Zakwaszenie gleb hamuje rozwój roślin i niezależnie od wielkości zastosowanej dawki nawożenia mineralnego uzyskanie zadowalających plonów nie jest możliwe, składniki niewykorzystane przez rośliny ulegają rozproszeniu i zwrot poniesionych nakładów nie jest satysfakcjonujący dla rolnika. Jak zauważają eksperci z Instytutu Uprawy Nawożenia i Gleboznawstwa, udział gleb kwaśnych i bardzo kwaśnych w Polsce ocenia się na 50%, dlatego zakwaszenie gleb jest problemem pierwszej wagi w polskim rolnictwie. O potrzebie wapnowania decyduje się na podstawie oceny odczynu (pH) gleby. Oznaczenia można wykonać w laboratorium agrochemicznym.
Zalecane dawki wapna nawozowego (t CaO * ha-1)
Kategoria agronomiczna
gleby
|
pH
|
<4,5
|
4,5-5,1
|
5,2-5,6
|
5,7-6,1
|
6,2-6,6
|
Bardzo lekkie
|
2,5
|
1
|
-
|
-
|
-
|
Lekkie
|
5
|
3
|
1
|
-
|
-
|
Średnie
|
6
|
4
|
2
|
1
|
-
|
Ciężkie
|
6
|
5
|
3
|
1,5
|
1
|
Źródło: CDR Brwinów
W tabeli podano zalecane dawki wapna w zależności od kategorii agronomicznej i pH gleby. Wielkość dawki wyraża się w tonach czystego składnika, czyli tlenku wapnia (CaO) na 1 ha. W zależności od rodzaju stosowanego wapna nawozowego jego dawkę należy ustalić uwzględniając procentową zawartość CaO w tym wapnie.
Zalecana dawka wapna na glebie lekkiej o pH 5 wg tabeli wynosi 3 t CaO na 1 ha. W przypadku wapna o zawartości 60% CaO dawka wyrażona w masie nawozu wynosi:
3 t CaO/ha : (60%CaO/t wapna : 100 ) = 5 t wapna /ha
Dawki wapna stosuje się 1 raz na 3-4 lata. Po tym okresie należy ponowić analizę gleby w celu skontrolowania czy zabieg wapnowania przyniósł oczekiwany efekt. Jeżeli odczyn gleby uległ poprawie wystarczy stosowanie mniejszych zachowawczych dawek wapna, które zrównoważą zakwaszające działanie nawozów mineralnych i uzupełnią coroczny ubytek kationów wapnia i magnezu z gleby w wyniku wymywania.
Wapno używa się możliwie najwcześniej po zbiorach w celu dobrego wymieszania z glebą w trakcie prowadzonych uprawek pożniwnych i przedsiewnych. Na glebach lekkich i bardzo lekkich stosuje się nawozy wapniowe węglanowe, na średnich i ciężkich można używać zarówno wapno węglanowe, jak i szybciej działające wapno tlenkowe.