Zobacz również tu

Poznaj produkty

| Autor: redakcja1

Leśne mrożonki czekają w banku genów

W Leśnym Banku Genów Kostrzyca już jest przechowywanych 1142 zasoby genowe. Obecnie trwają dalsze prace nad archiwizowaniem okazów zielnikowych roślin Puszczy Białowieskiej.

Leśne mrożonki czekają w banku genów
Zbierany w banku materiał jest przechowywany i kontrolowany przez specjalistów w Pracowni Kriokonserwacji. Zasoby genowe są przechowywane w zbiornikach kriogenicznych wypełnionych ciekłym azotem w temperaturze -196ºC lub jego oparach w temperaturze ok. -150ºC.
 
W takich warunkach są przechowywane zasoby genowe gatunków roślin drzewiastych ze szczególnym uwzględnieniem gatunków biocenotycznych, nieregularnie obradzających, ginących bądź zagrożonych.
 
Warto jednak wiedzieć, że nie wszystkie gatunki mogą być przechowywane w takiej samej temperaturze. Zanim nasiona trafią do zbiorników, należy poznać stopień ich wrażliwości na odwodnienie oraz minusowe temperatury.
 
Większość gatunków drzew leśnych w Polsce wytwarza nasiona, które mogą być podsuszane do dość niskich poziomów wilgotności (nawet do 5 proc.) i nie są wrażliwe na temperatury poniżej 0ºC, a nawet na temperatury kriogeniczne. Takie nasiona zaliczane są do kategorii orthodox. Do tej kategorii należą m.in. nasiona świerka pospolitego, sosny zwyczajnej i jodły pospolitej.
 
Jednak niektóre gatunki drzew i krzewów leśnych wytwarzają nasiona wrażliwe na niskie temperatury i podsuszanie (należą one do kategorii suborthodox). Wśród tych bardziej wrażliwych gatunków należy wymienić np. nasiona buka zwyczajnego.
 
Do największych wrażliwców należą dęby – szypułkowy i bezszypułkowy. Nasiona te (należące do kategorii recalcitrant) obumierają, kiedy ich wilgotność spadnie poniżej 40 proc.
 
Jeżeli jednak procesy przygotowania nasion do przechowania długoterminowego przeprowadza się umiejętnie, wówczas przechowywane w chłodniach nasiona będą charakteryzowały się kilkuletnim wysokim poziomem żywotności.
 
W Pracowni Kriokonserwacji od 2014 r. był realizowany również projekt zachowania nasion jesionu i wiązów - górskiego, pospolitego i szypułkowego. Projekt ten miał na celu ochronę siedlisk jesionowo-wiązowych.
 
Zamieranie tych gatunków zaobserwowano w połowie lat 90. XX wieku. Chorobą zostały dotknięte drzewa w Polsce, w Wielkiej Brytanii, Austrii, Belgii, Danii, Finlandii, Francji, Niemczech i Norwegii.
 
Po badaniach ustalono, że drzewa niszczyły choroby wywołane przez grzyby m.in. Hymenoscyphus fraxineus i Ophiostoma novo-ulmi.
 
Patogeny te sprawiają, że proces obumierania jesionów i wiązów z lasów w ostatnich kilkudziesięciu latach jest dynamiczny. Wprawdzie grzybnia patogenu żyje zwykle jeden rok, to liście z chorych drzew więdną, schną i opadają.
 
W ramach projektu wyszukiwano zdrowe drzewa, następnie zbierano z nich nasiona i deponowano w temperaturach kriogenicznych. Materiał genetyczny będzie służył w przyszłości do poznania poziomu zmienności i zróżnicowania genetycznego, które mają znaczenie dla zdolności adaptacyjnych gatunków oraz do znalezienia w populacjach drzew o genotypie odpornym na patogeny oraz określenie możliwości zwalczenia patogenów za pomocą termoterapii i krioterapii nasion porażonych patogenami.
 
Nasiona tych gatunków drzew są przechowywane w temperaturach -10°C i -150°C., do momentu ustąpienia choroby lub do opracowania skutecznych metod zwalczania przyczyn zamierania wiązów i jesionów.
 
Natomiast w ubiegłym roku rozpoczęła się realizacja projektu „Identyfikacja molekularna (barkodowanie) oraz bankowanie DNA wybranych gatunków roślin z terenu Puszczy Białowieskiej”.
 
Projekt będzie trwał do 2020 r. i zakłada pozyskanie fragmentów tkanek, okazów zielnikowych oraz nasion najcenniejszych roślin z terenu Puszczy Białowieskiej. Próbki nasion zostały zdeponowane w chłodniach w temperaturze -10°C oraz -20°C, a także w temperaturach kriogenicznych (ciekły azot). Z tkanek rzadkich i zagrożonych wyginięciem roślin izolowany będzie DNA, czyli nośnik informacji genetycznej, który posłuży m.in. do identyfikacji poszczególnych gatunków w przyszłości.
 
Tagi:
Puszcza Białowieska + jesion + dąb bezszypułkowy + dąb szypułkowy + jodła pospolita + świerk pospolity + sosna zwyczajna + Leśny Bank Genów Kostrzyca + nasiona +
Monitoruj tagi
źródło: