Komunikat odnośnie wystąpienia warunków suszy w Polsce

W siódmym okresie raportowania tj. od 21 maja do 20 lipca 2023 roku średnia wartość Klimatycznego Bilansu Wodnego (KBW), na podstawie którego dokonywana jest ocena stanu zagrożenia suszą była ujemna, wynosiła -178 mm. W obecnym sześciodekadowym okresie wartość KBW uległa zmniejszeniu o 18 mm w stosunku do poprzedniego okresu (11 V-10 VII).

Deficyt wody dla roślin uprawnych zwiększył się powodując, że niedobór wody występował w całym kraju. Największy deficyt wody notowano we wschodniej części Pojezierza Wielkopolskiego, na Pojezierzu Chełmińsko-Dobrzyńskim oraz na Nizinie Wielkopolskiej od -240 do -269 mm. Bardzo duży niedobór wody notowano równieżna Pojezierzu Pomorskim, Żuławach, w zachodniej części Pojezierza Wielkopolskiegoi w zachodniej i południowej części Niziny Mazowieckiej od -210 do -239 mm. Tylko nieco mniejszy deficyt wody notowano na południe i wschód od tego obszaru od -160 do-209 mm. Na pozostałym obszarze kraju niedobór wody wynosił od 0 do -160 mm.

W wyniku występujących warunków wilgotnościowych w siódmym okresie raportowania, stwierdza się wystąpienie suszy rolniczej na terytorium Polski.

Poniżej przedstawiamy występowanie suszy rolniczej na terenie kraju powodującej obniżenie plonów przynajmniej o 20% w skali gminy w stosunku do plonów uzyskanych w średnich wieloletnich warunkach pogodowych.

Susza rolnicza występowała na terenie wszystkich województw:

• Kujawsko-pomorskiego,
• Lubuskiego,
• Łódzkiego,
• Mazowieckiego,
• Opolskiego,
• Warmińsko-mazurskiego,
• Wielkopolskiego,
• Zachodniopomorskiego,
• Pomorskiego,
• Podlaskiego,
• Dolnośląskiego,
• Śląskiego,
• Świętokrzyskiego,
• Lubelskiego,
• Małopolskiego,
• Podkarpackiego.

Susza występowała we wszystkich monitorowanych uprawach:

• Kukurydzy na ziarno,
• Kukurydzy na kiszonkę,
• Krzewów owocowych,
• Roślin strączkowych,
• Zbóż jarych,
• Zbóż ozimych,
• Warzyw gruntowych,
• Tytoniu,
• Truskawek,
• Drzew owocowych,
• Chmielu,
• Ziemniaka,
• Buraka cukrowego.

W siódmym okresie raportowania od 21 maja do 20 lipca 2023 r. największy zasięg suszy rolniczej występował wśród upraw kukurydzy na ziarno. Suszę w tych uprawach notowano w 2159 gminach (87,16% gmin Polski), nastąpiło zwiększenie o 20,55 punktów procentowych w stosunku do poprzedniego okresu raportowania. Suszę notowano na obszarze 54,02% gruntów ornych kraju (zwiększenie o 13,19 punktów procentowych względem poprzedniego okresu raportowania).

Zasięg suszy w uprawach kukurydzy na ziarno

W siódmym okresie raportowania od 21 maja do 20 lipca 2023 r. największy zasięg suszy rolniczej występował również wśród upraw kukurydzy na kiszonkę. Suszę w tych uprawach notowano w 2159 gminach (87,16% gmin Polski), nastąpiło zwiększenie o 20,55 punktów procentowych w stosunku do poprzedniego okresu raportowania. Suszę notowano na obszarze 54,02% gruntów ornych kraju (zwiększenie o 13,19 punktów procentowych względem poprzedniego okresu raportowania).

