Wielkopolska Izba Rolnicza, jako członek Terenowej Rady Społecznej działającej przy
Krajowym Ośrodku Wsparcia Rolnictwa Oddziale Terenowym w Poznaniu wyraża swoje
negatywne stanowisko dotyczące zwiększenia progu powierzchniowego nieruchomości
przeznaczonych do dzierżawy w formie przetargów ograniczonych ofertowych od średniej
województwa tj. obecnie 13,99 ha. Dotychczas obowiązujące zasady organizacji przetargów
ofertowych od 5 ha były racjonalne pod względem sprawiedliwości społecznej i
ekonomicznej, gdyż nie wiązały się z podbijaniem czynszów dzierżawnych w licytacjach, a co
za tym idzie dostęp do gruntów Zasobu Własności Rolnej Skarbu Państwa miła również rolnik
posiadający mniejsze możliwości finansowe. Organizacja przetargów ograniczonych
ofertowych od tej powierzchni dawała również większą gwarancję rzetelnej oceny przyszłego
dzierżawcy. Podniesienie wyżej wymienionego progu będzie skutkowało negatywnie na
wzrost kosztów dzierżawy dla rolników. Oczywiście Krajowy Ośrodek Wsparcia Rolnictwa
realizując interesy Państwa dąży do osiągania jak najwyższych przychodów, jednakże w takim
przypadku należy również rozważyć konieczność rozdysponowania nieruchomości Zasobu
pod względem społecznym. Podniesienie progu przetargów ofertowych od 13,99 ha
wprowadzi jeszcze jedno kryterium – ekonomiczne, które spowoduje wykluczenie z
przetargów ofertowych rolników posiadających nieduże gospodarstwa rolne. Ponadto z
informacji uzyskanych w Oddziale Terenowym w Poznaniu wynika, że około 80 %
nieruchomości przeznaczonych do dzierżawy dla rolników indywidulanych ma powierzchnię
zbliżoną do tej granicy, a więc będą one rozdysponowane w przetargach ograniczonych
licytacyjnych.
W ocenie samorządu rolniczego konieczna jest weryfikacja kryteriów i wag
przetargowych po paru latach ich funkcjonowania. W trakcie oceny gospodarstw konieczne
jest zdaniem WIR przyjęcie podobnych instrumentów kontrolnych, jak w przypadku grup
producentów rolnych, a więc sprawdzenie czy nie wystąpiły przesłanki świadczące o
stworzeniu sztucznych warunków w celu uzyskania korzystniejszej punktacji w przetargach
ofertowych. KOWR badając ewentualne wystąpienie sztucznych warunków powinna brać
pod uwagę między innymi, czy potencjalni dzierżawcy wykazują samodzielność, odrębność
oraz niezależność w prowadzeniu działalności rolniczej, tj. czy posiadają własną bazę
produkcyjną (grunty, wyposażenie techniczne, infrastrukturę), ponoszą koszty prowadzenia
działalności rolniczej (koszty produkcji, koszty eksploatacji), czy gospodarstwo nie zostało
utworzone w wyniku podziału wcześniej funkcjonującego gospodarstwa rolnego. Tak
przeprowadzona weryfikacja pozwoli na wyeliminowanie osób które wykorzystują przepisy
do sięgnięcia po dzierżawę gruntów z Zasobu. WIR niekorzystnie ocenia również zmianę
prowadzącą do rezygnacji z konieczności przedstawienia przez rolnika indywidualnego
oświadczenia o osobistym prowadzeniu gospodarstwa rolnego i łącznej powierzchni użytków
rolnych wchodzących w skład gospodarstwa rolnego poświadczone za zgodność przez
wójta/burmistrza, na rzecz oświadczenia samego rolnika. Konieczny jest powrót do
zapisów, które eliminowały osoby z przetargu jeżeli są one dzierżawcami nieruchomości
będących w Zasobie, przełoży się to na zwiększenie dostępności działek.
Rolnicy zwracają uwagę, że uczestnicy przetargu powinni otrzymywać informacje o
punktach zdobytych przez poszczególnych uczestników przetargów, co pozwoli na ich
wzajemną weryfikację i szybkie wskazanie ewentualnych nieprawidłowości.
Obnosząc się do kwestii Terenowych Rad Społecznych, WIR z zadowoleniem przyjęła
realizację jej postulatu o przyjęcie regulaminu prac Rady. Niestety podczas prac nad jego
tworzeniem wprowadzano na bieżąco zmiany odnoszące się do składu ilościowego rady i nie
weryfikowano organizacji wchodzących w jej skład. Przyjęte zapisy skutkują często paraliżem
prac Rady, gdyż niemożliwe jest osiągnięcie kworum, ze względu na częste nieobecności jej
poszczególnych członków. Apelujemy więc o konieczność zmian zapisów dotyczących
organizacji rolniczych mogących zgłaszać swoich przedstawicieli do TRS. Niezbędne jest
zawężenie, w przypadku Rad działających przy Oddziale Terenowym KOWR, do organizacji o
zasięgu wojewódzkim o liczebności co najmniej 700 członków w skali województwa. W skald
Rady wejdą w takim wypadku aktywne organizacje z danego województwa, co przełoży się
na pracę tego gremium i będzie odzwierciedlało faktyczne zaangażowanie tych podmiotów w
terenie.
Wielkopolska Izba Rolnicza zaniepokojona jest również doniesieniami z terenu
dotyczącymi przedłużenia specjalnym pełnomocnictwem Dyrektora Generalnego KOWR
dzierżawy podmiotowi, który nie wyraziły zgody na wyłączenie 30% powierzchni użytków
rolnych w myśl art. 4 i 5 ustawy z dnia 16.09.2011r. o zmianie ustawy o gospodarowaniu
nieruchomościami rolnymi Skarbu Państwa oraz o zmianie niektórych innych ustaw (Dz.U. z
2011, nr 233, poz. 1382) i tym samym powinien stracić możliwość przedłużenia umowy.
Każdy z Ministrów Rolnictwa zapewniał, że nie będzie okoliczności, w której jeżeli dzierżawca
nie wyłączy tzw. 30%, będzie miał przedłużaną dzierżawę. W tym przypadku złamano tę
zasadę i stworzono precedens na którym będą mogły opierać się inni dzierżawcy będący w
takiej sytuacji. Zdaniem wielkopolskiego samorządu rolniczego należy bezwzględnie
przestrzegać ustaleń i nie stwarzać warunków do kolejnych takich sytuacji, które budzą
sprzeciw rolników.