Wyszukaj termin związany z rolnictwem

---

Pasternak zwyczajny

Dodano: 2011-02-09

---

Pasternak zwyczajny (Pastinaca sativa L.) – gatunek rośliny należący do rodziny selerowatych (Apiaceae Lindl.)

Rozmieszczenie geograficzne

Rodzimy obszar jego występowania to Europa i część Azji (Turcja, Kaukaz i Syberia Zachodnia). Rozprzestrzenił się jako gatunek zawleczony w Australii i Nowej Zelandii, Kanadzie, na niektórych rejonach Afryki, Ameryki Południowej i Azji tropikalnej. W Polsce rośnie dziko i jest bardzo pospolity na całym niżu i w niższych położeniach górskich. Jego odmiana jest także uprawiana jako warzywo.

Morfologia

Pokrój

W pierwszym roku wytwarza odziomkową rozetę wyprostowanych liści o wys. ok. 40 cm. W drugim roku wytwarza łodygi kwiatostanowe o wys. do 100 cm., kanciasto bruzdkowane, u podstawy delikatnie owłosiona.

Korzeń

U dzikich roślin cienki i wcześnie drewniejący, u odmian uprawnych gruby, jadalny o charakterze spichrzowym. Kształt wydłużony (do 35 cm), o białym, silnie pachnącym miąższu.

Łodyga

Wzniesiona, o wysokości 30-100 cm. Jest bruzdowana i krótko owłosiona.

Liście

Pojedynczo pierzaste; odziomkowe składające się z 4-7 par podługowatych listków o ząbkowanym brzegu, listek szczytowy trójklapowy. Liście łodygowe siedzące, pochwiaste.

Kwiaty

Złocistożółte. Płatki korony u nasady zaokrąglone, o tępych końcach, zagiętych do środka. Zebrane są w 6-20 szypułkowe baldachy, szypułki owłosione, nierówne, pokryw i pokrywek brak.

Owoc

Jajowatookrągła rozłupka, żółtobrązowej barwy z wąskimi skrzydełkami brzeżnymi.

Biologia i ekologia

Roślina dwuletnia, geofit. Siedlisko: miedze, łąki, śmietniska, przydroża i pola uprawne (chwast). Lubi tereny lekko wilgotne. W Ameryce zdziczały z uprawy stał się uciążliwym chwastem. W klasyfikacji zbiorowisk roślinnych gatunek charakterystyczny dla All. Arrhenatherion, Ass. Arrhenathereteum, gatunek wyróżniający dla Onopordetalia

Zmienność

Występuje w 3 podgatunkach:

• Pastinaca sativa L. subsp. sativa

• Pastinaca sativa L. subsp. sylvestris (Mill.) Rouy & E. G. Camus

• Pastinaca sativa L. subsp. urens (Req. ex Godr.) Čelak. (syn. Pastinaca urens Req. ex Godr)

Zastosowanie

• Roślina uprawna: kultywar P. sativa subsp. sativa var. sativa jest uprawiany jako warzywo. Jadalny jest gruby, mięsisty i słodki korzeń, przypominający wyglądem korzeń pietruszki. Zawiera dużo białka, skrobię, pektyny i sporo witaminy C (30 mg %).

• Roślina lecznicza: surowcem zielarskim jest korzeń pasternaku – Radix Pastinacae i owoc – Fructus Pastinacae. Wytwarza się z niego olejek pasternakowy – Oleum pastinacae. Zawiera furanokumaryny (izopimpinelina, sfondyna, bergapten, imperatoryna), flawonoidy (izoramnatyna, izokwertycyna, rutyna) oraz olejki eteryczne.

Ciekawostki

• W dawnych czasach na Podhalu w okresie przednówka zjadano korzenie dziko rosnącego pasternaku.

• Czasami korzeń pasternaku nieuczciwi handlowcy sprzedają jako pietruszkę.

Przypisy

1. ↑ Stevens P.F.: Angiosperm Phylogeny Website (ang.). 2001–. [dostęp 2010-05-01].

2. ↑ 2,0 2,1 2,2 Germplasm Resources Information Network (GRIN). [dostęp 2010-05-05].

3. ↑ Władysław Matuszkiewicz: Przewodnik do oznaczania zbiorowisk roślinnych Polski. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2006. ISBN 83-01-14439-4. 

4. ↑ wywiad z Markiem Szczygielskim, kujawsko-pomorskim Inspektorem Jakości Towarów Rolno-Spożywczych, Gazeta Wyborcza DF nr 7/815

Bibliografia

1. Jakub Mowszowicz: Flora jesienna. Przewodnik do oznaczania dziko rosnących jesiennych pospolitych roślin zielnych. Warszawa: WSiP, 1986. ISBN 83-02-00607-6. 

2. Lucjan Rutkowski: Klucz do oznaczania roślin naczyniowych Polski niżowej. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2006. ISBN 83-01-14342-8. 

Źródła Wikipedia

---

Tagi powiązane z tym hasłem:
encyklopedia rolnicza, warzywa, warzywa korzeniowe