Zasięg suszy w uprawach kukurydzy na kiszonkę

Suszę rolniczą odnotowano także w uprawach krzewów owocowych. W tych uprawach notowano ją w 2108 gminach (85,1% gmin Polski), nastąpiło zwiększenie o 17,15 punktów procentowych w stosunku do poprzedniego okresu raportowania. Suszę notowano na obszarze 58,92% gruntów ornych kraju (zwiększenie o 8,88 punktów procentowych względem poprzedniego okresu raportowania).

Zasięg suszy w uprawach krzewów owocowych

Suszę rolniczą odnotowano także w uprawach roślin strączkowych, notowano ją w 2039 gminach (82,32% gmin Polski), nastąpiło zwiększenie o 19,1 punktów procentowych w stosunku do poprzedniego okresu raportowania. Suszę notowano na obszarze 54,02% gruntów ornych kraju (zwiększenie o 10,93 punktów procentowych względem poprzedniego okresu raportowania).

Zasięg suszy w uprawach roślin strączkowych

Suszę notowano również w uprawach zbóż jarych. Notowano ją w 1971 gminach (79,57% gmin Polski), nastąpiło zwiększenie o 10,82 punktów procentowych w stosunku do poprzedniego okresu raportowania. Suszę notowano na obszarze 52,86% gruntów ornych kraju (zwiększenie o 2,21 punktów procentowych względem poprzedniego okresu raportowania).

Zasięg suszy w uprawach zbóż jarych

Suszę notowano również w uprawach zbóż ozimych. Notowano ją w 1824 gminach (73,64% gmin Polski), nastąpiło zwiększenie o 11,27 punktów procentowych w stosunku do poprzedniego okresu raportowania. Suszę notowano na obszarze 42,62% gruntów ornych kraju (zwiększenie o 2,4 punktów procentowych względem poprzedniego okresu raportowania).

Zasięg suszy w uprawach zbóż ozimych

Suszę rolniczą w tym okresie sześciodekadowym odnotowano także w uprawach warzyw gruntowych. Notowano ją w 1762 gminach (71,13% gmin Polski), nastąpiło zwiększenie o 19,21 punktów procentowych w stosunku do poprzedniego okresu raportowania. Suszę notowano na obszarze 41,67% gruntów ornych kraju (zmniejszenie o 12,88 punktu procentowego względem poprzedniego okresu raportowania).

Zasięg suszy w uprawach warzyw gruntowych

Suszę rolniczą odnotowano także w uprawach tytoniu, notowano ją w 1739 gminach (70,21% gmin Polski), nastąpiło zwiększenie o 18,9 punktów procentowych w stosunku do poprzedniego okresu raportowania. Suszę notowano na obszarze 46,51% gruntów ornych kraju (zwiększenie o 13,74 punktów procentowych względem poprzedniego okresu raportowania).

Zasięg suszy w uprawach tytoniu

Suszę rolniczą odnotowano także w uprawach truskawek, notowano ją w 1739 gminach (70,21% gmin Polski), nastąpiło zwiększenie o 18,9 punktów procentowych w stosunku do poprzedniego okresu raportowania. Suszę notowano na obszarze 46,51% gruntów ornych kraju (zwiększenie o 13,74 punktów procentowych względem poprzedniego okresu raportowania).

Zasięg suszy w uprawach truskawek

Suszę rolniczą odnotowano również w uprawach drzew owocowych. W tych uprawach notowano ją w 1498 gminach (60,48% gmin Polski), nastąpiło zwiększenie o 14,05 punktów procentowych w stosunku do poprzedniego okresu raportowania. Suszę notowano na obszarze 26,8% gruntów ornych kraju (zwiększenie o 6,08 punktów procentowych względem poprzedniego okresu raportowania).

Zasięg suszy w uprawach drzew owocowych

Suszę rolniczą w tym okresie sześciodekadowym odnotowano również w uprawach chmielu. Notowano ją w 1347 gminach (54,38% gmin Polski), nastąpiło zwiększenie o 22,61 punktów procentowych w stosunku do poprzedniego okresu raportowania. Suszę notowano na obszarze 24,15% gruntów ornych kraju (zwiększenie o 16,19 punktów procentowych względem poprzedniego okresu raportowania).

