Komisja Europejska proponuje nowy sposób opodatkowania produktów energetycznych

Wniosek ma pomóc państwom członkowskim w reorganizacji ich ogólnych struktur podatkowych w sposób przyczyniający się do wzrostu gospodarczego i wzrostu zatrudnienia poprzez przeniesienie obciążeń podatkowych z obszaru zatrudnienia na zużycie energii. Zmieniona dyrektywa weszłaby w życie w 2013 r. Wprowadzenie długich, sięgających 2023 r. okresów przejściowych w celu pełnego ujednolicenia opodatkowania produktów energetycznych w oparciu o ich wartość energetyczną zapewni branży wystarczająco dużo czasu na dostosowanie się do nowej struktury opodatkowania.

Algirdas Šemeta, Komisarz ds. podatków, unii celnej, audytu i zwalczania nadużyć finansowych, stwierdził: „Modernizacja systemu opodatkowania energii podjęta została we właściwym momencie. Państwa członkowskie formułują właśnie swoje strategie na rzecz wyjścia z kryzysu i realizacji celów wynikających ze strategii „Europa 2020”. Wzywają również do podjęcia działań na rzecz ograniczenia naszego uzależnienia od paliw kopalnych. Sprawiedliwy i przejrzysty system opodatkowania energii jest potrzebny, aby osiągnąć nasze cele w zakresie energii i zmian klimatu. Naszym wspólnym celem jest unijna gospodarka efektywniej korzystająca z zasobów, bardziej przyjazna środowisku i bardziej konkurencyjna. Przedmiotowy wniosek wysyła silny sygnał cenowy dotyczący emisji CO2 skierowany do przedsiębiorstw i odbiorców energii, stanowi również szansę na przeniesienie obciążeń podatkowych z obszaru zatrudnienia na zużycie energii, przyczyniając się w ten sposób do upowszechnienia opodatkowania sprzyjającego wzrostowi gospodarczemu.”

Rob Vierhout - Sekretarz Generalny ePURE, europejskiej organizacji reprezentującej producentów bioetanolu, pozytywnie odnosząc się do propozycji KE stwierdził: „Wreszcie paradoks wyższego opodatkowania czystych paliw odnawialnych niż zanieczyszczających paliw kopalnych wydaje się mieć rozwiązanie”. Jest to absolutnie konieczny ruch w celu spojenia priorytetów klimatycznych i energetycznych Unii Europejskiej  oraz efektywnego wypoziomowania obszaru pomiędzy paliwami odnawialnymi i kopalnymi. Kto zanieczyszcza musi płacić i musi płacić uczciwą stawkę”.

Z kolei w opinii Komitetów Copa-Cogeca, reprezentujących europejskie organizacje i spółdzielnie rolnicze, nowe rozwiązanie mogłoby doprowadzić do podwyższenia i tak już bardzo wysokich kosztów prowadzenia produkcji rolnej i leśnej w Unii Europejskiej. Komentując propozycję KE Sekretarz Generalny Copa-Cogeca Pekka Pesonen wyjaśnia: „Europejscy rolnicy muszą stawiać czoła bardzo wysokim kosztom produkcji. Dane Eurostatu pokazują 57% wzrost cen energii w ciągu ostatnich dziesięciu lat. Mamy też lepszą pozycję niż inne sektory, jeśli chodzi o redukcję emisji, 20% spadek emisji został zanotowany w sektorze rolnym w latach 1990 – 2007”.

„Wprowadzenie nowego tekstu, aby odzwierciedlić emisje CO2 zagroziłoby konkurencyjność europejskich rolników i ich dochodów i doprowadziłoby do powstania bezrobocia na obszarach wiejskich. Działania te zostałyby ponadto przeniesione poza UE, gdzie emisje są większe i nie są one podane opodatkowaniu. Na przykład, produkcja wołowiny dużego kraju, który eksportuje do Europy, emituje dwa razy więcej emisji gazów cieplarnianych niż europejska produkcja wołowiny. Domagamy się zatem, aby Komisja zwolniła rolnictwo, ogrodnictwo i leśnictwo z tego podatku” – uzasadnia swój pogląd Pekka Pesonen.

