Komunikat odnośnie wystąpienia warunków suszy w Polsce

W czwartym okresie raportowania tj. od 21 kwietnia do 20 czerwca 2024 roku średnia wartość Klimatycznego Bilansu Wodnego (KBW) dla kraju, na podstawie którego dokonywana jest ocena stanu zagrożenia suszą, była ujemna, wynosiła -118 mm. Deficyt wody w obecnym okresie w stosunku do poprzedniego okresu sześciodekadowego uległ zwiększeniu o 25 mm.
 

Największe niedobory wody notowano na obszarze Pojezierza Mazurskiego, na Polesiu oraz na Nizinie Mazowieckiej i Podlaskiej od -180 do -209 mm. Duży deficyt wody wystąpił również na Nizinie Podlaskiej, Mazowieckiej, Śląskiej, Wyżynie Lubelskiej oraz we wschodniej części Pojezierza Pomorskiego od -140 do -179 mm. Na dużym obszarze Polski niedobór wody wynosił od -120 do -139 mm. W południu kraju niedobory wody były najmniejsze od -50 do -119 mm.
 

W wyniku występujących warunków wilgotnościowych w czwartym okresie raportowania stwierdza się wystąpienie suszy rolniczej na terytorium Polski., powodujące straty w plonach monitorowanych upraw przynajmniej o 20%w stosunku do plonów uzyskanych w przeciętnych wieloletnich warunkach pogodowych.
 

Susza rolnicza występowała na terenie wszystkich województw:

 

Susza występowała w jedenastu uprawach:

 

W czwartym okresie raportowania od 21 kwietnia do 20 czerwca 2024 r. największy zasięg suszy rolniczej występował wśród upraw zbóż jarych. Suszę w tych uprawach notowano w 1783 gminach (71,98% gmin Polski), nastąpiło zwiększenie o 13 punktów procentowych w stosunku do poprzedniego okresu raportowania. Suszę notowano na obszarze 26,31% gruntów ornych kraju (zwiększenie o 10,75 punktu procentowego względem poprzedniego okresu raportowania).

 

Zasięg suszy w uprawach zbóż jarych

 

Suszę rolniczą odnotowano także w uprawach zbóż ozimych. W tych uprawach notowano ją w 1528 gminach (61,69% gmin Polski), nastąpiło zwiększenieo 10,98 punktów procentowych w stosunku do poprzedniego okresu raportowania. Suszę notowano na obszarze 16,84% gruntów ornych kraju (zwiększenie o 7,34 punktów procentowych względem poprzedniego okresu raportowania).
 

 

Zasięg suszy w uprawach zbóż ozimych

 

Suszę notowano również w uprawach krzewów owocowych. Notowano ją w 1469 gminach (59,31% gmin Polski), nastąpiło zwiększenie o 24,23 punktów procentowych w stosunku do poprzedniego okresu raportowania. Suszę notowano na obszarze 17,07% gruntów ornych kraju (zwiększenie o 12,33 punktów procentowych względem poprzedniego okresu raportowania).

 

Zasięg suszy w uprawach krzewów owocowych

 

Suszę rolniczą odnotowano także w uprawach truskawek, notowano ją w 1271 gminach (51,31% gmin Polski), nastąpiło zwiększenie o 9,49 punktów procentowych w stosunku do poprzedniego okresu raportowania. Suszę notowano na obszarze 13,46% gruntów ornych kraju (zwiększenie o 6,68 punktu procentowego względem poprzedniego okresu raportowania).
 

Zasięg suszy w uprawach truskawek

 

Suszę notowano również w uprawach rzepaku i rzepiku. Notowano ją w 1165 gminach (47,03% gmin Polski), nastąpiło zwiększenie o 44,69 punktów procentowych w stosunku do poprzedniego okresu raportowania. Suszę notowano na obszarze 10,09% gruntów ornych kraju (zwiększenie o 9,92 punktów procentowych względem poprzedniego okresu raportowania).
 

