranych umów i był na poziomie wyraźnie wyższym niż w roku 2009
gdy wynosił on 5,8 dta za 1 ha oraz niewiele wyższym niż w latach 2007 i
2008 odpowiednio – 6,7 dt/ha i 6,9 dt/ha. Dla porównania: czynsz
uzyskiwany z takich samych umów w roku 2006 wyniósł 4,0 dt/ha, a w
latach 2005 i 2004 – odpowiednio 3,8 dt/ha i 3,5 dt/ha. Natomiast średni
czynsz dzierżawny dla wszystkich trwających umów pozostaje na niskim
poziomie i wynosi ok. 2,9 dt/ha.
W procesie rozdysponowania
gruntów Zasobu dzierżawa ma malejące znaczenie, o czym świadczy m.in.
fakt, że w całym 2010 r. jednostki organizacyjne Agencji wydzierżawiły
jedynie 17 tys. ha, wobec sprzedanych 97 tys. ha.
Obecnie Agencja
ze względu na postawione jej zadania przede wszystkim nastawiona jest
na sprzedaż, a nie dzierżawę nieruchomości. Zgodnie z obowiązującymi
zasadami, umowy, których termin wygaśnięcia jest dłuższy niż 6 miesięcy
są wydłużane jedynie w sytuacji, gdy dzierżawca uczestniczy lub zamierza
uczestniczyć w programach współfinansowanych lub finansowanych ze
środków Europejskiego Funduszu Rolnego na rzecz Rozwoju Obszarów
Wiejskich (Europejskiego Funduszu Rybackiego – w wypadku produkcji
rybackiej) na okres niezbędny do skorzystania z tej pomocy. Rozpatrzenie
wniosku wymaga udokumentowania przez dzierżawcę uczestnictwa lub
zamiaru uczestnictwa w tych programach.
Rzecznik Prasowy ANR
Źródło: http://www.anr.gov.pl/