Zasięg suszy w uprawach chmielu

Suszę rolniczą w tym okresie sześciodekadowym odnotowano także w uprawach ziemniaka. Notowano ją w 1229 gminach (49,62% gmin Polski), nastąpiło zwiększenie o 24,83 punktów procentowych w stosunku do poprzedniego okresu raportowania. Suszę notowano na obszarze 19,99% gruntów ornych kraju (zwiększenie o 15,85 punktów procentowych względem poprzedniego okresu raportowania).

Zasięg suszy w uprawach ziemniaka

Suszę rolniczą w tym okresie sześciodekadowym odnotowano również w uprawach buraka cukrowego. Notowano ją w 779 gminach (31,45% gmin Polski), nastąpiło zwiększenie o 21,36 punktów procentowych w stosunku do poprzedniego okresu raportowania. Suszę notowano na obszarze 11,53% gruntów ornych kraju (zwiększenie o 9,51 punktu procentowego względem poprzedniego okresu raportowania).

Zasięg suszy w uprawach buraka cukrowego

Temperatura tegorocznego maja w całym kraju była stosunkowo niska. Na przeważającym obszarze kraju notowano od 12 do 13°C, natomiast w północnej i południowej części Polski wynosiła od 10 do 12°C (na tym obszarze było zimniej od warunków wieloletnich od 0,5 do 1,0°C).

Tegoroczny czerwiec był ciepły, na przeważającym obszarze kraju notowano wyższą temperaturę powietrza od normy wieloletniej od 0,5 do 2,0°C. Tylko w południowo-wschodniej części Polski temperatura była w normie wieloletniej. Najwyższą temperaturę powietrza notowano na Pojezierzu i Nizinie Wielkopolskiej, na Kujawach, na Nizinie Śląskiej od 18 do 20°C. Najchłodniej było w północnych i południowych obszarach kraju od 13 do 15°C. Na pozostałym terytorium Polski temperatura wynosiła od 15 do 18°C.

W pierwszej dekadzie lipca najniższą temperaturę notowano na Pojezierzu Pomorskim, Mazurskim oraz na Pogórzu Karpackim i Przedgórzu Sudeckim od 15 do 19°C. Najwyższą temperaturę powyżej 19°C notowano na pozostałym obszarze kraju. W drugiej dekadzie lipca najcieplej było w południowo-zachodniej części Polski od 20 do 22°C, a najchłodniej na północy kraju od 16-17°C.

Trzecią dekadę maja charakteryzowało bardzo duże usłonecznienie. W całej Polsce notowano ponad 100 godz. ze Słońcem, przy czym we wschodniej części Pobrzeża Słowińskiego oraz na Polesiu Lubelskim było tych godzin aż 150.

W czerwcu usłonecznienie w zachodniej części kraju było większe niż w wieloleciu od 20 do 100 godzin a w południowo-wschodniej części kraju było mniejsze o 20 godz. od normy i na tym terytorium notowano od 220 do 260 słonecznych godzin. W północnej części Polski liczba godzin ze Słońcem była bardzo wysoka od 320 do 360 godz.

W pierwszej dekadzie lipca liczba godzin ze Słońcem wynosiła powyżej 100 godzin w Lubelskiem oraz w południowo zachodniej Polsce. Poniżej tej wartości usłonecznienie było notowane na pozostałym obszarze kraju. W drugiej dekadzie lipca najwięcej słonecznych godzin notowano w południowo-zachodniej części Polski od 90 do 110 godz., a najmniej na północno-wschodnim terytorium kraju od 70 do 80 godzin.

W północno-zachodniej Polsce opady atmosferyczne w maju były małe od poniżej 5 do 50 mm. Natomiast w południowo-wschodniej części kraju były już większe od 50 do 110 mm. Na przeważającym obszarze Polski były niższe od normy od 30 do 100% w stosunku do wielolecia a na północy kraju nawet od poniżej 20 do 30% normy.