Zasięg suszy w uprawach rzepaku i rzepiku.

 

Suszę odnotowano w uprawach roślin strączkowych. Notowano ją w 918 gminach (37,06% gmin Polski). Suszę notowano na obszarze 7,20% gruntów ornych kraju.
 

Zasięg suszy w uprawach roślin strączkowych

 

Suszę notowano także w uprawach kukurydzy na ziarno. Notowano ją w 681 gminach (27,49% gmin Polski). Suszę notowano na obszarze 3,94% gruntów ornych kraju.
 

Zasięg suszy w uprawach kukurydzy na ziarno

 

Suszę notowano również w uprawach kukurydzy na kiszonkę. Notowano ją w 681 gminach (27,49% gmin Polski). Suszę notowano na obszarze 3,94% gruntów ornych kraju.
 

Zasięg suszy w uprawach kukurydzy na kiszonkę

 

Suszę notowano w uprawach drzew owocowych. Notowano ją w 338 gminach (13,65% gmin Polski), nastąpiło zwiększenie o 13,13 punktów procentowych w stosunku do poprzedniego okresu raportowania. Suszę notowano na obszarze 1,54% gruntów ornych kraju, nastąpiło zwiększenie o 1,51 punktu procentowego w stosunku do poprzedniego okresu raportowania.
 

Zasięg suszy w uprawach drzew owocowych

 

Suszę notowano także w uprawach warzyw gruntowych. Notowano ją w 144 gminach (5,81% gmin Polski). Suszę notowano na obszarze 0,45% gruntów ornych kraju.
 

Zasięg suszy w uprawach warzyw gruntowych

 

Suszę notowano także w uprawach tytoniu. Notowano ją w 144 gminach (5,81% gmin Polski). Suszę notowano na obszarze 0,45% gruntów ornych kraju.
 

Zasięg suszy w uprawach tytoniu

 

Tegoroczny kwiecień pod względem temperatury powietrza był ciepły. Najwyższą temperaturę notowano w części południowej kraju od 11 do 12°C, a najniższą w części północnej od 7 do 9°C. Przy czym w stosunku do wielolecia część Polski zachodniej, północnej oraz północno-wschodniej była cieplejsza o 1,5-2,0°C a wschodnia oraz południowo wschodnia część kraju była cieplejsza od normy od 2 do 2,5°C.
 

W maju najchłodniej było w Polsce na obszarach górskich oraz na Pobrzeżu (poniżej 14°C). Na północ od gór i na południe od Pobrzeża notowano temperaturę od 14 do 16°C. Najwyższa temperaturę powietrza (16°C) wystąpiła na przeważającym obszarze kraju. Miesiąc ten był ciepły z temperaturą wyższą od 2 do 4°C od normy wieloletniej.
 

W pierwszej dekadzie czerwca najcieplej było w południowo-wschodniej Polsce od 17 do 19°C. Natomiast najchłodniej w części północno-zachodniej od 14 do 16°C. Na pozostałym terytorium kraju notowano od 16 do 17°C. Natomiast w drugiej dekadzie czerwca najchłodniej było na Pojezierzu Pomorskim i w obszarach górskich (poniżej 14°C), na pozostałym terytorium kraju notowano od 14 do 17°C. Temperaturę powyżej 17°C notowano na wschodzie Polski.
 

Kwiecień pod względem opadowym na terenie kraju był bardzo zróżnicowany. Największe opady notowano w północnej i południowej części kraju wynoszące od 40 do 70 mm (tj. 100-180% normy wieloletniej). Na pozostałej części Polski opady były już mniejsze od 10 do 40 mm, stanowiące od 40 do 100% normy.
 