Opodatkowanie produktów energetycznych jest do pewnego stopnia zharmonizowane na poziomie UE. W dyrektywie w sprawie opodatkowania energii określono już minimalne stawki opodatkowania produktów energetycznych wykorzystywanych jako paliwa silnikowe oraz paliwa do ogrzewania, jak również energii elektrycznej. Dyrektywa ta jest jednak przestarzała i niespójna. Opodatkowanie uzależnione od wielkości zużycia produktów energetycznych nie jest w stanie przyczynić się do realizacji unijnych celów w zakresie energii i zmian klimatu. Nie zapewnia również zachęt gospodarczych sprzyjających wzrostowi gospodarczemu i tworzeniu nowych miejsc pracy. System opodatkowania produktów energetycznych musi w większym stopniu uwzględniać wartość energetyczną tych produktów oraz ich wpływ na środowisko naturalne.

Kluczowe elementy

Zmieniona dyrektywa w sprawie opodatkowania energii pozwoli państwom członkowskim na jak najefektywniejsze wykorzystanie opodatkowania, docelowo umożliwiając utrzymanie „trwałego wzrostu gospodarczego”. W tym celu w dyrektywie zaproponowano podział minimalnej stawki podatkowej na dwa składniki:

• składnik związany z emisjami CO2, których źródłem jest dany produkt energetyczny, którego wysokość ustalono na poziomie 20 euro za tonę CO2,

• składnik związany z zawartością energii, tzn. faktyczną ilością energii, którą generuje dany produkt, mierzoną w gigadżulach (GJ). Minimalną stawkę podatkową ustalono na poziomie 9,60 euro/GJ dla paliw silnikowych i 0,15 euro/GJ dla paliw do ogrzewania. Ten składnik podatku będzie miał zastosowanie do wszystkich paliw wykorzystywanych na potrzeby transportu i ogrzewania.

Proponowane rozwiązanie uwzględnia aspekty społeczne, zapewniając państwom członkowskim możliwość całkowitego zwolnienia z opodatkowania energii zużywanej przez gospodarstwa domowe do ogrzewania, bez względu na wykorzystywane źródło energii.

Wprowadzenie długich, sięgających 2023 r. okresów przejściowych w celu pełnego ujednolicenia opodatkowania produktów energetycznych w oparciu o ich wartość energetyczną zapewni branży wystarczająco dużo czasu na dostosowanie się do nowej struktury opodatkowania.

Korzyści wynikające ze zmiany systemu opodatkowania energii

• Przedmiotowy wniosek przyczyni się do preferencyjnego traktowania odnawialnych źródeł energii oraz stworzy zachęty do korzystanie ze źródeł energii o niższych poziomach emisji CO2. W tej chwili źródła energii generujące największe zanieczyszczenia są paradoksalnie opodatkowane na najniższym poziomie. Z drugiej strony, biopaliwa są jednym z najwyżej opodatkowanych źródeł energii, pomimo zaangażowania UE na rzecz zwiększania udziału energii ze źródeł odnawialnych w sektorze transportu. Wspomniany wniosek pozwoli wyeliminować te sprzeczności.

• Dyrektywa w nowym brzmieniu zapewni również bardziej spójne podejście do opodatkowania energii w całej UE, zapobiegając powstawaniu mozaiki krajowych polityk i przyczyniając się do stworzenia równych szans dla przemysłu w całej UE. Proponowana zmiana stanowi również dla każdego państwa członkowskiego szansę na reorganizację swojej polityki podatkowej w sposób sprzyjający tworzeniu miejsc pracy i zatrudnieniu.

• Jeżeli chodzi o ograniczenie emisji gazów cieplarnianych, zmieniona dyrektywa ma na celu uzupełnienie istniejącego unijnego systemu handlu uprawnieniami do emisji gazów cieplarnianych poprzez obłożenie podatkiem związanym z emisjami CO2 sektorów, które nie są objęte tym systemem (transport, gospodarstwa domowe, rolnictwo i małe zakłady przemysłowe). Sektory te odpowiadają za połowę unijnych emisji CO2, dlatego też ważne jest, aby i one zostały objęte sygnałem cenowym dotyczącym emisji CO2.

• W końcu, przedmiotowa inicjatywa pomoże Unii Europejskiej w osiągnięciu jej celów w zakresie energii i zmian klimatu, do czego wezwano w konkluzjach z posiedzenia Rady Europejskiej w marcu 2008 r. Stanowi ona również odzwierciedlenie ustaleń poczynionych na Konferencji ONZ w sprawie zmian klimatu, która odbyła się w grudniu 2010 r. w Cancun w Meksyku.

Przedmiotowy wniosek będzie teraz przedmiotem obrad Parlamentu Europejskiego i Rady, a dyrektywa, której wniosek ten dotyczy, powinna wejść w życie w 2013 r. Wniosek przewiduje, w stosownych przypadkach, stopniowe wprowadzanie nowego systemu opodatkowania.