W czerwcu opady na przeważającym obszarze Polski były niskie, nie przekraczały 60 mm, stanowiły 20-90% normy wieloletniej. Tylko we wschodnich i południowo-wschodnich rejonach kraju notowano ich nieco więcej od 60 do 140 mm (110-130% normy).

W pierwszej dekadzie lipca na przeważającym obszarze Polski opady nie wystąpiły lub nie przekraczały 10 mm. Tylko lokalnie na północy kraju notowano ich wystąpienie od 10 do 15 mm, oraz od 10 do 50 mm na południu Polski. W drugiej dekadzie lipca najniższe opady a nawet ich brak notowano w północno-zachodniej części Polski od 0 do 5 mm, a największe występowały na południu i północy kraju od 15 do ponad 100 mm.

W pierwszym jak i drugim raporcie notowano stosunkowo niskie wartości ewapotraspiracji wynoszące 2,5 mm/dzień. Natomiast w trzecim raporcie ewapotranspiracja wzrosła do 3,1 mm/dzień, w czwartym do 3,5 mm/dzień, w piątym do 3,7 mm/dzień, w szóstym do 4,0 a w siódmym do 4,2 mm/dzień co spowodowało, że nastąpił dalszy wzrost deficytu wody zwłaszcza w Polsce centralnej. Brak opadów w trzeciej dekadzie maja w czerwcu oraz w lipcu spowodował, że deficyt wody jest wyższy niż notowany w szóstym raporcie. Niedobory wody dla roślin uprawnych zwiększają się. Największe deficyt wody w tym okresie sześciodekadowym dla roślin uprawnych notowano w północnej i centralnej Polsce, wynosił od -210 do -269 mm.

Informujemy, że zgodnie z definicją określoną w ustawie z dnia 7 lipca 2005 r. o ubezpieczeniach upraw rolnych i zwierząt gospodarskich (Dz. U. Nr 150, poz. 1249, z późn. zm.) „suszę oznaczają szkody spowodowane wystąpieniem, w dowolnym sześciodekadowym okresie od dnia 21 marca do dnia 30 września, spadku klimatycznego bilansu wodnego poniżej wartości określonej dla poszczególnych gatunków roślin uprawnych i gleb”. A zatem w obojętnie którym okresie sześciodekadowym zostanie stwierdzona susza, to plony ostateczne dla upraw objętych suszą będą niższe przynajmniej o 20% w skali gminy w stosunku do plonów uzyskanych w średnich wieloletnich warunkach pogodowych.

Natomiast szczegółowe informacje przedstawiające straty plonów w poszczególnych województwach za pomocą map oraz tabel zamieszczone są na stronie Systemu Monitoringu Suszy Rolniczej www.susza.iung.pulawy.pl, na której znajduje się zakładka:

Mapy zagrożenia suszą\Wybierz uprawę\Wybierz okres – należy wybrać Zasięg maksymalny, z którego jednoznacznie wynika informacja o suszy:

• liczba gmin z suszą,
• udział gmin z suszą,
• udział powierzchni z suszą

dla danego województwa. Przedstawione dane są sumą wszystkich gmin i powierzchni objętych suszą od początku jej monitorowania (od 21 marca) w danym roku aż po raport bieżący. Podkreślamy, że tylko zasięg maksymalny jest najbardziej miarodajny w monitorowanym okresie wegetacyjnym w oznaczeniu wystąpienia suszy rolniczej w: kraju, województwie, gminie oraz na działce ewidencyjnej.