W maju najmniejsze opady, poniżej 15 mm, notowano na Mazowszu, Podlasiu, Polesiu Lubelskim oraz na Wyżynie Lubelskiej, stanowiły na tych terenach od 10 do 30% normy wieloletniej. Natomiast najwyższe opady, powyżej 50 mm a nawet 100 mm wystąpiły na obszarach górskich, w północno-zachodniej oraz w zachodniej części kraju, stanowiące od 90 do 120% normy. Na pozostałym terytorium Polski opady odnotowano od 15 do 50 mm, które stanowiły od 30 do 90% normy wieloletniej.
 

W pierwszej i drugiej dekadzie czerwca najwyższe opady atmosferyczne powyżej 50 mm a nawet 100 mm wystąpiły w południowo-wschodniej Polsce. Natomiast najniższe w części północno-zachodniej kraju a także na Warmii, Kaszubach oraz w zachodniej części Niziny Śląskiej od poniżej 5 do 15 mm. Na pozostałym terytorium kraju opady notowano od 15 do 50 mm.
 

W pierwszym raporcie notowano stosunkowo niskie wartości ewapotranspiracji potencjalnej wynoszące 2,6 mm/dzień. Natomiast w drugim raporcie ewapotranspiracja wzrosła do 3,0 mm/dzień w trzecim do 3,1 mm/dzień, a w czwartym do 3,5 mm /dzień. Znaczny wzrost ewapotranspiracji w czwartym okresie oraz stosunkowo niskie opady atmosferyczne były przyczyna, że wzrósł deficyt wody na przeważającym obszarze kraju.
 

W tegorocznym okresie wegetacyjnym od 21 marca do 20 czerwca opracowano cztery raporty dotyczące monitoringu suszy rolniczej. W tym okresie stwierdzono niedobory wody powodujące obniżenie plonów przynajmniej o 20% w stosunku do plonów uzyskiwanych w średnich warunkach pogodowych dla upraw:

Maksymalny zasięg suszy rolniczej w uprawach zbóż jarych

 

Maksymalny zasięg suszy rolniczej w uprawach zbóż ozimych

 

Maksymalny zasięg suszy rolniczej w uprawach truskawek

 

Maksymalny zasięg suszy rolniczej w uprawach krzewów owocowych

 

Maksymalny zasięg suszy rolniczej w uprawach rzepaku i rzepiku

 

Maksymalny zasięg suszy rolniczej w uprawach drzew owocowych

 

Informujemy, że zgodnie z definicją określoną w ustawie z dnia 7 lipca 2005 r. o ubezpieczeniach upraw rolnych i zwierząt gospodarskich (Dz. U. Nr 150, poz. 1249, z późn. zm.) „suszę oznaczają szkody spowodowane wystąpieniem, w dowolnym sześciodekadowym okresie od dnia 21 marca do dnia 30 września, spadku klimatycznego bilansu wodnego poniżej wartości określonej dla poszczególnych gatunków roślin uprawnych i gleb”. A zatem w obojętnie którym okresie sześciodekadowym zostanie stwierdzona susza, to plony ostateczne dla upraw objętych suszą będą niższe przynajmniej o 20% w skali gminy w stosunku do plonów uzyskanych w średnich wieloletnich warunkach pogodowych.
 

Natomiast szczegółowe informacje przedstawiające straty plonów w poszczególnych województwach za pomocą map oraz tabel zamieszczone są na stronie Systemu Monitoringu Suszy Rolniczej www.susza.iung.pulawy.pl, na której znajduje się zakładka:
 

Mapy zagrożenia suszą\Wybierz uprawę\Wybierz okres – należy wybrać Zasięg maksymalny, z którego jednoznacznie wynika informacja o suszy:

 

dla danego województwa. Przedstawione dane są sumą wszystkich gmin i powierzchni objętych suszą od początku jej monitorowania (od 21 marca) w danym roku aż po raport bieżący. Podkreślamy, że tylko zasięg maksymalny jest najbardziej miarodajnyw monitorowanym okresie wegetacyjnym w oznaczeniu wystąpienia suszy rolniczej w: kraju, województwie, gminie oraz na działce ewidencyjnej.