Wyszukaj termin związany z rolnictwem

---

Arbuz zwyczajny

Dodano: 2011-02-09

---

Arbuz zwyczajny, nazywany także kawonem (Citrullus lanatus (Thunb.) Mansf.) – gatunek rośliny z rodziny dyniowatych. Wywodzi się z Afryki. Jest uprawiany w Polsce.

Morfologia

Łodyga

Płożąca się, bywają jednak formy łodydze podnoszącej się. Łodyga w przekroju jest okrągła, osiąga 2-3 metry.

Liście

Duże, ciemnozielone, u podstawy sercowate, a wyżej położone, silnie powcinane trój- lub pięciodzielne, osadzone na ogonkach liściowych. W węzłach liściowych wyrastają wąsy czepne.

Kwiaty

Niewielkie, wyrastają pojedynczo w kątach liści. Korona kwiatu zwykle jest żółta lub zielonkawożółta, połączona w rurkę, z pięcioma płatkami. Na jednej roślinie występuje 10-30 kwiatów żeńskich i 100-400 męskich.

Owoce

Jadalna jagoda ze słodkim, ciemnoczerwonym, pomarańczowym, żółtym lub białym miąższem (mezokarpem). Egzokarp składa się z dwóch warstw, jest mocny i twardy, w kolorze ciemnozielonym, zwykle nakrapiany promieniście w różnych odcieniach zieleni. Pod koniec wegetacji roślina zawiązuje nasiona. Barwy nasion są również bardzo zmienne – od białej lub żółtej poprzez żółtobrązową, brązową i czarną do czerwonej, a nawet zielonej.

Korzenie

System korzeniowy jest bardzo rozległy i płytki. Sięga w głąb na około 60 cm.

Zmienność

W uprawie znajduje się szereg kultywarów tego gatunku, m.in.:

• 'Bingo'

• 'Crimson Sweet'

• 'Janosik'

• 'Sugar Baby'

• 'Rosario'

Biologia

Roślina jednoroczna. Kwiaty są obcopylne. Rośliny są na ogół jednopienne. Najpierw pojawiają się kwiaty męskie, a później po tygodniu żeńskie. Kwiaty otwierają się na bardzo krótki okres, zwykle po wschodzie słońca i pozostają otwarte jeden dzień, potem opadają.

Wartości odżywcze i lecznicze

• Owoc zawiera 92% wody, dlatego dobrze gasi pragnienie. Ma słodkawy, przyjemny, orzeźwiający smak, do czego przyczynia się zawartość kwasu jabłkowego i cytrynowego. Ma znikomą zawartość witamin: 0,03 mg% B1, 0,04 mg% B2 i 6 mg% C. Poza tym zawiera: ok. 70 mg% potasu, 11 mg% wapnia, 8 mg% chloru, 8 mg% sodu, 7 mg% siarki, 3 mg% magnezu i fosforu, 02 mg% żelaza i ok. 0,07 mg% miedzi. Ma znikomą wartość energetyczną – zaledwie ok. 30 kcal w 100 g.

• Polepsza przemianę materii, wpływa korzystnie na układ pokarmowy. Jest też używany do maseczek na skórę, działa bowiem przeciwzmarszczkowo, tonizująco i ściągająco, pomaga przy leczeniu stanów zapalnych skóry i zajadów.

• Arbuz dzięki dużej zawartości wody w owocach jest gatunkiem moczopędnym, zalecanym dla chorych na nerki. Z badań wynika również, że podobnie jak pomidor i czerwony grejpfrut jest źródłem likopenu, który ma właściwości wspomagania leczenia chorób nowotworowych[3].

Zastosowanie

• Roślina uprawna. Jest uprawiany jako warzywo. Obecnie uprawiany jest w wielu krajach, na różnych zamieszkanych kontynentach. Największym producentem są Chiny, a następnie Turcja. W Europie krajami, w których uprawia się arbuzy są Hiszpania, Portugalia, Włochy, Chorwacja, Francja, Grecja, Bułgaria, Rumunia, Węgry i Ukraina.

  • Historia uprawy: Wymieniany jest już w Biblii, w Chinach i Indiach uprawiany był od niepamiętnych czasów. Do Europy dotarł ok. XI-XII w., a w XIV w., na naszych terenach wyróżniano już kilka odmian arbuzów. W Polsce również wyhodowano odmianę odporną na niskie temperatury.

Uprawa

Roślina światłolubna, ciepłolubna i potrzebująca bardzo dużo wody. Optymalna temperatura powietrza waha się od 21 do 29 st. C minimalna to 18, a maksymalna 35 stopni. Stąd w warunkach naturalnych rośnie w krajach o ciepłym i gorącym klimacie. Dobrze rośnie na glebach o pH 5,5-6,0, próchniczych, bogatych w składniki pokarmowe i na glebach wcześniej nie zajętych pod uprawę. Rośliny wysiewa się pod koniec lutego albo na początku marca. W Polsce uprawiany głównie w szklarniach i tunelach foliowych.

Przypisy

1. ↑ Stevens P.F.: Angiosperm Phylogeny Website (ang.). 2001–. [dostęp 2010-01-02].

2. ↑ Citrullus lanatus (ang.). Germplasm Resources Information Network (GRIN). [dostęp 2010-01-02].

3. ↑ 3,0 3,1 3,2 3,3 Marek Wyciślok – Arbuz, czyli kawon. [dostęp 2007-11-19].

4. ↑ Arbuz - kalorie, wartość odżywcza produktu... (pol.). [dostęp 2010-08-05].

Źródło Wikipedia

---

Tagi powiązane z tym hasłem:
warzywa dyniowate, arbuz, encyklopedia rolnicza, warzywa