Tegoroczne warunki pogodowe wiosny z uwagi na wysokie usłonecznienie, dużą prędkość wiatru oraz bardzo małe opady atmosferyczne sprawiły, że wystąpił na terenie kraju duży deficyt wody dla roślin uprawnych, powodujący straty plonów wynoszące przynajmniej 20% w stosunku do plonów uzyskiwanych w latach o przeciętnych warunkach pogodowych. Suszę notowano we wszystkich województwach. W siódmym raporcie monitoringu suszy wystąpił dalszy wzrost powierzchni z suszą rolniczą we wszystkich trzynastu monitorowanych uprawach.

W tegorocznym okresie wegetacyjnym od 21 marca do 20 lipca opracowano siedem raportów dotyczących monitoringu suszy rolniczej. W tym okresie stwierdzono niedobory wody powodujące obniżenie plonów przynajmniej o 20% w stosunku do plonów uzyskiwanych w średnich warunkach pogodowych dla upraw:

• Kukurydzy na ziarno,
• Kukurydzy na kiszonkę,
• Krzewów owocowych,
• Rzepaku i rzepiku,
• Krzewów owocowych
• Zbóż jarych,
• Zbóż ozimych,
• Warzyw gruntowych,
• Truskawek,
• Tytoniu,
• Drzew owocowych,
• Chmielu,
• Ziemniaka,
• Buraka cukrowego.

Maksymalny zasięg suszy rolniczej w uprawach kukurydzy na kiszonkęw okresie 21 marzec – 20 lipiec 2023 roku

Maksymalny zasięg suszy rolniczej w uprawach krzewów owocowychw okresie 21 marzec - 20 lipiec 2023 roku

Maksymalny zasięg suszy rolniczej w uprawach rzepaku i rzepikuw okresie 21 marzec - 20 lipiec 2023 roku

Maksymalny zasięg suszy rolniczej w uprawach roślin strączkowychw okresie 21 marzec – 20 lipiec 2023 roku

Maksymalny zasięg suszy rolniczej w uprawach zbóż jarychw okresie 21 marzec - 20 lipiec 2023 roku

Maksymalny zasięg suszy rolniczej w uprawach zbóż ozimych w okresie21 marzec - 20 lipiec 2023 roku

Maksymalny zasięg suszy rolniczej w uprawach warzyw gruntowychw okresie 21 marzec - 20 lipiec 2023 roku

Maksymalny zasięg suszy rolniczej w uprawach truskawek w okresie 21 marzec - 20 lipiec 2023 roku

Maksymalny zasięg suszy rolniczej w uprawach tytoniu w okresie 21 marzec - 20 lipiec 2023 roku

Maksymalny zasięg suszy rolniczej w uprawach drzew owocowych w okresie 21 marzec - 20 lipiec 2023 roku

Maksymalny zasięg suszy rolniczej w uprawach chmielu w okresie21 marzec - 20 lipiec 2023 roku

Maksymalny zasięg suszy rolniczej w uprawach ziemniakaw okresie 21 marzec - 20 lipiec 2023 roku

Maksymalny zasięg suszy rolniczej w uprawach buraka cukrowegow okresie 21 marzec - 20 lipiec 2023 roku

Susza rolnicza w Polsce w okresie 21.03 - 20.07.2023 r.

Lp.	Uprawa	Liczba gmin z suszą	% gmin z suszą	% gruntów z suszą
1.	Kukurydza na ziarno	2159	87,16	54,31
2.	Kukurydza na kiszonkę	2159	87,16	54,31
3.	Krzewy owocowe	2120	85,59	61,70
4	Rzepak i rzepik	2057	83,04	56,55
5.	Rośliny strączkowe	2040	82,36	55,19
6.	Zboża jare	2011	81,19	61,10
7.	Zboża ozime	1882	75,98	51,45
8.	Warzywa gruntowe	1762	71,13	42,52
9.	Truskawki	1742	70,33	49,84
10.	Tytoń	1740	70,25	47,66
11.	Drzewa owocowe	1523	61,49	32,74
12.	Chmiel	1352	54,58	24,29
13.	Ziemniak	1231	49,70	20,07
14.	Burak cukrowy	780	31,49	11,68