Wielkość płatności bezpośrednich od 2023 r.

W ostatnim czasie w niektórych mediach pojawiają się nieprawdziwe informacje dotyczące obniżenia wysokości płatności bezpośrednich po 2022 r. Tymczasem średnia wartość wsparcia bezpośredniego w Polsce w przeliczeniu na hektar będzie wzrastać w kolejnych latach. W ramach osiągniętego na forum UE porozumienia jest realizowany mechanizm wyrównywania stawek płatności bezpośrednich pomiędzy państwami członkowskimi.

Wielkość płatności bezpośrednich od 2023 r.
Nieprawdziwie doniesienia medialne
 
Według tych nieprawdziwych doniesień rolnicy otrzymają niższe płatności bezpośrednie, a w szczególności znacząco spadnie wysokość płatności podstawowej (odpowiednik obecnej JPO - jednolitej płatności obszarowej).
 
Szacowana stawka płatności podstawowej w Polsce w 2023 r.
 
Szacuje się, że w 2023 r. stawka płatności podstawowej w Polsce  wyniesie ok. 116 EUR/ha, a zatem będzie wyższa od stawki JPO za 2022 r. (w kampanii 2022 r. stawka JPO wynosi ok. 107 EUR/ha).

Według wyliczeń wysokość stawki płatności podstawowej w Polsce będzie zwiększała się z roku na rok, a w 2026 r. może wynieść ok. 120 EUR/ha. Jednocześnie przewiduje się, że suma stawki płatności podstawowej i średniej stawki ekoschematów (które zastąpiły płatność za zazielenienie) będzie zbliżona do sumy stawki JPO i płatności za zazielenienie (ok. 180 EUR/ha).

Szczegółowe informacje o wysokości projektowanych stawek płatności bezpośrednich na lata 2023–2027 zostały podane w Planie Strategicznym WPR.

Natomiast rzeczywista wysokość stawek w Polsce będzie, tak jak dotychczas, określana corocznie, po zakończeniu naboru wniosków, na podstawie danych zadeklarowanych przez rolników i zweryfikowanych przez Agencję Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa.
 
Wyrównanie płatności bezpośrednich
 
Wyrównanie płatności bezpośrednich było jednym z najważniejszych dla Polski postulatów związanych z perspektywą finansową 2021–2027, zarówno w ramach negocjacji dotyczących samych wieloletnich ram finansowych, jak i negocjacji dotyczących reformy Wspólnej Polityki Rolnej (WPR).

Wiele państw członkowskich postulowało całkowitą rezygnację z procesu wyrównywania płatności bezpośrednich. Istotny wpływ na przebieg ostatnich negocjacji WRF miało również wystąpienie Wielkiej Brytanii z UE, które wymusiło wprowadzenie ograniczeń także w wydatkach UE na WPR.

W ramach osiągniętego na forum UE porozumienia (lipiec 2020 r.), tempo i skalę wyrównywania płatności bezpośrednich pomiędzy państwami członkowskimi UE określił mechanizm tzw. konwergencji zewnętrznej.
 
Mechanizm tzw. konwergencji zewnętrznej - jego wpływ na stawki płatności w UE i w Polsce
 
Polega on na stopniowym wyrównywaniu płatności bezpośrednich, zgodnie z następującym rozwiązaniem:
  • We wszystkich państwach członkowskich, w których płatności bezpośrednie na hektar wynoszą mniej niż 90 proc. średniej UE, różnica między obecną średnią wysokością ich płatności bezpośrednich a 90 proc. średniej UE zostanie zmniejszona o 50 proc. w sześciu równych etapach, począwszy od 2022 r.
  • Ponadto wszystkie państwa członkowskie będą mieć poziom płatności wynoszący co najmniej 200 EUR na hektar w 2022 r. i wszystkie państwa członkowskie osiągną co najmniej 215 EUR na hektar do 2027 r.
  • Konwergencja będzie finansowana proporcjonalnie przez wszystkie państwa członkowskie.
W wyniku mechanizmu konwergencji zewnętrznej średnia wartość wsparcia bezpośredniego w Polsce w przeliczeniu na hektar będzie wzrastać w kolejnych latach.
 
Czynniki wpływające na wzrost wysokości stawek w Polsce
 
Do zwiększenia poziomu płatności bezpośrednich w Polsce przyczyniają się następujące czynniki:
  • Transfer środków między filarami WPR: W celu zwiększenia poziomu płatnosci bezposrednich Polska korzysta od 2014 r. z mozliwości transferu środków pomiędzy filarami WPR, pula środków na płatności bezpośrednie jest zasilana środkami z II filaru (rozwój obszarów wiejskich) w maksymalnej wysokości dopuszczonej przepisami UE (25 proc.). Przyczynia się to w znaczącym stopniu do zmniejszenia różnicy między średnią wysokością wsparcia bezpośredniego w Polsce względem średniej w UE. Od 2023 r. Polska zwiększy do 30 proc. poziom transferu (kwota transferu wyniesie ok. 396 mln EUR rocznie).
W rezultacie całkowita pula środków UE na płatności bezpośrednie w latach 2023–2027 będzie wyższa (o ok. 303 mln EUR) niż w ostatnich pięciu latach i wyniesie ok. 17,33 mld EUR. Należy jednak wyjaśnić, że kwota ta nie obejmuje ewentualnego transferu środków na 2027 r., który możliwy będzie do zastosowania z budżetu nowej perspektywy finansowej (zakładając, że na 2027 r. wysokość tego transferu z II filaru WPR wyniesie tak jak obecnie396 mln EUR, kwota ta może wzrosnąć do ok. 17,72 mld EUR).
  • Przejściowe Wsparcie Krajowe: Polska stosuje i będzie stosowała Przejściowe Wsparcie Krajowe, finansowane z budżetu krajowego, w ramach którego corocznie na Uzupełniającą Płatność Podstawową przeznaczane będzie ok. 400 mln PLN. W efekcie od 2023 r., dzięki utrzymaniu Przejściowego Wsparcia Krajowego oraz zwiększeniu środków na płatność redystrybucyjną i rozszerzeniu tej płatności na gospodarstwa o wielkości 1–2 ha (płatność będzie przyznawana od 1 do 30 ha w gospodarstwach o wielkości do 300 ha), średni poziom wsparcia na hektar dla ponad 97 proc. gospodarstw (o wielkości do 50 ha) będzie równy lub wyższy od średniej unijnej.
O czym trzeba pamiętać?
  • W okresie 2023-2027 będą obowiązywały nowe przepisy unijne i krajowe dotyczące systemu płatności bezpośrednich. W przypadku niektórych płatności od 2023 r. zmienią się zasady przyznawania, a także udział w całkowitej puli środków na płatności bezpośrednie, co może skutkować zmianą wysokości stawek w porównaniu do obecnego okresu.
  • Nie zmienią się podstawowe zasady przyznawania wsparcia – wysokość dopłat będzie uzależniona od rzeczywistego stanu jednostek produkcyjnych w gospodarstwie, a w przypadku płatności niezwiązanej do tytoniu – również od ilości surowca z okresu referencyjnego.
  • Wpływ na wysokość wparcia będzie miał także rodzaj prowadzonej produkcji (Polska będzie stosowała dobrowolne wsparcie związane z produkcją), a także rodzaj praktyki w ramach schematów na rzecz klimatu, środowiska i dobrostanu zwierząt (tzw. ekoschematy), które są dobrowolne dla rolników.


Tagi:
źródło: